Thủ tướng: Sạt lở ở ĐBSCL diễn biến phức tạp, Chính phủ rất quan tâm

Sau chuyến khảo sát tại các điểm nóng sạt lở ở Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Thủ tướng đã chủ trì cuộc họp với các bộ ngành, tỉnh thành ĐBSCL tìm cách khắc phục tình trạng này.

Mỗi năm ĐBSCL mất 350ha đất

Báo cáo của các địa phương cho thấy, từ năm 2016 đến nay, ĐBSCL có 779 điểm sạt lở với tổng chiều dài 1.134km. Trong đó, sạt lở bờ sông có 666 điểm với tổng chiều dài 774km và bờ biển có 113 điểm với chiều dài 390km.

Bộ NN&PTNT cho biết, sạt lở bờ sông, kênh rạch thường xảy ra phổ biến tại các đỉnh khúc sông cong, vị trí phân nhập lưu, đầu các cù lao, khu vực đông dân cư…

Tình hình sạt lở ngày càng gia tăng về số điểm, quy mô, tốc độ và phạm vi. Sạt lở ở các địa phương thượng nguồn như An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long thường nghiêm trọng hơn khu vực phía hạ nguồn như Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng.

Ngoài ra, dòng chảy trên sông Tiền có nhiều đoạn cong, nên sinh ra nhiều vị trí có vận tốc dòng chảy lớn, biến đổi dòng chảy cũng lớn. Từ đó, xói ở bờ, lòng sông Tiền xảy ra nhiều hơn, mức độ cũng lớn hơn sông Hậu.

Ngoài những nguyên nhân trên, các hoạt động kinh tế - xã hội thiếu kiểm soát cũng là tác nhân gây sạt lở bờ sông, kênh rạch.

Về tình trạng xói lở bờ biển, Bộ NN&PTNT cho hay, vùng biển từ Tiền Giang đến Sóc Trăng có các cửa sông đổ ra. Do đó, vùng biển này chịu ảnh hưởng của các dòng chảy, bùn cát trong sông nhiều nên xói, bồi bờ biển xảy ra xen kẽ, tùy vào mùa nước của các con sông.

Số liệu khảo sát năm 2020 và 2022 cho thấy, khu vực bờ biển xã Bảo Thuận, huyện Ba Tri, Bến Tre bờ biển bị sạt lở với tốc độ khoảng 30m/năm. Khu vực bờ biển xã Vĩnh Hải, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng bờ biển bị sạt lở với tốc độ khoảng 35m/năm.

Vùng bờ biển từ Sóc Trăng đến mũi Cà Mau xói bồi phụ thuộc vào mùa gió, nhưng xu thế xói nhiều hơn và xảy ra hầu hết trên bờ biển này. Tốc độ xói lở dao động từ 10-50m/năm tùy vị trí. Đáng quan ngại, khu vực bờ biển thuộc tỉnh Cà Mau tốc độ xói lở dao động 70-90m/năm.

Vùng bờ biển Tây, từ mũi Cà Mau đến Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang) tình trạng xói lở là chính, bồi tụ rất ít, một số đoạn xói bồi xen kẽ. Tốc độ xói lở khu vực này dao động 10-15m/năm.

Bộ NN&PTNT lưu ý mức độ xói lở ngày càng nghiêm trọng. Trước năm 2005, mỗi năm bồi 100ha thì 15 năm trở lại đây, mỗi năm mất trên 350ha. Xói lở tập trung nhiều ở sông Tiền. Riêng An Giang, Tiền Giang và Cà Mau đã chiếm 30%. Các tỉnh An Giang 75 điểm xói lở, Tiền Giang 65 điểm, Cà Mau 86 điểm.

Thách thức cho ĐBSCL

Tại ĐBSCL, sạt lở trong khoảng hai năm gần đây được nhiều địa phương ghi nhận tăng rõ rệt. Trong hơn 7 tháng đầu năm 2023, Cần Thơ xảy ra 37 đợt sạt lở làm bị thương hai người, sạt lở hoàn toàn 8 căn nhà, sạt một phần và ảnh hưởng nghiêm trọng 21 căn. Tổng chiều dài sạt lở hơn 2km, thiệt hại hơn 30 tỷ đồng.

Điều đáng nói, cùng kỳ năm 2022, số đợt sạt lở là 9, năm nay con số đã tăng lên 37 trường hợp, chiều dài sạt lở cũng tăng từ 268m lên gần 2km. Quan ngại hơn, chỉ trong ba tháng 5, 6 và 7, Cần Thơ ghi nhận đến 33 trường hợp sạt lở.

Trước thực trạng trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định tình hình sạt lở ở ĐBSCL diễn biến rất phức tạp và Chính phủ rất quan tâm giải quyết vấn đề này.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu phân tích sâu thêm nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, từ đó xác định mục tiêu trước mắt, lâu dài để phát triển ĐBSCL. Qua đó, Chính phủ mới có thể đưa ra các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, nhiệm vụ giải pháp và bố trí nguồn lực để thực hiện công tác này.

Thủ tướng mong các nhà khoa học đóng góp ý kiến gợi ý các nhà quản lý thực hiện nhiệm vụ trước mắt là bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân, các công trình của Nhà nước. Ngoài ra, sinh kế của người dân cũng phải được đảm bảo để phát triển bền vững.

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta đã có các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Quyết định của Chính phủ về vấn đề này nhưng tình hình chưa chuyển biến nhiều. Do đó, phải tiếp tục các công việc để rút ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, tìm cách làm hiệu quả.

Thủ tướng chỉ đạo những chỗ cấp bách cần phải làm ngay, nếu không làm kịp thời thì những chỗ xoáy lớn gây sạt lở thì sẽ sạt lở nặng nề hơn.

Thủ tướng cũng biểu dương tinh thần của các bộ, ngành đã kiên trì, nghiên cứu, tìm giải pháp, tìm nhiều nguồn lực để phòng chống sạt lở.

Cuối cùng, Thủ tướng cho rằng, trong một cuộc họp, một vài văn bản không thể giải quyết triệt để tình trạng trên.

“Nhưng chúng ta phải làm, từng bước một, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Sử dụng cát biển thay thế cát sông có thể giúp ngừa sạt lở cho vùng ĐBSCL?