Mùa hái "lộc trời ban" của người đồng bào ở Gia Lai

Những ngày đầu năm mới, khi trời sắc chuyển mùa, nắng hoang hoải trên các sườn đồi ở Gia Lai đã khiến bông đót bắt đầu chuyển từ màu xanh sang sắc tím. Đót nở rộ. Đây cũng chính là mùa người dân vùng cao vào mùa hái "lộc rừng" do thiên nhiên ban tặng, giúp họ có thêm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống.

Dọc con đường chúng tôi đi vào xã Hà Đông (Đăk Đoa, Gia Lai) đâu đâu cũng nhộn nhịp cảnh người dân rủ nhau lên rừng kiếm lộc. Đó là "vụ mùa" đót đổi màu xanh nõn sang màu hơi tím (hoa đót già vừa độ hái). Dù trong khoảng thời gian rất ngắn nhưng, những lộc trời ấy đã đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân, nhất là trong dịp Tết.

Thời điểm này đang vào vụ mì, nhưng dân làng mình gác lại việc thu hoạch để tranh thủ đi lấy đót. Vào đầu vụ, bà con thường thu hái đót ở khu vực ven đường, ven rẫy hay ở những con dốc gần làng. Đến khi hoa đót ở đây không còn thì lại rủ nhau đi xa hơn, mãi tít trên những quả đồi cao hoặc ở cánh rừng xa.

Mùa đót trổ hoa rất ngắn, chỉ tháng Chạp và tháng Giêng. Vì thế nên người làng "chạy đua" với thời gian thu hái. Đây cũng là mua kiệt nên cây đót nhanh già bông và không còn giá trị kinh tế nữa. Hoa đót thu hái về và "nhập" bán cho các tiệm tạp hóa trong làng. Hoặc có các chủ vựa dựng lều bạt bên các vệ đường để thu mua bán cho các chủ lớn.

Mỗi ngày, hàng trăm người dân từ các làng Kon Mahar, Kon Pơ Dram, Kon Nak, Kon Jôt, Kon Sơ Nglok (xã Hà Đông) rủ nhau từng tốp lên rừng thu lộc về, bán cho thương lái thu mua làm chổi đót. Trung bình một buổi có người hái được 40-50 kg đót tươi, thu về 200-250 ngàn đồng chỉ trong một buổi. Còn nếu cả nhà cùng làm thì có khi lên đến tiền triệu...

Trên khắp các ngọn đồi, triền dốc ở xã Hà Đông, cây đót mọc xanh tốt um tùm, những bông đót nở tạo nên cảnh hoang hoải khắp triền đồi. Việc thu hái hoa đót từ lâu được người dân các làng Ba Na xem là thời vụ nhưng đem lại thu nhập không nhỏ.

Có thâm niên gần 14 năm thu mua hoa đót của người dân làng Kon Mahar, ông Khổng Minh Quý (Mang Yang, Gia Lai) cho biết: Hiện giá thu mua hoa đót tươi bình quân 4-5 ngàn đồng/kg, đót đẹp được bóc sạch vỏ lá có giá 7-8 ngàn đồng/kg.

Đặc biệt, vào thứ bảy hoặc chủ nhật, tiệm tạp hóa của ông thu mua gần 1 tấn đót tươi, còn ngày thường bình quân 5-6 tạ. Sau khi thu gom, ông tìm bãi để phơi. Sau khoảng 1 tuần, khi đót khô, ông thuê người đo mét rồi bó lại thành từng bó chờ thương lái đến thu gom một lượt cùng nhiều nơi khác trong xã.