Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để học sinh không bị bỏ quên trên xe

Trẻ bị bỏ quên trên xe đưa đón, bị nhốt trong xe nhiều giờ, đặc biệt vào những ngày oi bức, nắng nóng là kịch bản khiến nhiều người sợ hãi. Điều đáng tiếc là hầu hết các trường hợp trẻ bị bỏ quên trên xe đều dẫn đến những kết cục buồn đã xảy ra ở Việt Nam. 

Để hạn chế những tai nạn đáng tiếc do bỏ quên trẻ em trên xe, nhiều nước đã áp dụng công nghệ AI trong quản lý, giám sát xe buýt học đường.

Mô hình quản lý xe buýt học đường ứng dụng công nghệ AI

Tại Trung Quốc, từ năm 2012, một số xe buýt đã được trang bị hệ thống thông minh để giám sát số học sinh trên xe, đồng thời gửi thông tin đến phụ huynh và giáo viên về trị trí xe theo thời gian thực. Tới năm 2016, hệ thống này tiếp tục ra mắt những công nghệ mới, phụ huynh có thể xem được hình ảnh để biết con mình có đang an toàn hay không.

Từ năm 2015, tại UAE các nhà cung cấp xe buýt trường học đã lắp đặt camera và cảm biến chuyển động trên xe nhằm kiểm tra, cảnh báo và phát hiện trẻ ngủ quên trên xe.

Năm 2022, Cơ quan xúc tiến Kinh tế Kỹ thuật số (DEPA) Thái Lan đã giới thiệu hệ thống Smart School Bus - ứng dụng các cảm biến và công nghệ trí tuệ nhân tạo AI nhằm phát hiện và cảnh báo tình trạng học sinh trên xe. Thông qua cảm biến chuyển động hoạt động cùng các thiết bị theo dõi, bất kỳ trẻ nào bị bỏ quên trong xe đều được phát hiện và kịp nhận sự hỗ trợ, trường học có thể gọi trực tiếp đến phương tiện để nói chuyện với trẻ bị mắc kẹt.

Cuối năm 2023, Bộ Kinh tế Kỹ thuật số và Xã hội (Thái Lan) đã công bố thành công dự án Smart School Bus. Trong khu vực thí điểm, 7 thành phố thông minh đã sẵn sàng phục vụ vận chuyển học sinh, phủ sóng 69 tỉnh, thành trên cả nước, trong đó có 379 trường học, 3.500 xe buýt đã hoàn thành giai đoạn 1.

Có thể thấy, việc áp dụng công nghệ AI đã phổ biến trên thế giới để hỗ trợ và hạn chế những sai sót không đáng có của con người, đặc biệt trong mô hình quản lý xe buýt học đường.

Công nghệ giám sát trên xe đưa đón học sinh ở Việt Nam đang triển khai thế nào?

Tại dự thảo Thông tư ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô đang được Bộ GTVT lấy ý kiến đã đề xuất quy định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường riêng với xe chở học sinh: Về màu sắc, bố trí chỗ ngồi, xe chở học sinh cần phải được lắp đặt thiết bị quan sát được toàn bộ khu vực bên trong xe để giám sát hành vi lái xe, hành vi của giám hộ học sinh và hành vi của học sinh trên xe.

Bên cạnh đó, xe chở học sinh phải có camera bên ngoài để giám sát tình trạng phía ngoài cửa lên xuống khi đón trả học sinh, có hệ thống âm thanh khẩn cấp, còi báo động hoặc liên lạc trực tiếp đến lái xe hoặc người quản lý để cảnh báo học sinh bị bỏ quên trên xe, thời gian không quá 15 phút.

Việc lắp đặt camera giám sát bên trong xe hiện đã được áp dụng trên xe chở khách từ 9 chỗ (trong đó có các phương tiện đưa đón học sinh) nhưng chưa có tính năng cảnh báo phát hiện học sinh bị bỏ quên trên xe. 

Đề cập tới việc ứng dụng công nghệ AI trong giám sát và quản lý học sinh trên xe, ông Lê Đình Sơn - Giám đốc công ty Toàn Cầu (đơn vị sản xuất và phân phối thiết bị giám sát trên xe ô tô) cho biết, việc giám sát phương tiện đã được chú trọng tại Việt Nam từ nhiều năm nay. Năm 2020, Chính phủ đã có quy định thêm về việc giám sát bằng hình ảnh đối với các xe vận tải hành khách. Tuy nhiên, đối với đặc thù loại hình xe đưa đón trẻ thì nên có thêm công nghệ cảnh báo và phát hiện để hỗ trợ, giảm thiểu rủi ro.

Theo ông Sơn, công nghệ AI ngày càng phát triển và đã được ứng dụng trong lĩnh vực giao thông vận tải để đếm hành khách, đo khoảng cách an toàn từ trong đợt bùng nổ dịch bệnh Covid-19. Bằng việc khai thác sức mạnh của thuật toán AI, dưới góc nhìn của người làm nghiên cứu, tôi thấy việc ứng dụng công nghệ này hoàn toàn phù hợp, dễ dàng triển khai trên các phương tiện chở học sinh với giá thành hợp lý, người dân hay doanh nghiệp đều dễ dàng tiếp cận.

Công nghệ AI tại Việt Nam đã được sử dụng phổ biến trong chấm công, xác định danh tính, xác định mức độ tập trung và đã được ứng dụng trong lĩnh vực giao thông vận tại từ năm 2020-2021 để giám sát phương tiện và hành vi của tài xế, hành khách trên xe.

Khi thời điểm dịch bệnh Covid-19 bùng phát, việc di chuyển an toàn là mối quan tâm được đặt lên hàng đầu, thời điểm đó Công ty Bình Anh đã phát triển và hỗ trợ miễn phí tính năng phát hiện và cảnh báo hành khách không đeo khẩu trang cho các phương tiện vận tải hành khách. Chỉ sau 2 tháng, đã có 40 doanh nghiệp vận tải với khoảng 1.000 đầu xe sử dụng, tỷ lệ người không đeo khẩu trang giảm khoảng 3 lần.

"Thực trạng trẻ bị bỏ quên trên xe đã để lại những hậu quả đáng tiếc. Việc có các giải pháp, quy định liên quan đến kiểm soát, giám sát xe đưa đón học sinh dựa trên kinh nghiệm ứng dụng AI của các nước trên thế giới nên sớm được triển khai tại Việt Nam để kiểm soát giảm thiểu tổn thất, giúp nâng cao an toàn trên hành trình tới trường của trẻ", ông Sơn nói.