Tranh cãi về hệ thống bán vé tự động ở Australia

Nhiều khiếu nại về sự thiếu thận trọng của thanh tra viên khi rà soát vé

Ban đầu, hệ thống bán vé Myki ở bang Victoria (Austrailia) được chào đón nồng nhiệt. Tuy nhiên, sau một thời gian vận hành, Myki gây ra nhiều tranh cãi, khiếu nại và cần phải sửa đổi…

Phạt tại chỗ rẻ hơn “phạt nguội”

Hệ thống vé Myki được đưa vào sử dụng năm 2012, áp dụng trên tàu, xe điện và xe buýt ở Melbourne. Hệ thống này có ưu điểm cho phép người dùng nạp tiền vào thẻ trả trước, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí; phù hợp với học sinh, sinh viên và những người phải sử dụng phương tiện vận tải công cộng thường xuyên.

Tuy nhiên, theo BBC, chỉ sau một thời gian sử dụng, hành khách bắt đầu phàn nàn về việc các máy đọc thẻ của hệ thống rất chậm hoặc máy bị lỗi nên không thể nhận biết thẻ. Trong khi đó, một số hành khách khác lại khiếu nại về việc gặp khó khăn trong quá trình nạp tiền vào thẻ để tái sử dụng.

Mặc dù vậy, những chỉ trích mạnh mẽ nhất đối với hệ thống vé Myki chính là hình thức phạt tiền tại chỗ quá nặng tay; không hợp lý với lý do trốn vé. Trong khi, trên thực tế vé hoàn toàn hợp lệ và nguyên nhân xuất phát từ những trục trặc của máy đọc thẻ. Theo quy định, hành khách sẽ phải nộp phạt tại chỗ 75$; nếu không lựa chọn phương án này, sẽ phải nhận thông báo vi phạm và khi ấy số tiền phạt lên tới 223$.

“Hệ thống Myki hoạt động dễ có sự nhầm lẫn, không công bằng và cũng không hiệu quả”. Đó chính là đánh giá về hệ thống này. Theo phân tích, Myki có thể phạt oan những hành khách đã có vé hợp lệ trong khi lại “ưu ái” cho những người cố ý trốn vé. Một người cố ý trốn vé có thể nộp phạt tại chỗ hơn 2 lần mà số tiền bị phạt vẫn ít hơn so với khi nhận thông báo vi phạm. Và càng không công bằng nếu như hành khách đó có vé hợp lệ, nhưng sai sót do hệ thống máy. Bên cạnh đó, hệ thống Myki cũng không có bất cứ tài liệu hay hồ sơ nào ghi chép về những vi phạm và bị phạt tiền tại chỗ liên tiếp của những hành khách trốn vé.

Nói về hình thức phạt tiền tại chỗ, hầu hết hành khách cho biết, họ thường cảm thấy bị áp lực khi trả tiền tại chỗ và thực sự chưa thỏa đáng vì họ không có quyền khiếu nại. Sophie, 26 tuổi, một hành khách và cũng là nạn nhân của hình thức phạt tiền tại chỗ đã nói trên The Age - báo ra hàng ngày ở Melbourne: “Các thanh tra vé không cho bạn biết các quyền của mình và thậm chí còn dọa nạt bạn về những hậu quả của việc không lựa chọn nộp tiền phạt tại chỗ”. Cuối cùng, Sophie đành ngậm ngùi nộp phạt 75$ khi đi từ Caulfield đến ga xe lửa Flinders vì tin rằng việc kháng cáo rất khó khăn. Hơn nữa, hệ thống này cũng gây bất lợi cho người nghèo, những người không có đủ 75$ nộp phạt tại chỗ.

Máy đọc thẻ của hệ thống rất chậm, thậm chí không nhận biết được thẻ

Một chuyên gia đánh giá: “Hành khách là những người vô gia cư cảm thấy họ chính là nạn nhân của các thanh tra hệ thống Myki”. Nhận xét này được đưa ra sau khi một hành khách nữ ở Melbourne phản ánh, cô ấy đã bị các thanh tra vé đe dọa phạt tiền và dọa nạt khi người này đề nghị trả tiền vé giúp một người vô gia cư. Chủ tịch các Dự án Thanh niên, Melanie Raymond cũng cho biết thêm, đây không phải là những trường hợp hiếm gặp. “Người vô gia cư gặp nhiều khó khăn không phải chỉ riêng trên các phương tiện công cộng mà còn nhiều khía cạnh khác của đời sống”, bà Raymond cho biết. Cùng với những người vô gia cư, người tị nạn cũng là mục tiêu của các thanh tra vé.

Thừa nhận bất hợp lý, nhưng sang năm mới điều chỉnh

Trước những phản ánh của người dân, Thanh tra giao thông tiến hành điều tra và kết quả cho thấy, các khiếu nại về biện pháp thực thi liên quan đến giá vé của phương tiện giao thông công cộng chiếm đến 80% tổng số khiếu nại của công dân bang Victoria. Cụ thể, Thanh tra giao thông nhận được 1.214 khiếu nại về vấn đề đưa ra thông báo vi phạm và giá vé phạt, tăng 43% so với năm trước, theo BBC.

Một thanh tra giấu tên, người đã tham gia cuộc điều tra cho biết: “Cuộc điều tra này tập trung vào: Quy trình đưa vé phạt và khiếu nại các thông báo vi phạm”. Thanh tra này cũng cho biết thêm, các khiếu nại quan trọng nhất liên quan đến sự thiếu thận trọng khi đưa ra hình thức phạt tiền giao thông công cộng.

Trong năm tài chính 2014-2015, hơn 240.000 vé phạt được ban hành, trong đó, hơn 69.000 vé phạt tại chỗ; hơn 170.000 vé phạt qua thông báo vi phạm và hơn 40.000 trường hợp kháng cáo. Được biết, Tòa án Sơ thẩm cũng đã rất căng thẳng với áp lực của hơn 40.000 trường hợp kháng cáo này.

Về phía cơ quan quản lý Nhà nước, Sở Giao thông công cộng bang Victoria trước đó đã tuyên bố “trách nhiệm nghiêm ngặt” thuộc về những người sử dụng thẻ trong hệ thống Myki. Tuy nhiên, dữ liệu mà Tập đoàn truyền thông Fairfax Media thu được hồi năm ngoái cho thấy, Sở này đã rút lui trong phần lớn các vụ tranh chấp tiền phạt liên quan đến hệ thống Myki tại tòa.

Sau khi điều tra độc lập, Giám đốc Sở Giao thông công cộng Victoria, bà Jacinta Allan khẳng định: “Hệ thống Myki mà chúng ta đang được thừa hưởng thực sự chưa công bằng và thiếu minh bạch”. Đồng thời, nữ Giám đốc Sở đã hứa sẽ sửa đổi và cải thiện hệ thống này vào năm… 2017, theo BBC Trending.

Transerco thí điểm làm thẻ vé tháng xe buýt trực tuyến