Tận thu thuế xăng dầu, vận tải, nông nghiệp, thủy hải sản thiệt nhất?

VCCI cho rằng, tận thu thuế BVMT, vận tải, nông nghiệp, thủy hải sản sẽ chịu thiệt nhất. Ảnh minh hoạ

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng cần cân nhắc khi đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường (BVMT) với xăng dầu.

Vận tải, nông nghiệp, thủy hải sản chịu tác động lớn nhất

Theo dự thảo, khung thuế suất BVMT đối với một số mặt hàng xăng dầu tăng gấp hai, ba lần so với hiện hành: với xăng (trừ xăng etanol), mức thuế dự kiến sẽ tăng từ 1.000-4.000 đồng/lít lên 3.000-8.000 đồng/lít; xăng E5 và E10 áp mức 2.500-7.200 đồng/lít; dầu diesel dự kiến áp chịu 3.000-6.000 đồng/lít thay vì 500-2.000 đồng như hiện hành; dầu mazut 900-4.000 đồng/kg - tăng gấp ba lần hiện nay.

Theo VCCI, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu nên dù thuế tăng, giá tăng, không vì thế mà người dân giảm nhu cầu nhưng thuế tăng chi phí xã hội phải bỏ ra lại rất lớn.

Theo phân tích này, xăng dầu là nguyên liệu đầu vào quan trọng của nền kinh tế. Các phương tiện giao thông vận tải hàng hóa, máy nông nghiệp, tàu cá… đều sử dụng rất nhiều xăng dầu. Do đó, nếu tăng thuế đối với xăng dầu thì những ngành chịu thiệt hại nặng nhất là vận tải, nông nghiệp, thủy hải sản.

Cụ thể, đối với ngành vận tải, theo thông tin từ Cục Quản lý giá, tỷ trọng chi phí nhiên liệu chiếm từ 25%-35% đối với xe chạy xăng, từ 35%-45% đối với xe chạy dầu, 39,5% đối với hàng không. Với ngành thủy hải sản, chi phí nhiên liệu chiếm từ 33%-59% cơ cấu giá thành. Còn trong nông nghiệp, chi phí vận chuyển chiếm từ 35%-40% cơ cấu giá thành.

VCCI cho hay, đây đều là những ngành kinh tế có nhiều đối tượng yếu thế và đang trong giai đoạn hiện đại hóa, chuyển từ thủ công sang cơ giới. Thuế môi trường làm chi phí xăng dầu tăng, như vậy có thể làm giảm động lực chuyển đổi cơ giới hóa của nông dân.

Với một số các tác động tiêu cực được liệt kê như trên, VCCI cho rằng việc tăng thuế đối với xăng dầu cần được đánh giá tác động một cách bài bản và khách quan đối với toàn bộ nền kinh tế và phúc lợi xã hội của đất nước.

“Do đây mới chỉ nâng khung thuế, chứ chưa trực tiếp tăng mức thuế, nên cần có đánh giá dựa trên ba giả thuyết về mức thuế suất là mức sàn, mức trần và mức trung bình”, VCCI kiến nghị. 

Tận thu thuế BVMT không có lợi cho ngân sách

Phân tích ở khía cạnh đóng góp cho ngân sách, VCCI cho hay, xét về dài hạn, việc nới khung thuế BVMT đối với xăng dầu nhằm bảo đảm thu ngân sách sẽ là giải pháp lợi bất cập hại do nó làm giảm áp lực chuyển đổi hệ thống tài chính quốc gia theo hướng bền vững hơn.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI lưu ý: “Thuế BVMT cũng giống như thuế tiêu thụ đặc biệt, là một nguồn thu không bền vững. Nếu các loại thuế này đóng góp đáng kể trong tổng thu ngân sách sẽ khiến Nhà nước bị đặt vào vị trí xung đột lợi ích, vì một mặt Nhà nước có chính sách hạn chế tiêu dùng một số loại mặt hàng, nhưng mặt khác, bộ máy Nhà nước lại được nuôi sống từ chính mặt hàng đó”.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong năm 2016, mức đóng góp của thuế BVMT trong tổng thu ngân sách là 4,1%, trong đó 99% trong số đó đến từ xăng dầu. Nếu cộng cả thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, và thuế giá trị gia tăng (VAT) thì mức đóng góp của ngành xăng dầu vào khoảng 9,8% tổng thu ngân sách. Nếu mức thuế mới kịch khung được áp dụng và loại bỏ thuế nhập khẩu theo lộ trình thì mức đóng góp lên đến khoảng 15% tổng thu ngân sách. Đây là tỷ lệ rất lớn và không có lợi cho kết cấu ngân sách quốc gia. 

Chưa đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu