Thủ đoạn thâu tóm dòng tiền và 3 thùng xốp nhét hơn 5 triệu USD hối lộ của Trương Mỹ Lan

Thâu tóm 3 ngân hàng để huy động tiền của người dân

Ban hành kết luận điều tra vụ án xảy ra tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và các đơn vị liên quan, Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03) Bộ Công an đề nghị truy tố bị can Trương Mỹ Lan về 3 tội danh gồm: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng, Tham ô tài sản.

85 bị can còn lại bị đề nghị truy tố do Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng. 

Trong số này, 41 cá nhân là lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng SCB; 15 cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; ba cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; một cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước.

Kết luận điều tra nêu, tháng 11/2011, Ngân hàng SCB được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 ngân hàng TMCP, gồm: Ngân hàng TMCP Sài Gòn (cũ), Việt Nam Tín Nghĩa và Đệ Nhất.

Bị can Trương Mỹ Lan không trực tiếp giữ chức vụ tại Ban quản trị và Ban điều hành SCB. Song bà này nắm giữ số lượng rất lớn, chiếm gần tuyệt đối cổ phần (trên 90% số cổ phần ngân hàng), bố trí người thân tín của mình giữ các chức vụ chủ chốt. 

Thông qua đó, Trương Mỹ Lan nắm quyền điều hành, chi phối, chỉ đạo toàn bộ hoạt động của ngân hàng này, biến SCB trở thành công cụ tài chính để Lan tổ chức huy động tiền gửi. 

Bà ta còn chỉ đạo các lãnh đạo chủ chốt tại ngân hàng và tại hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát do Lan làm chủ, với hơn 1.000 công ty con trong và ngoài nước.

Theo cáo buộc, nhằm lợi dụng hoạt động của ngân hàng trong việc huy động vốn phục vụ mục đích cá nhân, Trương Mỹ Lan đã thâu tóm 3 ngân hàng tư nhân bằng việc mua, sở hữu phần lớn số lượng cổ phần của các nhà băng này.

Tính đến tháng 10/2022, Ngân hàng SCB có vốn điều lệ hơn 15.230 tỷ đồng, với tổng số 4.129 cổ đông được Ngân hàng Nhà nước công nhận. Trong đó, Trương Mỹ Lan sở hữu, chi phối 91,5% vốn điều lệ, do 27 pháp nhân, cá nhân đứng tên giúp.

Để thao túng SCB, Trương Mỹ Lan còn đưa người thân tín hoặc sử dụng các cá nhân mà Lan tin tưởng, đều là những người có trình độ, hoạt động lâu năm trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng vào các vị trí chủ chốt tại ngân hàng. Với mức lương cao từ 200-500 triệu/tháng, họ đều nghe theo chỉ đạo của bà Lan.

Trong số này có thể kể đến 3 đời chủ tịch HĐQT SCB gồm Nguyễn Thị Thu Sương, Đinh Văn Thành, Bùi Anh Dũng; Tổng giám đốc Võ Tấn Hoàng Văn.

Theo lời khai của các đối tượng nêu trên, Trương Mỹ Lan chi phối mọi hoạt động của SCB, kể cả về nhân sự và hoạt động tín dụng thông qua người thân tín.

Bằng cách thâu tóm, nắm giữ cổ phần chi phối, điều hành hoạt động ngân hàng thông qua các đối tượng chủ chốt tại SCB, bị can Lan đã sử dụng ngân hàng này như một công cụ tài chính để huy động tiền gửi của người dân và các tổ chức, huy động vốn từ các nguồn khác. Tuy nhiên, trong hoạt động cho vay, Ngân hàng SCB lại chủ yếu phục vụ cho mục đích cá nhân của Trương Mỹ Lan.

Các bị can che đậy dòng tiền như thế nào?

Kết quả điều tra về số tiền 483.971 tỷ đồng/1.284 khoản vay được giải ngân cho 875 khách hàng còn dư nợ tính đến ngày 17/10/2022 (thời điểm khởi tố vụ án), cơ quan điều tra cũng đã làm rõ thủ đoạn mà bà Lan tham ô tài sản.

Theo đó, sau khi thâu tóm SCB, Trương Mỹ Lan thông qua các cá nhân thân tín, giữ vai trò chủ chốt tại SCB cùng với các cán bộ chủ chốt tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, rút tiền của Ngân hàng SCB dưới hình thức giải ngân cho các hồ sơ vay được hợp thức khống.

Thậm chí, nhiều khoản vay rút tiền trước rồi hoàn thiện hồ sơ sau. Với mỗi khoản cần rút ra, trong các giai đoạn đều có cách làm khác nhau và được giao cho từng nhóm của Vạn Thịnh Phát để dựng công ty ma, "vẽ" ra phương án đầu tư tại các dự án, giao cho các bộ phận tính toán tài sản đảm bảo cho phù hợp.

Đặc biệt, tài liệu điều tra thể hiện, hầu hết số tiền 483.971 tỷ đều tập trung giải ngân ở 3 đơn vị thuộc Hội sở (Trung tâm kinh doanh khách hàng Wholesale; Kênh kinh doanh trực tiếp khách hàng doanh nghiệp; Hub cho vay bất động sản HCM 2) và 3 chi nhánh lớn (SCB Chi nhánh Sài Gòn; SCB Chi nhánh Cống Quỳnh; SCB Chi nhánh Bến Thành).

Để che đậy dấu vết, Lan giao cho cấp dưới sử dụng các phương án vay vốn khống để giải ngân, chuyển tiền vào các tài khoản của các cá nhân, pháp nhân "ma". Từ đây, các bị can chuyển tiền ra khỏi hệ thống Ngân hàng SCB hoặc cho cá nhân, pháp nhân rút tiền mặt nhằm cắt đứt dòng tiền.

Vì sao SCB sai phạm nhưng không bị phát hiện?

Cũng theo kết luận điều tra, quá trình hoạt động SCB thường xuyên bị kiểm tra, giám sát, thanh kiểm tra tình hình hoạt động. Để không bị phát hiện, xử lý các hành vi sai phạm do mình và đồng bọn gây ra, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của Ngân hàng SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng.

Bà Lan còn chỉ đạo mua chuộc lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, Tổ trưởng Tổ giám sát tăng cường tại Ngân hàng SCB để bưng bít, che giấu thông tin sai phạm, báo cáo không trung thực, không đầy đủ với cơ quan chức năng.

Bộ Công an xác định khi thanh tra tại Ngân hàng SCB, bị can Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra giám sát ngân hàng II thuộc Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước) đã nhiều lần gặp gỡ Trương Mỹ Lan, lãnh đạo SCB và 4 lần nhận hối lộ tổng cộng 5,2 triệu USD.

Bị can Nhàn khai, khoảng tháng 3/2018, Đinh Văn Thành và Võ Tấn Hoàng Văn đến phòng làm việc của Nhàn ở số 25 Lý Thường Kiệt, Hà Nội. Hôm đó, họ đưa cho bà ta túi quả Cherry và một túi đựng 200.000 USD. Nhận tiền, bà Nhàn mang về nhà cất giấu.

Từ tháng 10-12/2018 khi chuẩn bị dự thảo kết luận thanh tra, xin ý kiến các bộ, ngành liên quan để ban hành kết luận thanh tra tại SCB, Võ Tấn Hoàng Văn và Nguyễn Nam Tuấn có ba lần mang nhiều thùng xốp đựng tiền USD để đưa cho bị can Nhàn.

Trong đó, một thùng xốp đựng một triệu USD, hai thùng xốp đựng hai triệu USD. Tổng cộng ba lần các bị can đưa cho nữ cựu cục trưởng Đỗ Thị Nhàn số tiền 5 triệu USD. Sau mỗi lần đưa tiền, bà Nhàn hỏi đối phương đây là tiền gì? Ông Văn nói là tiền của bà Trương Mỹ Lan cám ơn bị can Nhàn vì đã giúp, hỗ trợ cho SCB trong quá trình thanh tra.

Tháng 12/2022, bà Nhàn mang 2,6 triệu USD tiền hối lộ gửi nhờ một người họ hàng bên chồng ở TP Nam Định. Số tiền còn lại được bị can cho vào thùng sắt, khóa lại rồi gửi nhờ nhà ông Đỗ Xuân Lộc (em trai cùng cha khác mẹ với Nhàn).

Ngoài bà Nhàn, bị can Nguyễn Văn Hưng (phó chánh thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng) bị cáo buộc nhiều lần nhận tổng cộng 390.000 USD từ SCB. Còn Nguyễn Thị Phụng, phó trưởng đoàn thanh tra cũng chủ động khai báo việc nhận 20.000 USD và 210 triệu đồng cùng quà, lợi ích vật chất từ Ngân hàng SCB (đồng hồ, túi xách, khăn).