Tổng thống Philippines gây sốc từ lời nói đến hành động

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố: “Sẵn sàng đấm kẻ nào chiếm bãi cạn Scaborough”

Chưa đầy hai tháng sau khi nhậm chức Tổng thống Philippines, ông Rodrigo Duterte “nổi như cồn” trên mặt báo thế giới vì hàng loạt các phát ngôn, động thái gây tranh cãi cùng chính sách ngoại giao khó lường.

Phát ngôn bạo miệng, hành động quyết liệt

Từ khi còn là ứng viên Tổng thống, ông Rodrigo Duterte nhiều lần khiến dư luận trong nước cũng như thế giới hoảng hốt với những bình luận gây sốc “thả tội phạm cho cá rỉa”, “đi tàu ra cắm cờ tại bãi cạn Scabourough”... Nay, khi nắm đại quyền trong tay, ông này càng không ngại ngần có những phát ngôn bạo miệng và thực hiện các chính sách trừng trị tội phạm gây sốc.

Đầu tiên phải kể tới chính sách “diệt tận gốc” tội phạm ma túy gây làn sóng tranh cãi cả trong và ngoài nước. Với quan điểm: Bắt sạch, thẳng tay tiêu diệt… số lượng tội phạm bị cảnh sát thanh trừng tăng chóng mặt. Kể từ khi bắt đầu chiến dịch ngày 1/7, số tội phạm nhận án tử lên tới 1.916 người; hơn 10 nghìn người bị bắt giữ khiến các nhà tù vốn “chật như nêm” muốn nổ tung.

Nghị sĩ Panfilo Lacson, cựu Cảnh sát trưởng Quốc gia đánh giá, chiến dịch này “ấn tượng nhưng đáng báo động”. Ông này nghi ngờ cảnh sát không tuân theo các thủ tục, dẫn đến tàn sát tội phạm quá tay. Bản thân cảnh sát trưởng đương nhiệm Ronald dela Rosa thừa nhận, trong quá trình truy lùng, nhiều cảnh sát bị kích động hơn vì họ biết đằng sau có sự ủng hộ của Tổng thống.

Nhiều tổ chức nhân quyền cùng Liên hợp quốc (LHQ) chỉ trích hoạt động này vi phạm nhân quyền và kêu gọi Philippines hạn chế giết tội phạm. Không ngại ngần, ông Duterte chỉ trích tổ chức này “vô tích sự”, tuyên bố “rút khỏi LHQ” và thành lập tổ chức thay thế với sự giúp đỡ của Trung Quốc.

Đây có lẽ là sự kiện chưa có tiền lệ khi một nguyên thủ thể hiện thái độ coi thường LHQ, đòi tiền đóng góp và rút khỏi tổ chức, khiến thế giới được phen sốc nặng. Sự kiện này sốc đến nỗi, ngay hôm sau, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay Jr phải đỡ lời cho sếp rằng: “Khi đó, Tổng thống đang rất mệt mỏi, thất vọng và... đói”. Sau đó, ông Duterte rút lại tuyên bố mạnh miệng trên với lý do đây chỉ là câu bông đùa?!

Dù vậy, ông Duterte vẫn kiên quyết: “Tôi sẽ tiếp tục chiến dịch chống ma túy chừng nào còn ngồi ghế Tổng thống. Nhiều người có thể không vui nhưng nhìn tổng quan, tôi nghĩ nó sẽ mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân Philippines”. Toàn bộ sự việc một lần nữa minh chứng cho nhận định ông là “Donald Trump của Philippines” với mô tuýp - đùa cợt bằng những phát ngôn gây sốc.

“Sẵn sàng đấm kẻ nào chiếm bãi cạn Scaborough”

Mặt khác, sau các tuyên bố của Tổng thống Duterte, người ta thấy thấp thoáng sự xoay chiều của ông Rodrigo Duterte trong chính sách ngoại giao với Trung Quốc và Mỹ, nhất là liên quan tới vấn đề biển Đông.

Trong vụ lùm xùm vì chiến dịch tiêu diệt tội phạm ma túy, “Donald Trump của Philippines” không ngại chỉ trích cả đồng minh Mỹ: “Tại sao người Mỹ giết người da đen, bắn hạ ngay khi họ đã nằm rạp trên đất? Hãy trả lời câu hỏi đó đi! Dù chỉ một, hai hay ba người thì đó cũng là vi phạm nhân quyền đấy thôi”. Trong khi đó, ông dọa rút khỏi LHQ và cùng Trung Quốc thiết lập một tổ chức quốc tế khác thay thế.

Trong tranh chấp biển Đông - vấn đề khiến mối quan hệ Philippines và Trung Quốc căng thẳng nhất, kể từ khi vận động tranh cử đến khi đã làm Tổng thống, ông Duterte luôn tỏ ý muốn đàm phán và làm hòa với Trung Quốc.

Trong khi phán quyết của Tòa trọng tài về vụ Philippines kiện Trung Quốc trên biển Đông được đánh giá là bước tiến trong việc giải quyết tranh chấp tại khu vực này và thể hiện sự cứng rắn của Philippines, ông Duterte gần như không dùng phán quyết này để đối phó với Trung Quốc. Phát biểu hôm 24/8, người đứng đầu Philippines cho biết, ông chọn cách không khiêu chiến với Trung Quốc, không bắt buộc Trung Quốc phải tuân thủ phán quyết tòa Tòa trọng tài về tranh chấp bãi cạn Scaborough. Tuy nhiên, ông khẳng định rõ: Một khi Trung Quốc lấn lướt chủ quyền của Philippines, chắc chắn sẽ đổ máu. Tiếp tục một phát ngôn võ miệng, ông Duterte nói: “Tôi sẵn sàng đấm bất cứ kẻ nào chiếm bãi cạn Scaborough”. Trung Quốc sẽ phải trả giá đắt nếu dám tấn công Philippines. “Muốn có, hãy bước qua xương máu của quân đội Philippines, kể cả tôi”, Tổng thống Philippines nhấn mạnh.

Ông kêu gọi Bắc Kinh thể hiện thiện chí, tăng cường quan hệ tốt đẹp với Philippines và bỏ ngỏ khả năng sẽ đàm phán với Trung Quốc về vấn đề tranh chấp biển Đông trong vòng 1 năm. Ông khẳng định, Philippines sẽ không đưa vấn đề này ra Hội nghị Thượng đỉnh của ASEAN được tổ chức tại Lào vào tháng 9 tới. Quyết định này nhận được sự tán dương nhiệt tình từ phía Trung Quốc. “Chúng tôi mong đợi Trung Quốc và Philippines ngồi vào bàn đàm phán sớm nhất có thể”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói.

Thái độ của ông Duterte khiến chính giới quốc tế hiểu rằng, Philippines đang muốn “bỏ Mỹ, thân Trung”. Trước những đồn đoán đó, một lần nữa, Ngoại trưởng Perfecto Yasay Jr. lại phải ra mặt giải thích: “Chúng tôi muốn tạo mối quan hệ hữu nghị thân thiết với Trung Quốc. Điều đó không có nghĩa chúng tôi sẽ buông lơi tình hữu nghị với Mỹ”.

Philippines thắng Trung Quốc trên biển Đông thế nào?