Phải trả giá cao trên "chuyến bay giải cứu", công dân có được bồi thường?

Rất khó xác định trách nhiệm hoàn trả tiền

Liên quan đến vụ án chuyến bay giải cứu, hiện Cơ quan An ninh Điều tra Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra vụ án "Đưa hối lộ, môi giới hối lộ, nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; chuyển hồ sơ đến Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đề nghị truy tố 54 bị can, với 5 nhóm tội danh.

Trong số các bị can bị đề nghị truy tố, có 21 người nhận hối lộ với tổng số tiền 177,3 tỷ đồng, từ quan chức cấp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao đến lãnh đạo cấp cục một số bộ ngành, hai Phó chủ tịch Hà Nội và Quảng Nam, trợ lý Phó Thủ tướng và trợ lý Thứ trưởng.

Sau khi chi tiền hối lộ để được ưu ái, các doanh nghiệp đã tìm cách tăng giá vé máy bay và chi phí phát sinh khiến số tiền công dân phải bỏ ra cho mỗi suất bay đội giá lên nhiều lần.

Trước vấn đề trên, nhiều người đặt câu hỏi về việc sau khi đã có kết luận điều tra, công dân đi "chuyến bay giải cứu" có được yêu cầu bồi thường? Việc yêu cầu bồi thường này liệu có khả thi?

Liên quan đến vấn đề này, TS. LS Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, công dân trên các chuyến bay này không được xác nhận là bị hại trong vụ việc do nội dung kết luận điều tra không thể hiện số tiền người dân bị thiệt hại khi về nước. Ngoài ra, công dân về nước không có hành vi đưa hối lộ.

Do đó, cơ quan điều tra không xác định các công dân về nước là người bị hại hay người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án này.

Theo luật sư Cường, mối quan hệ giữa công dân với các đơn vị dịch vụ bán vé máy bay, dịch vụ đưa công dân về nước là quan hệ dân sự, kinh tế, được điều chỉnh bởi Bộ luật Dân sự và các quy định về kinh doanh, thương mại.

"Về góc độ pháp lý, giá vé máy bay, giá dịch vụ lưu trú sẽ biến động theo giá thị trường, Nhà nước không quy định giá cả cụ thể đối với các dịch vụ này nên rất khó để xác định trách nhiệm hoàn trả tiền của các doanh nghiệp đã thu tiền dịch vụ của công dân về nước", luật sư Cường phân tích.

Tới đây, khi đưa vụ án này ra xét xử, tòa án sẽ cân nhắc đến vai trò tố tụng của những người có liên quan trong việc nộp tiền để được về nước hoặc với vai trò là người làm chứng.

Trong trường hợp xác định công dân "được giải cứu" là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan thì việc giải quyết vụ án phải liên quan đến quyền lợi hoặc nghĩa vụ của họ.

Còn nếu là người làm chứng thì họ phải là người chứng kiến, biết được hành vi vi phạm pháp luật của bị can, bị cáo nào đó hoặc biết những tình tiết có ý nghĩa quan trọng của vụ án thì tòa án mới triệu tập để tham gia tố tụng.

"Vấn đề này, toà án sẽ kiểm tra, xem xét và quyết định trong thời gian tới đây khi hồ sơ được chuyển sang cơ quan này để xét xử. Tòa án sẽ cân nhắc đến vai trò tố tụng của những người có liên quan trong việc nộp tiền để được về nước hoặc với vai trò là người làm chứng", ông Cường cho hay.

Đơn tố giác là căn cứ để cơ quan chức năng vào cuộc xác minh

Về nội dung này, luật sư Trần Minh Quân (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, công dân nào thấy bản thân bị thiệt hại từ việc mua vé với giá cao hoặc chi phí bất hợp lý trong các "chuyến bay giải cứu" có thể làm đơn trình báo, tố giác, làm cơ sở để cơ quan chức năng vào cuộc xác minh.

Việc xác minh sẽ tập trung làm rõ giá trị thực của vé là bao nhiêu, khi mua là mức nào, tăng nhiều hay ít..., có dấu hiệu vi phạm pháp luật, thu lợi bất chính trong thời điểm dịch bệnh hay không?

Danh sách những người đi chuyến bay giải cứu còn đó, số tiền trả cho hợp đồng trọn gói gồm vé máy bay và dịch vụ cách ly cũng còn đó, nạn nhân có thể chứng minh và kiện đòi bồi thường.

"Việc bồi thường chỉ được giải quyết khi toà án đưa ra phán xét cuối cùng, xác định số tiền nhận hối lộ, số tiền mà các bị can chia nhau là tiền của những người mua gói "chuyến bay giải cứu" và đã thi hành án, thu hồi được số tiền bất chính này", luật sư Quân thông tin thêm.

Vụ chuyến bay giải cứu: Nữ cựu cục trưởng tung chiêu vòi tiền như thế nào?