Tổng Bí thư Tô Lâm: Tinh gọn bộ máy, cấp Trung ương phải gương mẫu đi đầu

"Cả nước vì Huế, Huế vì cả nước"

Sáng 31/10, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng và việc thành lập TP Huế trực thuộc Trung ương. Tổng Bí thư Tô Lâm đã có phát biểu tại tổ về các nội dung này.

Góp ý về việc thành lập TP Huế trực thuộc Trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, đây là chủ trương từ rất lâu nhưng để thực hiện được, quan trọng nhất là phải đủ các tiêu chí để trở thành thành phố Trung ương như dân số, quy mô phát triển… chứ không thể làm theo cảm xúc.

Tiếp nữa là phải có triển vọng phát triển. Tổng Bí thư cho rằng cần phải tính toán để TP Huế trở thành một cực tăng trưởng của khu vực, không để khi lên thành phố trực thuộc Trung ương lại tụt hậu, trở thành gánh nặng.

Tổng Bí thư lấy ví dụ, đơn cử như phải xây dựng tốt nông thôn kiểu mẫu. Không thể để sau này lên đô thị rồi vẫn phấn đấu xây dựng nông thôn mới.

Nhấn mạnh cần tránh tâm lý muốn lên thành phố trực thuộc Trung ương để hưởng cơ chế đặc thù, Tổng Bí thư lưu ý: "Tất nhiên để trở thành cực tăng trưởng phải đi đầu trong đổi mới sáng tạo, trong phát triển kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách và cần có cơ chế đặc biệt để thực hiện. Nhưng nếu không có tiềm năng mà chỉ cố gắng lên thành phố trực thuộc Trung ương để hưởng ưu đãi thì không được".

Song song với đó, Tổng Bí thư yêu cầu khi lên thành phố trực thuộc Trung ương, bên cạnh phát triển kinh tế, cần phải hài hòa, bền vững, không phải "phát triển vùn vụt".

Tổng Bí thư cho rằng đến nay Huế đã đủ tiêu chí, xứng đáng để lên thành phố trực thuộc Trung ương và cần phải chia sẻ với những khó khăn mà địa phương đang phải đối mặt.

"Cả nước vì Huế, Huế vì cả nước", Tổng Bí thư chia sẻ và hy vọng thời gian chuyển tiếp lên thành phố thuộc Trung ương không kéo dài.

Sốt ruột vì bộ máy còn cồng kềnh

Góp ý về dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng, Tổng Bí thư nhấn mạnh yêu cầu phải xây dựng cơ chế chính quyền đô thị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, không hình thức.

Theo Tổng Bí thư, từ Đại hội 12, nghị quyết trung ương đã đánh giá bộ máy Nhà nước cồng kềnh kém hiệu quả, cần phải tinh gọn. Đến nay, chúng ta mới tinh gọn từ xã, huyện và ở một số bộ, ngành như vụ, cục, tổng cục nhưng chưa làm được ở cấp tỉnh, cấp Trung ương.

"Năm nào, nhiệm kỳ nào cũng nói về tổ chức bộ máy nhưng điều quan trọng nhất cần xem xét là bộ máy có cồng kềnh không", ông nói.

Tới đây, cấp trung ương, các ban của Đảng, Quốc hội, Chính phủ phải phải gương mẫu đi đầu.

Ông cho rằng cần phải thẳng thắn, mạnh dạn nhìn nhận thẳng vào thực tế bộ máy hiện nay khi vẫn còn nhiều bộ, ngành quản lý không rõ, đôi khi một vấn đề nhưng không biết ai chủ trì giải quyết.

"Bộ máy cồng kềnh sẽ kìm hãm sự phát triển. Nhiều bộ, ngành không rõ chức năng nhiệm vụ, không phân cấp cho địa phương, để xảy ra xin - cho... 

Đáng lẽ địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm nhưng lại giữ lại. Chỉ cần một chuyên viên có ý kiến khác thì toàn bộ hệ thống phải dừng, họp lại đánh giá, giải trình. Hết tháng này đến tháng kia bàn bạc mà không giải quyết được", Tổng Bí thư nói.

Tổng Bí thư nhấn mạnh nếu không tinh gọn bộ máy, không thể phát triển.

Ông dẫn ví dụ hiện nay 70% chi ngân sách đang dùng để trả lương, chi thường xuyên, phục vụ cho bộ máy vận hành.

Nếu cứ điều hành bộ máy như thế thì không còn tiền để đầu tư phát triển, để thực hiện các dự án lớn, chi cho quốc phòng an ninh, xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội…

So sánh với các nước lớn nhưng chỉ chi thường xuyên cho trả lương, vận hành bộ máy chỉ khoảng 40%, Tổng Bí thư bày tỏ: "Vô cùng sốt ruột!".

Do đó, Tổng Bí thư yêu cầu cần tiếp tục giảm biên chế, giảm chi tiêu thường xuyên, xây dựng bộ máy tinh gọn để dành nguồn lực cho phát triển.

Một yếu tố quan trọng khác Tổng Bí thư đề cập là năng suất lao động. Chỉ ra đây là 1 trong những chỉ tiêu có nguy cơ không đạt trong nhiệm kỳ này, Tổng Bí thư nhấn mạnh: "Kinh tế hiện nay có thể phát triển nhưng năng suất lao động thực tế lại đang thấp, thậm chí giảm so với thời gian trước".

Theo thống kê, tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam giảm dần, thấp hơn nhiều các nước trong khu vực. Trong giai đoạn năm 2021-2025, ước khoảng 4,8%, giảm so với bình quân giai đoạn trước 2016-2018 là 6,1%. Như vậy, tốc độ tăng năng suất lao động đang giảm.

Nhiệm kỳ này, mục tiêu đặt ra là 6,5%, như vậy chỉ còn 1 năm nữa để phấn đấu nhưng bây giờ mới đạt chưa được 5%.

Ông cho rằng muốn tăng năng suất lao động phải có tay nghề lao động cao, áp dụng khoa học công nghệ, phải có cách thức quản lý tốt.

Nếu muốn phát triển bền vững, chúng ta phải dựa vào thực tại nền sản xuất của ta, tự lực, tự cường. Do đó, không còn con đường nào khác là phải tăng năng suất, huy động mọi người cùng tham gia sản xuất, kinh doanh. Người làm phải nhiều hơn người hưởng thụ.

"Trong kỷ nguyên mới, chúng ta phải bứt tốc để hướng tới mục tiêu đến 2045 là nước phát triển thu nhập cao. Như vậy, quy mô nền kinh tế phải gấp 3 lần, thu nhập bình quân đầu người phải gấp 3 lần hiện tại và nếu không tăng năng suất thì không đạt được", Tổng Bí thư nói.