Thí điểm đi cao tốc phải dán thẻ trả phí tự động

Dự kiến tới đây, tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được chọn triển khai thí điểm chỉ thu phí tự động không dừng, không có thu phí thủ công.

Sau thời gian thí điểm, nếu thành công sẽ nhân rộng ra các tuyến cao tốc trong cả nước, nhất là đối với tuyến cao tốc Bắc - Nam.

Tỷ lệ sử dụng thu phí không dừng vẫn thấp

Tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ và Cầu Giẽ - Ninh Bình hiện đang thu phí liên thông và có lưu lượng phương tiện khoảng 60.000 lượt xe/ngày, thuộc diện cao nhất, nhì cả nước.

Ghi nhận của PV Báo Giao thông những ngày đầu tháng 11/2021, hệ thống thu phí không dừng tại cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình đều cho thấy hoạt động hiệu quả và chính xác cao.

Các phương tiện qua làn lưu thông không dừng đều nhanh chóng, không phải dừng xe, thực hiện các thao tác như lấy thẻ, trả tiền mặt nên không xảy ra ách tắc.

Hiệu quả là vậy, tuy nhiên, sau hơn 1 năm thực hiện thu phí tự động không dừng, lượng phương tiện dán thẻ và sử dụng dịch vụ chỉ chiếm 1/3 tổng số phương tiện lưu thông qua đây.

Ông Vũ Ngọc Oánh, Phó TGĐ Công ty BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ cho hay, tuyến cao tốc này thực hiện thu phí tự động từ tháng 6/2020 ở 40 làn thu phí, nhưng mới chỉ sử dụng có 18 làn.

Đến nay, tỷ lệ phương tiện sử dụng dịch vụ mới chiếm khoảng trên 40% trong tổng số lưu lượng phương tiện qua trạm, chưa tương xứng với số tiền đầu tư.

Tỷ lệ này phải đạt khoảng 80% mới phát huy hiệu quả.

“Khó khăn nhất hiện nay là thu phí không dừng trên tuyến chưa đồng bộ.

Hiện, 100% số làn tại trạm đã lắp thu phí không dừng, nhưng đoạn tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình do Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc VN (VEC) quản lý mới chỉ có 15/40 làn có ETC.

Hơn nữa, nhiều chủ phương tiện chưa dán thẻ, hoặc đã dán nhưng tài khoản không đủ tiền vẫn đi vào làn ETC, gây ùn tắc”, ông Oánh cho hay.

Tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cũng trong tình cảnh tương tự.

Theo lãnh đạo Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính VN (VIDIFI), từ khi dịch vụ thu phí không dừng đưa vào sử dụng, tỷ lệ xe sử dụng dịch vụ thu phí ETC rất thấp, chỉ đạt trung bình khoảng 25% tổng lưu lượng xe trên tuyến.

Tại các trạm thu phí, dù đã mở 2 - 3 làn hỗn hợp nhưng vẫn thường xuyên xảy ra hiện tượng ùn tắc, lượng xe xếp hàng qua trạm kéo dài thường xuyên từ 300 - 500m.

Tỷ lệ người dùng ETC thấp tại trạm thu phí Pháp Vân - Cầu Giẽ và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cũng là tình trạng chung của các trạm thu phí trong cả nước.

Lý giải về thực trạng này, ông Hồ Trọng Vinh, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH thu phí tự động VETC cho hay, các làn thu phí đã vận hành hiện vẫn chưa phải là thuần ETC.

Nhiều phương tiện chưa dán thẻ, thấy làn vắng xe nên đi vào khiến cho các xe đã dán thẻ nhưng không lưu thông được.

Người đã dán thẻ và nạp tiền sử dụng dịch vụ thấy không được ưu tiên nên ức chế, thậm chí bỏ dịch vụ.

“Nhiều người dân vẫn còn giữ thói quen dùng tiền mặt nên chưa dán thẻ.

Bên cạnh đó, do còn xảy ra một số lỗi như: Không đi nhưng vẫn bị trừ tiền… nên nhiều chủ phương tiện chưa tin tưởng vào hệ thống thu phí không dừng”, ông Vinh nói.

Thí điểm cao tốc chỉ thu phí không dừng

Cũng theo ông Hồ Trọng Vinh, đơn vị cung cấp dịch vụ đã sử dụng nhiều giải pháp truyền thông về lợi ích của ETC nhưng hiệu quả chưa nhiều.

Tuy nhiên, để người dân tin tưởng sử sụng dịch vụ, việc truyền thông về dự án cần có sự tham gia của các cơ quan quản lý Nhà nước.

“Bên cạnh đó, việc xử phạt xe đi không đúng làn đường cũng cần làm quyết liệt, không để xe không đủ điều kiện đi vào làn ETC”, ông Vinh nói.

Ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Hợp tác quốc tế (Tổng cục Đường bộ VN) cho hay, việc tuyên truyền chưa mang lại hiệu quả như mong muốn nên số lượng phương tiện dán thẻ và sử dụng dịch vụ chưa cao.

Cả nước đã có hơn 2 triệu xe ô tô dán thẻ thu phí không dừng nhưng mới có khoảng 50% số lượng phương tiện sử dụng dịch vụ.

“Dù Nghị định 100 của Chính phủ đã có chế tài xử phạt phương tiện đi sai làn thu phí không dừng gây ùn tắc giao thông tại các trạm thu phí, tuy nhiên việc xử lý chưa được triệt để”, ông Toàn nêu và cho biết, Tổng cục Đường bộ VN đang phối hợp với Cục CSGT nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Nghị định 100.

“Tổng cục Đường bộ VN cũng đề nghị các ngân hàng tiếp tục miễn phí nạp tiền vào tài khoản thu phí không dừng để khuyến khích các chủ phương tiện sử dụng dịch vụ này”, ông Toàn cho hay.

Để thúc đẩy lượng người dùng, theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, Tổng cục Đường bộ VN đang chuẩn bị thí điểm thuần ETC trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

Tuyến cao tốc này sẽ thu phí hoàn toàn bằng thu phí tự động không dừng, không có thu phí thủ công. Chỉ có phương tiện dán thẻ và nạp tiền sử dụng dịch vụ mới được lưu thông trên tuyến cao tốc này.

Ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho hay, trước khi thực hiện thí điểm, Tổng cục Đường bộ VN sẽ tuyên truyền trong 4 tháng để người dân chuẩn bị, dán thẻ ETC để lưu thông trong thời gian từ nay đến hết quý I/2022.

Sau thời gian này, xe không có đủ điều kiện thu phí không dừng sẽ không được lưu thông trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

Nói về tính khả thi của việc thí điểm này khi những vướng mắc về lượng xe dán thẻ chưa nhiều và chưa có chế tài truy thu trả sau khi tài khoản không đủ tiền, ông Thắng cho hay, người dân có quyền lựa chọn, vì hiện cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã có QL5 chạy song song.

Về tài khoản giao thông đã liên thông với tài khoản của ngân hàng thông qua ví điện tử sẽ giải quyết được tình trạng không có tiền trong tài khoản.

“Mục tiêu khi thí điểm là nâng cao hiệu quả sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng.

Sau thời gian thí điểm, trường hợp thành công sẽ nhân rộng ra các tuyến cao tốc trong cả nước, nhất là đối với tuyến cao tốc Bắc - Nam.

Đối với cao tốc Bắc - Nam người dân cũng có quyền lựa chọn tuyến QL1 và các tuyến quốc lộ khác”, ông Thắng cho hay.

Có bắt buộc được chủ xe ô tô dán thẻ thu phí không dừng?