Lộ rõ tham vọng Trung Quốc cấm xe chạy xăng/diesel

Trung Quốc sẽ cấm sản xuất phương tiện mới chạy bằng xăng và dầu diesel

Tham vọng kinh tế

Thông tin cấm phương tiện chạy bằng động cơ xăng và diesel do Thứ trưởng Bộ Công nghệ thông tin và công nghiệp Trung Quốc Xin Goubin công bố cuối tuần qua. Theo ông Xin, Trung Quốc sẽ ấn định thời hạn để các hãng sản xuất ô tô dừng bán các phương tiện chỉ chạy bằng xăng hoặc dầu diesel.

Một số nước khác như Anh và Pháp đã cam kết sẽ thực hiện lệnh cấm tương tự với thời hạn đến năm 2040. Một vài nước tại châu Âu và Ấn Độ cũng thông báo kế hoạch cấm tương tự, phần vì áp lực giảm khí thải nhà kính được quy định trong Hiệp ước Chống biến đổi khí hậu Paris.

Trung Quốc cũng đặt ra những mục tiêu tương đương các nước nói trên nhưng mục đích nghiêng về kinh tế nhiều hơn. Năm 2010, nước này tuyên bố rõ mục tiêu lâu dài là trở thành cường quốc số 1 về doanh số xe điện. Năm ngoái, tổng doanh số phương tiện được bán tại Trung Quốc đạt 28 triệu chiếc, tương đương 13,7% so với năm 2015 trước đó, theo thống kê từ IHS Markit. Trong khi đó, tại Mỹ, 17,5 triệu phương tiện được bán và gần như không tăng trưởng. Doanh số ô tô điện của hai nước khá ít nhưng Bắc Kinh (với 359.000 chiếc) cao gấp đôi Washington (với 159.000 chiếc).

Tuyên bố của chính quyền Trung Quốc dẫn đến một động thái đáng chú ý trong giới đầu tư nước này. Đó là, tỷ phú Hong Kong Lý Gia Thành đã đồng ý mua cổ phần gián tiếp tại nhà máy sản xuất ô tô điện Nhật Bản.

Ông Lý và hai nhà đầu tư khác đã mua cổ phần tại Công ty in O Luxe Holdings - nhà phân phối đồng hồ và trang sức, đang thu mua công ty GLM chuyên sản xuất ô tô thể thao điện của Nhật. Khoản đầu tư của ông Lý qua O Luxe, gián tiếp tới GLM sẽ tạo cho ông một chỗ đứng trên thị trường ô tô điện cao cấp.

Đây là phân khúc đang do Công ty Tesla của Mỹ độc chiếm và chứng kiến các công ty khởi nghiệp khác của Trung Quốc như NIO và CH-Auto Bắc Kinh nhắm tới.

Châm ngòi cho căng thẳng thương mại Mỹ - Trung

Nhiều nhà phân tích cho rằng, tuyên bố trên của Trung Quốc có thể châm ngòi căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump. Trong một bài bình luận trên trang Automotive News China, chuyên gia về lĩnh vực ô tô Michael Dunne làm việc tại Hong Kong cho biết, những quy định mới tựa như "gọt chân cho vừa giày" với mục tiêu đưa Trung Quốc đi đầu trong thị trường ô tô điện mà Mỹ đang gia sức muốn đạt được.

Hiện nay, Chính phủ Trung Quốc yêu cầu các nhà sản xuất ô tô nước ngoài muốn vào thị trường lớn nhất thế giới này phải liên doanh 50/50 với các công ty địa phương để chế tạo và bán ô tô, xe tải tại đây.

Theo các hợp đồng liên doanh hiện nay, các đối tác Trung Quốc trả tiền bản quyền cho các tài sản trí tuệ do công ty nước ngoài phát triển. Nhưng, theo ông Dunne, yếu tố này sẽ sớm thay đổi. Các đối tác liên doanh nước ngoài tại Trung Quốc có thể phải chia sẻ tài sản trí tuệ mà không được trả tiền bản quyền, ngoài lợi nhuận từ hoạt động liên doanh.

Do đó, một số người coi đây là hành vi ăn trộm tài sản trí tuệ để các công ty sản xuất xe điện Trung Quốc lợi dụng công nghệ không phải do họ phát triển hoặc làm chủ để sử dụng và cạnh tranh với các công ty nước ngoài. Nếu vậy, đây sẽ là yếu tố mà Tổng thống Mỹ Donald Trump và đại diện thương mại Robert Lighthizer người đang thực hiện cuộc điều tra vấn đề tiếp cận tài sản trí tuệ của Trung Quốc, chắc chắn sẽ không bỏ qua. Hiện nay, quan hệ thương mại Mỹ - Trung vốn đã căng thẳng vì cuộc điều tra những nghi vấn Trung Quốc ăn cắp tài sản trí tuệ của Mỹ.

Giám đốc quản lý AlixPartners, ông Mark Wakefield cho biết: “Các nhà sản xuất ô tô tại Mỹ, châu Âu và châu Á đều biết họ đang ở thế khó. Nếu vẫn kiên quyết tiếp cận thị trường Trung Quốc thì họ phải từ bỏ tài sản trí tuệ cho chính những đối thủ tương lai, coi như cái giá để bước vào thị trường này".

Ngoài ra, nhà phân tích tại AutoTrader, ông Michelle Krebs cho rằng: Để khai thác tại Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô Mỹ cần có xe điện hoặc lai điện trong các dòng sản phẩm của mình. Dù khó khăn, các nhà sản xuất Mỹ vẫn phải tiếp tục phát triển các phương tiện chạy điện vì họ không thể ngó lơ thị trường Trung Quốc. Đó là thị trường khổng lồ, là nơi phát triển trong tương lai và lợi nhuận sẽ đến”. 

Trung Quốc cân nhắc mốc cấm sản xuất/bán ô tô chạy xăng, dầu