Mỹ lo Trung Quốc nối dài tay sang châu Mỹ

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp El Salvador Carlos Castaneda ký thỏa thuận ngoại giao

El Salvador vừa cắt đứt quan hệ ngoại giao với đảo Đài Loan để chuyển sang thiết lập quan hệ với Trung Quốc. Động thái này khiến giới chức Mỹ lo ngại Bắc Kinh có thể sử dụng cảng La Union ở quốc gia Trung Mỹ cho các mục đích quân sự.

Từng bước cô lập Đài Loan

Việc El Salvador, một quốc gia còn nghèo khó tại Trung Mỹ, chính thức cắt đứt quan hệ với Đài Bắc và thành lập liên minh với Bắc Kinh ngày 21/8 cho thấy nỗ lực của Trung Quốc trong việc cô lập Đài Loan, tờ SCMP ngày 22/8 nhận định.

Đây là nước thứ ba trong năm nay tuyệt giao với chính quyền Đài Loan. Hiện chỉ còn 17 nước trên thế giới thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, trong đó phần lớn là những nước nước nhỏ, kém phát triển ở khu vực Trung Mỹ và Thái Bình Dương.

Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ và đang đẩy mạnh chiến dịch chống lại tuyên bố độc lập của hòn đảo này. Bắc Kinh cũng yêu cầu nhiều công ty, hãng hàng không nước ngoài chú thích Đài Loan thuộc Trung Quốc trên các trang web chính thức, đồng thời ngăn chặn Đài Bắc tham gia nhiều diễn đàn quốc tế.

Phát biểu từ Đài Bắc, nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn nhấn mạnh Đài Loan sẽ không chịu khuất phục trước sức ép của Trung Quốc, đồng thời mô tả quyết định mới nhất của El Salvador là một bằng chứng nữa cho thấy các nỗ lực của Trung Quốc nhằm cô lập Đài Loan.

Trong khi đó, lãnh đạo cơ quan đối ngoại Đài Loan Joseph Wu cho hay, Đài Bắc sẽ không tham gia vào cuộc “cạnh tranh tiền bạc” với Trung Quốc. Quan chức này nói rằng, chính quyền bà Thái Anh Văn đã từ chối đề nghị của quốc gia Trung Mỹ hỗ trợ vốn phát triển một cảng biển vì thấy dự án này “không phù hợp”.

Phát biểu trước quyết định của quốc gia Trung Mỹ, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tự tin nói rằng, “người dân El Salvador sẽ cảm thấy sự nồng ấm, thân thiện của người Trung Quốc và sẽ nhận được những lợi ích từ việc hợp tác với Bắc Kinh”.

Hồi tháng 7, Bộ trưởng Kinh tế El Salvador Luz Estrella từng tiết lộ Trung Quốc có mong muốn hồi sinh cảng La Union và đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng tại nhiều khu vực khác. Quá trình đấu thầu quản lý cảng La Union dự kiến sẽ bắt đầu vào tháng tới.

Nối dài cánh tay sang châu Mỹ

Trong khi Đài Bắc cáo buộc Bắc Kinh lôi kéo các đồng minh của mình với các đề nghị viện trợ hào phóng, Washington lại cho rằng việc chuyển đổi nói trên không chỉ gây áp lực lên hòn đảo tự trị, mà còn để từng bước thực hiện kế hoạch an ninh và chiến lược của Trung Quốc trong khu vực.

Đại sứ Mỹ tại El Salvador Jean Manes bày tỏ lo ngại rằng, quyết định của El Salvador sẽ tác động tới quan hệ với Mỹ. “Washington sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng động thái này và chúng tôi vẫn tiếp tục ủng hộ người dân El Salvador”, bà Manes viết trên Twitter.

Đại sứ Mỹ cũng từng cảnh báo, Trung Quốc muốn biến cảng thương mại La Union ở bờ Đông El Salvador thành một căn cứ quân sự. “Đây là vấn đề mang tính chiến lược. Chúng tôi đang theo dõi sát sao những diễn biến sắp tới”, tờ MintPress dẫn lời bà Manes.

Theo chuyên gia Trung Quốc Xu Shicheng, “Bắc Kinh đương nhiên nhìn thấy lợi ích trong việc quản lý cảng biển tại El Salvador - khu vực trung tâm của Trung Mỹ, cầu nối thương mại và vận tải giữa hai khu vực Bắc Mỹ và Nam Mỹ”.

“Mỹ cho rằng, Bắc Kinh có ý đồ quân sự tại đây chỉ vì Washington duy trì sự hiện diện quân sự rất lớn trong khu vực, trong khi tính tới thời điểm này, Trung Quốc không có sự hiện diện quân sự nào tại đây”, ông Xu lập luận.

Trung Quốc đã mở căn cứ quân sự nước ngoài đầu tiên ở Djibouti năm 2017 và có thể đang phát triển một căn cứ tại cảng Gwadar ở Pakistan. Thế nhưng các nhà quan sát cho biết, cường quốc châu Á sẽ không có kế hoạch xây dựng cảng quân sự ở El Salvador.

Trong khi đó, chuyên gia hải quân Collin Koh, thuộc trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (Singapore) lại cho rằng, Trung Quốc đang tìm cách nắm quyền kiểm soát và phát triển nhiều cảng ở các khu vực chiến lược cao nhằm phục vụ lợi ích dài hạn.

“Việc xây dựng căn cứ quân sự trong khu vực Trung Mỹ có thể khiêu khích một phản ứng mạnh mẽ từ Mỹ. Vì thế, có khả năng, Hải quân Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc sẽ ghé cảng của El Salvador như một cách thể hiện sức mạnh và tầm ảnh hưởng”, ông Koh nói.

Dự án 22 tỷ USD của Trung Quốc “bế tắc” tại Malaysia