Nữ doanh nhân tìm vị ngọt trong muối

Giúp diêm dân tăng thu nhập

Những cánh đồng muối rộng lớn ở vựa muối Quỳnh Lưu (tỉnh Nghệ An) nhuộm một màu trắng tinh khôi, lại xen lẫn những thùng nhựa để rải rác khiến người ngoài khó hiểu. Còn với những diêm dân nơi đây, đó là "bảo bối". Bởi những thùng nhựa đó chứa một loại nước có tên gọi "mật muối" giúp họ có thêm thu nhập, trong khi trước đây đó là thứ bỏ đi.

Chị Trần Thị Hồng Thắm, CEO Công ty TNHH ABACA là người biến phế phẩm thành sản phẩm muối giảm mặn, đa khoáng giá trị cao.

"Mật muối" là phần nước biển cô đặc sau khi bà con thu hoạch muối vẫn còn lại trên ruộng và tiếp tục "nhỉ", thứ vẫn được bà con làm muối gọi là nước ót hay nước chạt.

Phần nước này hiện được Công ty TNHH ABACA Việt Nam (ABACA) thu mua với giá bằng 50% giá muối tinh. Nhờ đó, bà con phấn khởi bám biển với cái nghề phụ thuộc vào thời tiết, luôn trong vòng quay "được mùa mất giá, được giá mất mùa".

Mỗi năm bán cho ABACA từ 5.000-7.000 lít "mật muối", Giám đốc Hợp tác xã Muối Thắng Lợi (xã An Hòa, Quỳnh Lưu) Bùi Xuân Điện cho biết, trước đây nguồn mật muối bị lãng phí do diêm dân chưa đánh giá hết giá trị.

"Sau khi ký kết hợp tác với ABACA Việt Nam, chúng tôi được trang bị dụng cụ tích trữ, bà con gom nước ót lại, đầy thùng thì có xe đến chở đi. Nhờ bán cả nước ót, thu nhập từ nghề muối của hơn 800 xã viên hợp tác xã tăng 1,5 lần so với trước, duy trì mức 5-7 triệu đồng/người/tháng. Năm nay, vụ muối mới bắt đầu nhưng cơ bản toàn bộ diện tích sản xuất đã được phủ kín", ông Điện nói.

Lãnh đạo huyện Quỳnh Lưu cho hay, ABACA đã dùng "mật muối" để sản xuất ra dòng muối giảm mặn đa khoáng với dự án NanoSalt. Từ khi dự án này xuất hiện (tháng 3/2022), thu nhập của nhiều hộ diêm dân trong vùng tăng tới 50%. Dự án góp phần ổn định việc làm cho 10.000 lao động địa phương, trong đó có tới 80% là lao động nữ.

Cũng theo vị này, Công ty ABACA đạt nhiều giải thưởng về khởi nghiệp và nghiên cứu khoa học trong tỉnh và toàn quốc. Đơn cử, giải nhất cuộc thi khởi nghiệp tỉnh Nghệ An năm 2022.

Biến phế phẩm thành tiền

Kể về quá trình khởi nghiệp, chị Trần Thị Hồng Thắm, CEO Công ty TNHH ABACA Việt Nam cho hay, con đường cũng lắm gian truân và nhiều thách thức. Là doanh nghiệp mỗi năm xuất sang Nhật khoảng 35.000 tấn muối, được đối tác đánh giá cao ở chất lượng và giàu khoáng chất, nhưng chị luôn băn khoăn vì sao diêm dân vẫn khổ, vẫn loay hoay tìm đầu ra…

Nước ót được đưa vào quy trình sản xuất muối giảm mặn và đa khoáng cho giá trị gấp hàng chục lần muối tinh.

Đi tìm câu trả lời, chị và chồng đã phơi mình trên cánh đồng nắng chang chang vào các buổi trưa để nghiên cứu, làm sao nâng giá trị hạt muối, để cuộc sống diêm dân bớt đi vị mặn chát khi muối mất giá.

