Tránh tình trạng mỗi nơi làm cao tốc một kiểu

Đường cao tốc là công trình trọng điểm quốc gia có những đặc thù riêng từ thiết kế, giám sát, tổ chức xây dựng… chịu sự chi phối nghiêm ngặt của toàn bộ hệ thống văn bản pháp luật của Nhà nước về quản lý đầu tư xây dựng.

Các luật và nghị định đều nêu rất rõ từng loại công trình sẽ có tiêu chuẩn về chủ đầu tư, tư vấn, nhà thầu tham gia…

Vì vậy, việc đầu tiên là bất cứ ai được giao làm chủ đầu tư đều phải thực hiện nghiêm các văn bản pháp luật đó, tính tuân thủ pháp luật phải chặt chẽ.

Không bao giờ vì giao quyền chủ đầu tư dự án cho đơn vị này, cơ quan khác mà giảm nhẹ việc thực hiện những quy định của pháp luật, trừ trường hợp được cấp thẩm quyền đồng ý.

Trong trường hợp cấp thẩm quyền giao cho các địa phương là chủ đầu tư dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ GTVT - cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành về xây dựng hạ tầng giao thông cần phải rà soát, đối chiếu xem bản thân địa phương còn thiếu những tiêu chuẩn, điều kiện gì? Làm thế nào bổ sung điều kiện đó để tham mưu cho Chính phủ...

Bản thân địa phương được giao quyền chủ đầu tư cao tốc cũng phải đối chiếu với quy định pháp luật hiện hành xem mình còn thiếu điều kiện gì, có đủ năng lực làm không? Nếu làm cần được “châm trước” hoặc được tạo điều kiện gì?

Ngay cả các bên có ý định tham gia vào khâu tư vấn, giám sát, nhà thầu phải tự xem mình đã đủ tiêu chuẩn theo quy định chưa, nếu đủ hãy tham gia.

Về trách nhiệm quản lý nhà nước, các cơ quan có thẩm quyền cần đánh giá năng lực quản lý hiện tại, đề ra các giải pháp hoặc đề xuất bổ sung điều kiện để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về chất lượng, tiến độ các dự án cao tốc thành phần.

Tất cả các yếu tố trên phải được đánh giá dựa trên việc tham chiếu các quy định pháp luật để có sự nhất quán quy trình quy phạm về thiết kế, thi công, không để trên cùng một tuyến cao tốc lại “đẻ” ra những “đứa con” khác biệt.

Đường cao tốc là loại công trình đặc biệt, yêu cầu về chất lượng rất nghiêm ngặt, trong khi đó năng lực quản lý dự án của mỗi tỉnh, thành khác nhau, có thể dẫn đến tiến độ không đồng đều...

Vì thế, việc chuẩn bị các điều kiện, nguồn lực là hết sức quan trọng.

Bên cạnh đó, cần phải có cơ chế gắn trách nhiệm cụ thể thì mới có thể đảm bảo được tiến độ dự án thành phần, từ đó đảm bảo tiến độ chung tổng thể dự án cao tốc Bắc - Nam.

TS. Nguyễn Ngọc Long
Nguyên Phó Chủ tịch thường trực Hội Khoa học Kỹ thuật Cầu đường Việt Nam

Giao địa phương làm cao tốc được không?