Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan: Kiểm tra chuyên ngành đang tù mù!

Hải quan sẽ kiểm tra chuyên ngành thay các bộ chuyên môn

Tại cuộc họp Triển trai thực hiện Nghị quyết 99/NQ-CP ngày 13/11/2019 của CP ngày 18/12, Tổng cục Hải quan cho biết Nghị quyết số 99/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10/2019 ban hành ngày 13/11/2019 đã giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng Đề án cải cách kiểm tra chuyên ngành theo hướng cơ quan Hải quan là đầu mối thực hiện kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu (trừ các mặt hàng liên quan đến an ninh, quốc phòng, kiểm dịch...), bộ quản lý chuyên ngành thực hiện hậu kiểm.

Đề án sẽ được trình Chính phủ ngay trong quý 1/2020 để sớm được phê duyệt và triển khai.

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho biết, để hoàn thiện đề án nói trên, Tổng cục Hải quan xin ý kiến góp ý của các bộ Công an, Công thương, Y tế, Xây dựng,… về kiểm tra chuyên ngành để phù hợp với thông lệ quốc tế.

Theo ông Cẩn, căn cứ để kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa do cơ quan Hải quan thực hiện là kiểm tra tiêu chuẩn, quy chuẩn của chính nhà sản xuất mà nhà nhập khẩu đưa ra, đối chiếu với tiêu chuẩn, quy chuẩn của cơ quản quản lý chuyên ngành...

Tổng cục trưởng Hải quan cũng thông tin, hiện nay ngành Hải quan đã có máy móc, thiết bị phát hiện ma túy, chất nổ… và tới đây sẽ mua thêm máy soi container. Loại máy soi này không chỉ soi được hình ảnh mà còn soi được cả tiêu chuẩn, quy chuẩn của khoảng 5.000 chất. Nếu hàng hóa là heroin máy sẽ soi ra heroin, hàng hóa là chất nổ cũng sẽ soi ra chất nổ. Việc soi chiếu này sẽ cho ra kết quả ngay.

Không để doanh nghiệp chạy vòng quanh

Ông Cẩn nhấn mạnh: "Quan điểm về kiểm tra chuyên ngành của cơ quan Hải quan là tới đây không để doanh nghiệp phải chạy vòng quanh như hiện nay nữa".

Nói về thực trạng kiểm tra chuyên ngành hiện nay, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho rằng: “Tôi cũng phải nói thật là nó đang tù mù”.

Hiện nay mười mấy bộ, ban hành không biết bao nhiêu danh mục, tiêu chuẩn quy chuẩn. Có 50% loại hàng hóa yêu cầu phải kiểm tra chuyên ngành nhưng lại chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn.

Có loại tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng nhưng chưa phù hợp với thông lệ, tiêu chuẩn quốc tế. Qua nắm thực tế, các trung tâm, phòng thí nghiệm, giám định lại không đủ máy móc kiểm tra theo tiêu chuẩn.

“Thực trạng rất mâu thuẫn. Một là một số bộ chưa đưa ra tiêu chuẩn, hai là chưa dám đưa vì chính máy móc của các đơn vị chưa làm được. Do đó, tại sao nó vẫn vênh”, ông Cẩn lý giải.

Tổng cục trưởng Hải quan cũng thông tin, khi mô hình mới được áp dụng, các danh mục kiểm tra chuyên ngành cũng sẽ được cắt giảm. Thay vì phải kiểm tra hàng triệu lô hàng, triệu tờ khai mỗi năm thì theo mô hình mới chỉ thực hiện một lần. Từ đó nguồn lực cho kiểm tra chuyên ngành và chi phí xã hội được cắt giảm.

"Điều quan trọng sẽ đi đúng vào bản chất là nâng cao trách nhiệm của người xuất khẩu và người nhập khẩu, chứ không chạy theo lô hàng, mẫu nọ, mẫu kia”, ông Cẩn nói.

“Tôi cũng xin nói thật với các đồng chí là tại sao năm rồi làm phế thải nhập khẩu, kể cả các bộ cho là phù hợp nhưng cơ quan Hải quan kiểm tra cho là chưa phù hợp. Thực tế, chúng tôi đưa ra và khởi tố 1 loạt doanh nghiệp vi phạm. Hải quan làm là chịu trách nhiệm cho chính lô hàng ấy, cho chính mặt hàng đó. Chúng tôi sẽ phối hợp với hải quan các nước và chịu trách nhiệm trước pháp luật kể cả đưa ra tòa hành chính khi cơ quan hải quan làm sai”, ông Cẩn nhấn mạnh.

Ngoài ra, trên cơ sở nghị định về một cửa quốc gia kiểm tra chuyên ngành, cơ quan Hải quan đã đề nghị Bộ KH&CN công nhận cho cơ quan Hải quan một số trung tâm của Tổng cục Hải quan có phòng lab, trung tâm kiểm định như trung tâm 1,2,3.

“Còn nếu gác cửa như hiện nay, nếu công bố ra thì dân ai nghe được. Kiểm tra rất nhiều nhưng phát hiện được 0,1 %. Như thế có đáng để kiểm tra không?”, ông Cẩn đặt câu hỏi.

Ông Cẩn cũng nêu vấn đề phải xã hội hóa việc giám định: “Khi tư nhân tham gia và làm thì chịu trách nhiệm. Còn cơ quan nhà nước tại cửa khẩu thì ràng buộc trách nhiệm doanh nghiệp và cơ quan hải quan. Thương hiệu của doanh nghiệp mất hàng tỷ USD chứ ai dám vi phạm.

Chính phủ giao cho cơ quan Hải quan thì Hải quan chịu trách nhiệm. Không để ông này bác ông kia, để doanh nghiệp chạy vòng quanh”, người đứng đầu ngành Hải quan nói.

Phó Thủ tướng: Chấm dứt việc “Bộ nào cũng có quyền kiểm tra chuyên ngành"