Trong quá trình nghiên cứu, họ đã gặp hàng trăm bà con diêm dân, từ đó phát hiện một thực tế, sau khi thu hoạch muối, phần chất lỏng rỉ ra màu nâu vẫn nằm lại trên ruộng muối bị bỏ đi rất lãng phí. Với con mắt của người làm khoa học và kinh tế, chị thấy thay vì để chảy ra môi trường, bà con diêm dân sẽ có thêm một khoản thu nhập từ thứ chất lỏng phụ phẩm này.

Từ ý nghĩ đó, hai vợ chồng bắt tay vào phân tích chất lượng "mật muối" và phát hiện ra sự khác biệt. Nếu muối ăn thông thường thành phần chủ yếu là Natri, thì trong "mật muối" là các khoáng chất như: Natri, Kali, Magie và khoảng 60 vi khoáng khác.

Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, người Việt Nam ăn mặn gần gấp đôi lượng muối cần thiết và là một trong những nước ăn mặn nhất trên thế giới. Trung bình một người Việt trưởng thành tiêu thụ tới 9,4g muối mỗi ngày, gần gấp đôi so với khuyến nghị của WHO là 5g. Điều này có thể dẫn tới các mối nguy về sức khỏe như tăng huyết áp và tử vong do bệnh tim mạch.

Giai đoạn 2021-2030, Chính phủ đã có đề án phát triển ngành muối, tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm muối. Vì vậy, chị Thắm nghĩ, nếu tận dụng được "mật muối" sẽ đồng thời giải quyết cả 3 vấn đề trên. Thế nhưng phải mất đến 5 năm, ý tưởng của chị mới được nghiên cứu thành công.

"Miệt mài nghiên cứu, làm việc với bà con diêm dân trên cánh đồng, trao đổi với các chuyên gia trong ngành, cũng không ít lần thất bại, cuối cùng công nghệ phân tách vi khoáng Nanosalt cũng ra đời. Công nghệ này nhận tới 3 bằng sáng chế từ Cục Sở hữu trí tuệ, trở thành nền tảng quan trọng để sản phẩm muối NanoSalt khác biệt so với phần còn lại của thị trường", chị Thắm nói.

Chắt chiu từng giọt nước biển

Với công nghệ sản xuất đặc biệt do ABACA Việt Nam độc quyền sáng chế, "mật muối" sau khi thu mua từ diêm dân sẽ được phân tách thành từng nhóm vi khoáng khác nhau, rồi được điều phối tỷ lệ khoáng chất Magie, Kali và Natri để tạo ra các dòng sản phẩm tốt cho sức khỏe người dùng.

Diêm dân có thêm thu nhập từ bán nước ót sau khi thu hoạch muối.

Đó là các sản phẩm giảm mặn đa khoáng, khi lượng NaCl giảm xuống chỉ còn 50%, được bổ sung các khoáng chất có lợi phân tách từ 100% khoáng biển tự nhiên.

Chị Thắm tiết lộ, công nghệ chế biến muối dinh dưỡng giảm mặn tận thu 80-90% đầu vào là "mật muối", phần muối thô chỉ chiếm khoảng 10%. Đồng nghĩa với việc từng giọt nước biển trên ruộng muối đều được sử dụng hiệu quả. Nữ CEO tự tin sản phẩm này sẽ tăng trưởng mạnh trong những năm tới.

Hiện, ABACA phân loại thành 4 phân khúc gồm muối ăn, muối dược liệu, muối y tế và muối quà tặng với hơn 10 sản phẩm khác nhau. Mỗi tháng, công ty cung ứng ra thị trường 15-20 tấn muối NanoSalt. Dòng muối gia vị - muối ăn có giá từ 90.000-200.000 đồng/kg; muối Epsom uống thải độc - phân tách từ 100% khoáng biển có giá 60.000 đồng/200gram, tương đương 300 nghìn đồng/kg…

Sản phẩm muối giảm mặn NanoSalt được chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh Nghệ An, hiện đã có mặt tại 12 tỉnh, thành phố trên cả nước với 44 đại lý và cửa hàng phân phối, hiệu thuốc. Công ty cũng đang đàm phán những bước cuối cùng để mở rộng xuất khẩu sang Nhật Bản. Được biết, doanh thu của doanh nghiệp năm 2023 đạt 2,6 tỷ đồng, dự kiến năm nay đạt mức 6,5 tỷ đồng.