Từ vụ phạt phim “Ròm”: Cách kiểm duyệt phim đang “nghiền nát” nền điện ảnh

Cùng với câu chuyện Thanh tra Bộ Văn hóa thể thao và du lịch ra quyết định xử phạt nhà sản xuất phim “Ròm” 40 triệu đồng vì gửi phim đi thi LHP Quốc tế Busan khi chưa được cấp phép phổ biến, đồng thời yêu cầu các biện pháp khắc phục hậu quả là hủy tang vật vi phạm (bản phim gửi tham gia Liên hoan phim và đoạt giải Phim hay nhất), đạo diễn Phan Đăng Di đã có những chia sẻ thẳng thắn với Báo Giao thông về nhìn nhận của mình trong câu chuyện này.

Kiểm duyệt như hiện nay sẽ kìm hãm nền điện ảnh trong trạng thái mơ hồ, sợ hãi

“Tôi thấy chuyện này đang đi quá xa và không ổn! Có thể, chúng ta đang cư xử thái quá với bộ phim của một đạo diễn trẻ. Phải có sự công khai để xem bộ phim có đáng bị đối xử như vậy không. Tôi là người đã xem bản dựng gần cuối của phim và thấy đó không phải phim có vấn đề nghiêm trọng như những lo ngại từ cơ quan kiểm duyệt đang cho rằng: phim ẩn ý không tốt về an ninh xã hội.

Những ý kiến đưa ra từ Hội đồng duyệt mang tính chất áp đặt và không công khai. Rõ ràng, nếu có bằng chứng cụ thể thì sẽ có chế tài cho nhà làm phim. Nhưng ở đây, bằng chứng là gì? Những câu từ nêu trong công văn nhận xét về phim rất mơ hồ, có thể dẫn đến những suy diễn nguy hiểm cho người làm phim.

Tôi chỉ thấy phim đơn giản vẽ nên cuộc sống của những đứa trẻ ngoài vòng xã hội. Chúng phải vật lộn trong môi trường khó khăn, tuyệt vọng. Từ phía một người làm phim như tôi, tôi không thấy phim đó có lo ngại nào về nội dung.

Có lẽ đã đến lúc, chúng ta cần một cơ chế đối thoại rõ ràng, những người sáng tạo được có quyền lên tiếng bảo vệ tác phẩm của mình. Nếu một bộ phim nào đó cảm thấy có vấn đề, thì hãy lấy ý kiến rộng ra từ những nhà chuyên môn.

Thậm chí, phải đối thoại với người làm phim đó. Hội đồng duyệt chỉ là một phần thôi, làm sao một Hội đồng kiểm duyệt có thể quyết định tất cả đường hướng sáng tạo của cả một nền điện ảnh được?

Hệ thống kiểm duyệt của chúng ta so với các nước là quá lạc hậu! Ở Hàn Quốc, họ bỏ kiểm duyệt từ lâu và chỉ hạn chế độ tuổi, nên điện ảnh Hàn Quốc mới phát triển như thế.

Còn chúng ta, cứ lấy kiểm duyệt ra để nghiền nát nền điện ảnh này, đó là điều tôi không chấp nhận được. Giờ là thời đại nào rồi mà còn áp đặt những biện pháp hành chính cho một tác phẩm nghệ thuật mà thiếu sự đối thoại và không có một hướng giải quyết văn minh?

Tình trạng trên phải được chấm dứt! Nếu không sẽ kìm hãm nền điện ảnh này trong trạng thái mơ hồ, sợ hãi. Quan trọng hơn là điện ảnh Việt sẽ không có tiếng nói nào với thế giới và đó là sự thất bại rất lớn.

Không nên đi ngược lại đánh giá của những LHP quốc tế văn minh

Đạo diễn Phan Đăng Di nhấn mạnh: "Hội đồng duyệt phim cũng có nhiều sức ép, nhưng dư luận luôn nhiều chiều. Với vị thế của một cơ quan quản lý điện ảnh, trước hết anh phải đứng về phía người làm phim, chứ không phải ở thế quay lưng lại những người làm điện ảnh. Bởi mục đích cuối cùng của chúng ta là để nền điện ảnh phát triển với những thông điệp nhân văn. Tuy nhiên hiện tại, rất nhiều thứ cấm đoán, áp dụng những câu chữ mơ hồ để ngăn cản một tác phẩm, khiến người làm phim mất niềm tin, mất đi sức sáng tạo".

Thực tế không chỉ có “Ròm”, rất nhiều bộ phim thương mại gần đây cũng bị sửa nội dung dù đã dán nhãn độ tuổi. Điều đó gây phiền hà rất lớn và chưa bao giờ có một hình thức đối thoại hay một câu trả lời nào thỏa đáng giữa Hội đồng duyệt với giới làm phim.

Tôi cho rằng, đã đến lúc chúng ta phải tiến tới công nhận quyền sáng tạo và tự do biểu đạt, trừ trường hợp đó là những phim nguy hiểm. Nhưng rõ ràng, những phim như thế cũng không bao giờ được chấp nhận ở các LHP Quốc tế uy tín. Các LHP Quốc tế không thể trao giải cho những phim chống lại con người, chống lại Nhà nước. Mà chúng ta không nên đi ngược lại những đánh giá của những LHP quốc tế văn minh như vậy!

Mục đích rốt ráo của quản lý Nhà nước trong lĩnh vực nghệ thuật là phải làm cho dân tộc có tiếng nói rõ ràng về nghệ thuật. Điều đó thể hiện ở chỗ các tác phẩm nghệ thuật phải được xuất hiện ở những nơi đàng hoàng, được quốc tế công nhận. Nhiều đạo diễn trẻ có tài năng làm phim không lấy một đồng ngân sách của Nhà nước, phim của họ có được tiếng nói tại những LHP Quốc tế uy tín, đó là điều đáng trân trọng và ghi nhận".

Luật sư: Xử phạt nhà sản xuất phim Ròm 40 triệu là không chuẩn xác