Năm 2023, trái phiếu đáo hạn đạt đỉnh, cách nào gỡ rối?

Trái phiếu đáo hạn cao, lượng phát hành giảm

Theo thống kê, trong năm 2021 và 10 tháng năm 2022, nhóm trái phiếu bất động sản đã phát hành ra thị thị trường khoảng 265 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp; Xếp thứ 2 về khối lượng, sau các tổ chức tín dụng, với lãi suất trung bình là 10,35%/năm.

Theo đó, lượng trái phiếu đáo hạn của các doanh nghiệp bất động sản cũng rất lớn, nhất là 2 năm tới, khoảng 115 ngàn tỷ đồng/năm, chưa tính tiền lãi.

Đặc biệt, sau sự việc liên quan đến Công ty Vạn Thịnh Phát, việc mua lại trái phiếu trước hạn tăng mạnh. Điển hình, trong tháng 11/2022, nhiều doanh nghiệp đã chủ động mua lại trái phiếu đã phát hành với tổng giá trị khoảng 163 ngàn tỷ đồng, tăng 32% so với cùng kỳ.

Tính đến ngày 30/12/2022, tổng giá trị trái phiếu đã được các doanh nghiệp mua lại trước hạn là 210.573 tỷ đồng (tăng 46% so với cùng kỳ năm 2021).

Trong khi đó, lượng phát hành TPDN mới giảm mạnh. Tính từ đầu năm đến 30/12/2022, giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng là 10.599 tỷ đồng, giảm 65% (chiếm khoảng 4% tổng giá trị phát hành) và giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ là 244.565 tỷ đồng, giảm 66% (chiếm khoảng 96% tổng giá trị phát hành).

Theo nhận định của các chuyên gia, năm 2023-2024 được coi là đỉnh đáo hạn trái phiếu với khối lượng đáo hạn lên tới gần 700.000 tỷ đồng.

Công ty Cổ phần Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhận định, tính theo lượng đáo hạn các tháng trong năm 2023, giai đoạn giữa năm sẽ là giai đoạn căng thẳng đối với thị trường khi áp lực trái phiếu đến hạn lớn.

Trong khi đó, niềm tin của nhà đầu tư giảm trong thời gian qua khiến cho lượng phát hành mới sụt giảm mạnh và dự báo khó có khả năng hồi phục trong năm 2023. Hơn nữa, mặt bằng lãi suất trong nước và quốc tế tăng cao cũng khiến dòng tiền đầu tư dịch chuyển sang kênh gửi tiết kiệm.

Gia hạn nợ trái phiếu doanh nghiệp thêm 2 năm?

Để giải quyết vấn đề này, TS Cấn Văn Lực cho rằng, các doanh nghiệp sẽ tìm nguồn vốn mới (từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, vay ngân hàng, phát hành cổ phiếu...) để đảo nợ và duy trì, phát triển sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên, khả năng gọi vốn của các doanh nghiệp trong thời gian tới sẽ còn khó khăn. Do đó, một bộ phận doanh nghiệp, nhất là lĩnh vực bất động sản, tiềm ẩn nguy cơ vỡ nợ trái phiếu nếu không có giải pháp phù hợp, kịp thời.

Để hỗ trợ doanh nghiệp có khả năng huy động vốn để phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh và cơ cấu lại các khoản nợ, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ bổ sung quy định cho phép các trái phiếu đã phát hành trước đây còn dư nợ thì được gia hạn; thời gian gia hạn tối đa là 2 năm.

Tháo gỡ khó khăn trước mắt về thanh khoản và thanh toán các trái phiếu đến hạn năm 2023-2024, Bộ Tài chính cũng đã trình Chính phủ hoãn thực hiện quy định tại Nghị định số 65 về xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 1 năm.

Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cũng bày tỏ nhất trí việc ngưng hiệu lực thi hành trong vòng 1 năm đối với quy định về xác định tư cách nhà đầu tư; xếp hạng tín nhiệm bắt buộc; giảm thời gian phân phối trái phiếu.

Về việc cho phép kéo dài kỳ hạn của trái phiếu đã phát hành trước đây, Ủy ban này nhất trí và đề nghị Bộ Tài chính bổ sung phương án xử lý khi không đủ 65% nhà đầu tư đồng ý kéo dài kỳ hạn của trái phiếu.

Phản hồi lại, Bộ Tài chính cho biết: Trường hợp không đủ 65% nhà đầu tư chấp thuận thì doanh nghiệp không được kéo dài kỳ hạn, thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Đối với các nhà đầu tư chấp thuận kéo dài kỳ hạn, thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu, doanh nghiệp có thể đàm phán để chuyển khoản thanh toán gốc, lãi trái phiếu thành khoản vay và tài sản khác theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cập nhật, đối với các nhà đầu tư không chấp thuận thay đổi điều kiện, điều khoản, gia hạn trái phiếu, doanh nghiệp phát hành có phương án đàm phán với nhà đầu tư. Trường hợp không đạt được đồng thuận thì doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ gốc, lãi trái phiếu khi trái phiếu đến hạn cho nhà đầu tư theo phương án phát hành đã công bố.

Đề xuất nhiều chính sách giúp thị trường trái phiếu phục hồi