NSND Thanh Hoài: Quá vất vả để đưa ngâm Kiều trở lại đời sống

“Ngâm Kiều toàn truyện” là dự án đầu tiên và duy nhất giới thiệu Truyện Kiều hoàn toàn theo đúng lối ngâm Kiều (lảy Kiều), với toàn bộ 3254 câu thơ. Đây là dự án mà nhà nghiên cứu âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Quang Long ấp ủ từ lâu.

Dự án nhằm tôn vinh lối ngâm độc đáo được sinh ra gắn liền với kiệt tác văn học Truyện Kiều. Xưa kia, ngâm Kiều phổ biến, như câu cửa miệng của thế hệ trước. Nó hiện hữu bất cứ lúc nào, dù vui hay dù buồn, lúc ru con, cháu ngủ, dạy dỗ trẻ con, khuyên răn con người làm điều gì đó, chiêm nghiệm cuộc đời…

Ngày nay, ngâm Kiều vẫn tồn tại trong các thể loại kịch hát truyền thống và ca hát dân gian như Chèo, Hát văn, Ca trù, hát Xẩm… nhưng chỉ tồn tại với tư cách một phần nhỏ trong một tác phẩm. Trong khi thực tế, ngâm Kiều với tư cách một thể loại, lối hát riêng được sinh ra từ Truyện Kiều, góp phần đưa Truyện Kiều phổ biến hơn trong lòng người Việt đã gần như không còn được nhắc tới trong đời sống tinh thần.

Tuy nhiên, đây là công trình lớn, muốn thực hiện cần có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ tài năng và một khoản kinh phí không nhỏ để vận hành. Do đó, nhạc sĩ Nguyễn Quang Long đã phải dời lại dự án khá lâu vì xác định nằm ngoài khả năng tài chính của mình.

NSND Thanh Hoài thể hiện trích đoạn ngâm Kiều chương "Kiều thăm mộ Đạm Tiên":

Thời điểm dịch Covid-19, khi mọi hoạt động phải dừng lại, anh đã chia sẻ với những người bạn và đồng nghiệp của mình. Bất ngờ thay, nhà lý luận nhận được sự ủng hộ, cổ vũ nhiệt tình để làm dự án. Nhiều nghệ sĩ tài danh như NSND Thanh Hoài, Thúy Ngần, NSƯT Quốc Khanh, Văn Phương, Thúy Nga, Trần Quế Hương…. đều nhận lời tham gia. Thậm chí, Quỹ Thiện Tâm cũng hỗ trợ một phần kinh phí.

Tuy nhiên, để đưa lối ngâm Kiều trở lại với đời sống trong dự án này không đơn giản. NSND Thanh Hoài tâm sự, bà đã tuổi cao nên làm dự án này quá vất vả. Các đoạn ngâm khá dài vài trăm câu thơ và có lúc ngâm từ tối tới khuya, nhưng sau đó lại không được. Tới lần sau, bà phải thu lại hai lần mới được như ý của ê-kíp. Trong khi đó, nữ nghệ sĩ cũng có tuổi nên điều này với bà thực sự mệt.

“Tôi nghĩ, phải giữ lại một vốn cổ của cha ông để mai kia con cháu lớn lên biết thế nào là ru em, những làn điệu dân gian, lảy Kiều… Do đó, tôi muốn cùng tham gia để giữ lại bản sắc dân tộc. Nói thật, kinh phí quá hạn hẹp nhưng các cháu trẻ mà còn muốn giữ lại văn hóa của các cụ, mình cũng nhận vậy”, NSND Thanh Hoài tâm sự.

Còn nhạc sĩ Văn Phương thổ lộ, từ bé anh đã được nghe ngâm Kiều. Khi tham gia dự án này, anh không nghĩ tới khó khăn về kinh phí.

“Kinh phí cho các nghệ sĩ hạn hẹp, nhưng chẳng lẽ các đàn anh chị làm được mà mình lại không lại cảm thấy có lỗi. Tôi nghĩ, sự tiếp nhận của thế hệ trẻ ngày nay với hình thức lảy Kiều mới quan trọng. Nghệ thuật cần sự tương tác với mọi người”, anh nói.

Tổng thời lượng dự án khoảng gần 10 tiếng âm thanh, được chia thành 12 chương theo nội dung của truyện, mỗi chương có độ dài từ 30 phút tới 100 phút. Các chương sẽ lần lượt được giới thiệu miễn phí trên kênh YouTube “Dân ca & nhạc cổ truyền”.

SoundCloud sắp làm thay đổi ngành âm nhạc trực tuyến?