Vì sao hồ chứa nước lớn ở Quảng Ninh vẫn chưa cấp nước?

Gần 3 năm không giải phóng xong mặt bằng tuyến ống gần 5km

Những ngày cuối tháng 10, PV Báo Giao thông có dịp đến công trường thi công Dự án đầu tư hệ thống đường ống cấp nước từ hồ chứa nước Khe Giữa tại xã Dương Huy, TP Cẩm Phả về Nhà máy nước Diễn Vọng trị giá đầu tư gần 90 tỷ đồng và không khỏi ngạc nhiên khi toàn công trường vắng bóng máy móc, nhân công.

Một cán bộ UBND Dương Huy cho biết: Dự án qua địa bàn thôn Đồng Tiến có 4 hộ thuộc diện giải phóng mặt bằng (GPMB) và bà con đã nhận tiền, nhà thầu đã hoàn thiện việc lắp đặt đường ống.

Ở địa phận giáp ranh giữa thôn Đồng Tiến và thôn Đoàn Kết thì lại vướng giải phóng mặt bằng của mấy hộ dân ở Đoàn Kết. Vì thế, việc thi công đành dừng lại.

"Qua kết quả kiểm đếm thì mấy hộ này trồng cây lấy gỗ trên bãi bồi. Như vậy là đất lâm nghiệp theo hiện trạng kiểm đếm. Dự án chiếm dụng vào khoảng hơn 400m2, nhưng khi xây dựng phương án đền bù thì bà con lại yêu cầu phải áp giá đền bù là đất trồng cây lâu năm khiến đơn giá đền bù vừa đội lên rất cao, vừa không đúng quy định của pháp luật. Hiện chính quyền đang tiếp tục làm công tác vận động, giải thích để bà đồng thuận", vị cán bộ xã Dương Huy lý giải.

Tại thôn Tân Hải, xã Dương Huy, PV cũng ghi nhận việc thi công tuyến đường ống dẫn nước dang dở, một số ống dẫn nước vứt ngổn ngang cạnh rãnh đang đào, gây cản trở giao thông.

Phần việc mà nhà thầu triển khai được đoạn tuyến qua thôn Tân Hải là đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương điều chỉnh lại quy hoạch và dịch chuyển hướng, tuyến ra tuyến đường bê tông.

Chị Nguyễn Thị Chín, ở giữa thôn Tân Hải chỉ vào mốc lộ giới cắt ngang công trình và thửa đất của gia đình, cho biết: Nhiều hộ gia đình ở đây, do lịch sử để lại, nên đã xây dựng nhà trên đất nông nghiệp. Khi dự án chiếm dụng vào, dự kiến một số hộ sẽ bị cắt một phần công trình nhà ở nhưng không thể bố trí được đất tái định cư vì toàn phần diện tích hiện hữu vẫn là đất nông nghiệp.

"Nếu thực hiện phương án ban đầu, chúng tôi mất nhà, mất đất, nhưng không được xây dựng nữa, nên bà con không đồng ý ký phương án. Sau này, hướng tuyến đã được điều chỉnh đưa xuống nền đường bê tông đi qua thôn. Hiện tuyến đường ống đã được lắp đặt, đường bê tông đã được hoàn trả", chị Chín cho biết.

Hiện hướng tuyến dự án đường ống dẫn nước đang gặp khó khăn nhất là đoạn qua khu vực nghĩa trang của xã Dương Huy. Bởi tại khu vực này còn vướng diện tích đất lâm nghiệp, đất trồng cây lâu năm và một số mồ mả.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, lãnh đạo UBND xã Dương Huy, cho biết, việc thực hiện GPMB dự án đường ống nước gặp rất nhiều khó khăn do sự bất cập về cơ chế, chính sách đền bù. Đặc biệt là ở đoạn tuyến qua khu vực nghĩa trang của xã có sự chồng lấn ranh giới giữa Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Hoành Bồ với người dân, nên cũng mất nhiều thời gian xác minh, điều chỉnh.

