Người mượn xe gây tai nạn, chủ xe có trách nhiệm gì?

Hỏi:

Tôi cho một người bạn mượn xe ô tô để sử dụng. Trong quá trình đi lại, anh ta không may gây tai nạn giao thông khiến hai người bị thương. Vậy, tôi có phải bồi thường cho các nạn nhân?

Lưu Hà Phương (Hà Nội)

Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) trả lời:

Pháp luật về dân sự quy định trong trường hợp cho mượn tài sản là xe ô tô, chủ phương tiện được xác định là người có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan. Khi chiếc xe cho mượn liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật, chủ xe phải đến cơ quan công an để giải quyết.

Nếu chủ xe giao ô tô cho người không đủ điều kiện tham gia giao thông, sẽ bị phạt tiền từ 4-6 triệu đồng (chủ xe là cá nhân) và 8-12 triệu đồng (tổ chức).

Trường hợp chủ xe cho mượn, giao xe cho người đủ điều kiện tham gia giao thông mà người này vi phạm giao thông, chủ phương tiện sẽ không bị xử phạt hành chính. Tuy nhiên, chiếc xe vi phạm mà bị tạm giữ thì chủ sở hữu và người vi phạm phải cùng đi làm thủ tục giải quyết.

Đáng chú ý, nếu cho mượn xe, giao xe cho tài xế không đủ điều kiện tham gia giao thông (không có bằng lái…) mà người này gây tai nạn đến mức phải xử lý hình sự, chủ xe phải chịu trách nhiệm liên đới.

Cụ thể, theo Điều 264 Bộ luật Hình sự quy định về tội Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, chủ xe có thể bị phạt tiền từ 3-30 triệu đồng, bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1-3 năm. Nếu hành vi gây tai nạn để lại hậu quả rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 2-12 năm.

Về trách nhiệm dân sự, chủ xe có thể phải liên đới bồi thường bởi theo quy định, ô tô là nguồn nguy hiểm cao độ, chủ xe hoặc người được giao xe gây ra thiệt hại thì phải bồi thường.

Bên cạnh đó, chiếc xe sẽ bị tạm giữ để phục vụ quá trình điều tra. Sau khi hoàn tất tố tụng, phương tiện mà không liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật hình sự thì tòa án sẽ tuyên trả lại cho chủ tài sản.

Nghiêm trọng hơn, nếu chiếc xe cho mượn đó liên quan vụ án hình sự (người mượn xe để vận chuyển hàng cấm, dùng làm phương tiện đi cướp, trộm cắp tài sản…) thì chủ phương tiện có thể bị xem xét xử lý hình sự (nếu biết phạm pháp mà vẫn cho mượn, không tố giác…), hoặc không phải chịu trách nhiệm hình sự (nếu không biết đối tượng mượn xe để đi gây án).