Tranh cãi về báo cáo tình hình nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của IAEA

IAEA quan ngại sâu sắc về tình hình tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Ngày 6/9, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) công bố báo cáo về hình hình nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia tại Ukraine trong đó bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến tại đây.

Theo nội dung báo cáo, IAEA cho rằng: “Trong khi chờ xung đột kết thúc và thiết lập lại điều kiện ổn định, cần có các biện pháp tạm thời để ngăn chặn sự cố hạt nhân phát sinh từ những tổn hại do phương tiện quân sự gây ra. Để làm được việc này, cần thiết lập ngay lập tức khu vực bảo vệ an ninh và an toàn hạt nhân”.

IAEA cho hay cơ quan này sẵn sàng tham vấn ngay lập tức để thiết lập khu vực bảo vệ an ninh như vậy tại nhà máy Zaporizhzhia.

Theo báo cáo, nhóm thanh sát viên IAEA đã chứng kiến nhiều cuộc không kích vào khu vực xung quanh nhà máy Zaporizhzhia, điển hình như ngày 3/9, nhóm công tác phải sơ tán xuống tầng trệt của tòa nhà điều hành do không kích. Nhóm công tác cũng nhận thấy tình trạng hư hại tại nhiều địa điểm khác nhau như khu vực gần tòa nhà đặt lò phản ứng hạt nhân, do các cuộc không kích.

Một số công tác khắc phục thiệt hại đã và đang được tiến hành nhưng cần thêm nhiều nỗ lực hơn nữa để sửa chữa toàn bộ khu vực bị hư hại.

Ngoài ra, nhóm chuyên gia của IAEA cũng được thông báo về việc nồng độ bức xạ trong khu vực vẫn ở mức bình thường.

Bên cạnh đó, nhóm công tác của IAEA quan sát thấy sự hiện diện của các lực lượng Nga, phương tiện và thiết bị của Nga ở nhiều khu vực trong nhà máy Zaporizhzhia cùng một nhóm chuyên gia từ công ty hạt nhân Rosenergoatom của Nga. Các nhân viên, nhà quản lý của Ukraine tại nhà máy cho biết, vai trò của nhóm chuyên gia Nga là cố vấn về an toàn hạt nhân, an ninh và vận hành nhà máy Zaporizhzhia.

Nhóm thanh sát viên IAEA cũng ghi nhận các nhân viên vận hành nhà máy người Ukraine chỉ được quyền tiếp cận một số khu vực ở trong giới hạn nhất định, do đó có lo ngại tình trạng này sẽ khiến nhân viên vận hành khó tiếp cận một số khu vực trong tình huống khẩn cấp, khiến cho nhà máy khó có thể vận hành hiệu quả cũng như gặp nhiều hạn chế trong trường hợp phải phản ứng khẩn cấp.

Phản ứng của Nga, Ukraine

Phản ứng trước báo cáo của IAEA, ngày 6/9, Đại diện thường trực của Nga tại Liên Hợp Quốc Vassily Nebenzia cho biết phía Nga lấy làm tiếc khi báo cáo của IAEA không đề cập cụ thể bên phải chịu trách nhiệm không kích nhà máy Zaporizhzhia. Ông Nebenzia cho hay Kiev đã nhiều lần hành động nhằm giành quyền kiểm soát nhà máy trong thời gian phái đoàn IAEA làm việc tại nhà máy.

Ông Nebenzia cũng cho rằng đề xuất phi quân sự hóa nhà máy Zaporizhzhia của Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi là “không đủ nghiêm túc”. Phát biểu trước phóng viên tại New York, ông Nebenzia cho biết các lực lượng Nga chỉ bảo đảm an ninh cho cơ sở và việc các đơn vị này rút khỏi nhà máy sẽ tạo điều kiện cho Ukraine giành quyền kiểm soát cơ sở này.

Mặt khác, ông Nebenzia khẳng định Nga “không đặt pháo trong nhà máy, chỉ có xe tải dùng để chở lính gác” làm nhiệm vụ bảo vệ cơ sở.

Về phần mình, trong thông điệp qua video đêm 6/9, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Kiev sẽ ủng hộ biện pháp phi quân sự hóa bảo vệ nhà máy. Đại sứ Ukraine tại Liên Hợp Quốc Sergiy Kyslytsya cho rằng "các đại diện IAEA cần phải buộc Nga phi quân sự hóa tại nhà máy Zaporizhzhia và trả quyền kiểm soát hoàn toàn cơ sở cho Ukraine".

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Gutteres kêu gọi cả Kiev và Moscow không thực hiện hoạt động quân sự tại khu vực xung quanh nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia.

Nga đã giành quyền kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia từ tháng 3 nhưng các nhân viên vận hành, quản lý của Ukraine vẫn làm việc tại đây. Thời gian qua, đã xảy ra liên tiếp nhiều vụ không kích xung quanh nhà máy trong khi Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau thực hiện các cuộc tấn công này.

Hàn Quốc phạt nặng người hút thuốc gần bình khí LPG, thiêu rụi 600 ô tô