Nghị trường "nóng" tranh luận trách nhiệm chậm giải ngân vốn đầu tư công

Cùng một thể chế, nơi giải ngân 100%, nơi chỉ 18%

Chiều 11/11, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ hai, Quốc hội khoá XV.

Tại cuộc họp, nhiều đại biểu nêu vấn đề chậm giải ngân vốn đầu tư công và đề nghị Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư cho biết nguyên nhân và giải pháp để thúc đẩy.

Thừa nhận đây không phải lần đầu vấn đề giải ngân đầu tư công được nêu tại kỳ họp Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng liệt kê hàng loạt nguyên nhân, cả chủ quan, khách quan.

Đó là, công tác chuẩn bị dự án kém; sau khi được chấp thuận chủ trương mới thực hiện một cách thực tế, lúc đó lại mất thời gian làm lại, sửa đi sửa lại nhiều lần; câu chuyện muôn thuở về giải phóng mặt bằng vướng mắc về nguồn gốc đất, giá đền bù, tranh chấp, ý thức người dân...

Ngoài ra, còn có lý do chậm từ công tác đấu thầu, không được bố trí vốn đối ứng. Riêng năm 2021, có thêm nguyên nhân là bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, phải giãn cách xã hội ảnh hưởng đến nhiều vấn đề về nguyên vật liệu, nhân công thiếu, chi phí tăng cao...

Năm nay cũng là năm đầu thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh, nguyên nhân chính vẫn ở khâu thực hiện. Toàn bộ vấn đề từ thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư tất cả các dự án nhóm A, B, C đều đã phân cấp địa phương; thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; điều chỉnh chủ trương đầu tư đều đã phân cấp cho địa phương...

Theo Bộ trưởng Dũng, Bộ Kế hoạch đầu tư hiện chỉ còn ba chức năng chính là xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn; đảm bảo chiến lược 10 năm và kế hoạch 5 năm; xây dựng nguyên tắc, tiêu chí điều hành hàng năm. Các nội dung bộ, ngành, địa phương đều đưa lên hệ thống rất thông thoáng và đồng bộ, thấy đúng thì Bộ tổng hợp báo cáo Thủ tướng, không phù hợp thì yêu cầu các tỉnh làm lại.

Khi được Quốc hội thông qua, Thủ tướng đã giao vốn một lần, theo một khoản cho các địa phương ngay từ tháng 11 năm trước. Vì vậy, vấn đề hiện nay là nằm ở địa phương.

"Tại sao cùng một thể chế mà có địa phương đã giải ngân 100% vốn, thậm chí còn vượt số được giao, ứng tiền ra trước để làm, mà có tỉnh chỉ giải ngân được 18%? Đến cuối năm nay, dự báo giải ngân không thể cao được bằng năm 2020, chỉ đạt 80-85%", Bộ trưởng Dũng dẫn chứng.

Về trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ trưởng Dũng nhìn nhận cũng có một phần trách nhiệm, như nể nang, không hết trách nhiệm, chỉ tổng hợp rồi đưa lên con số không sát thực tiễn, con số lớn nên gây áp lực cho tỷ lệ giải ngân. Do không sát thực tiễn nên dẫn đến phải điều chuyển vốn, trả lại vốn, đầu tư không hiệu quả...

"Chúng tôi xin nhận một phần trách nhiệm trong kế hoạch vốn mà các bộ, ngành, địa phương trình lên. Chúng tôi xin hứa khắc phục vấn đề này thời gian tới", ông Dũng nói.

"Nói chậm do địa phương thì tội địa phương"

Trước giải trình của Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tranh luận: “Nói giải ngân vốn đầu tư công chậm do địa phương thì tội địa phương".

Theo ông Hòa, các dự án nhóm A trọng điểm quốc gia do bộ, ngành trung ương thẩm định.

"Nếu có địa phương chậm thì đó là nơi nào, phải chỉ rõ để xử lý; bộ ngành trung ương thẩm định nhóm dự án A chậm thì ai chịu trách nhiệm cũng phải làm rõ", ông nói.

Theo ông Hòa, việc giao vốn và ghi dự án song song là bất cập. Dự án chưa phê duyệt xong, thậm chí mới thẩm định sơ bộ, chưa thẩm định chính thức thì đã kèm theo vốn. Dự án chưa xong thì không thể giải ngân, nên "bất cập cần điều chỉnh".

Trả lời sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết các dự án nhóm A địa phương thẩm định.

"Chúng tôi luôn nỗ lực không để chậm một ngày, một giờ nào. Còn quy trình thủ tục gồm nhiều bước, lấy ý kiến nhiều cơ quan để tổng hợp lại có thể chậm, chúng tôi rút kinh nghiệm và cố gắng cao nhất", ông Dũng nói.

Bộ trưởng GD&ĐT: "Chúng ta test virus, virus test lại cả hệ thống chúng ta"