"Đến nay, chính quyền đã bàn giao được khoảng 73% diện tích toàn tuyến cho chủ đầu tư. Hiện nay, các thủ tục thuộc thẩm quyền của UBND xã đã được hoàn tất chuyển cơ quan chức năng. UBND xã đang tiếp tục tổ chức tuyên truyền, vận động để người dân đồng thuận", lãnh đạo UBND xã Dương Huy cho biết.

Ách tắc do đâu?

Theo Ban Quản lý dự án (QLDA) đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Quảng Ninh, dự án công trình hồ chứa nước Khe Giữa được UBND Quảng Ninh phê duyệt triển khai ngày 30/10/2018 với tổng mức đầu tư 283 tỷ đồng, bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh.

Công trình hồ Khe Giữa được khởi công từ cuối tháng 11/2019 và đã hoàn thành vào cuối năm 2023. Hồ có dung tích khoảng 7,6 triệu m3 nhằm cấp nước thô trực tiếp cho Nhà máy nước Dương Huy, bổ sung cấp nước cho Nhà máy nước Diễn Vọng với tổng công suất là 27.000m3 nước sạch/ngày, đêm.

Cùng với đó, công trình cũng tạo nguồn cấp nước tự chảy cho 53ha trồng rau màu chất lượng cao khu vực xã Dương Huy và tạo nguồn cấp nước tự chảy cho Khu công nghiệp Dương Huy rộng 75ha và Khu công nghiệp tại phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả rộng 35ha.

Song song đó, dự án đầu tư tuyến ống cấp nước thô dẫn nước từ hồ chứa nước Khe Giữa cấp cho các nhà máy xử lý nước sinh hoạt kết hợp cấp nước tưới cho các khu nông nghiệp cũng được triển khai từ ngày 27/6/2022, thời gian thực hiện là 15 tháng.

Dự án có chiều dài tuyến đường ống là 4.877,3m, tổng diện tích đất phải thu hồi là 27.106,7m², ảnh hưởng trực tiếp đến 96 hộ dân, tổ chức. Tổng vốn đầu tư dự án là 89,74 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đến nay, dự án tuyến ống cấp nước thô mới được bàn giao khoảng 73% mặt bằng, còn 28 hộ gia đình, tổ chức chưa giải phóng được. Do thiếu mặt bằng, nên khối lượng thi công dự án mới đạt khoảng 48,0%. Và ngày 8/3/2024, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có quyết định điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến hết 31/12/2024.

Về lý do chậm GPMB, Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh cho hay, dự án có diện tích hành lang chiếm dụng nhỏ, hẹp đi qua nhiều loại đất khác nhau dẫn đến khó khăn trong việc xác định loại đất.

Mặt khác do địa bàn khu dân cư trong khu dân cư phức tạp, các hộ dân đa số là người dân tộc thiểu số, nên còn hiểu sai lệch về quy định, chính sách thực hiện GPMB dự án, nhiều hộ dân không hợp tác.

Trong khi đó, một số hộ dân hiện vẫn đang tranh chấp đất đai chưa được giải quyết, chưa có cơ sở triển khai lập phương án bồi thường theo quy định.

Đặc biệt, trong quá trình thực hiện dự án thì Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, nên phải chờ hướng dẫn cụ thể mới triển khai được.

Ngày 4/10/2024, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có Quyết định số 40 về ban hành Quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh để thực hiện theo Luật Đất đai 2024. Như vậy là đã có đủ cơ sở để triển khai đền bù, GPMB.

"Thời gian theo tiến độ dự án còn rất ngắn, chính sách đền bù đã được tỉnh ban hành, vì thế, chúng tôi rất mong UBND TP Cẩm Phả khẩn trương hoàn thành công tác GPMB để đảm bảo dự án có thể về đích sớm", vị lãnh đạo Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh bày tỏ.