Vì sao nhiều trạm thu giá không bán vé tháng?

Trạm soát vé trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng  - Ảnh: Tạ Tôn

Bộ GTVT vừa có văn bản nghiêm khắc phê bình 4 doanh nghiệp là: Công ty CP Đầu tư cầu Mỹ Lợi, Công ty CP Đầu tư Đồng Thuận, Công ty TNHH BOT QL1K, Công ty CP Đức Thành Gia Lai vì thực hiện bán vé tháng, vé quý không đúng quy định tại Thông tư số 35/2016.

Doanh nghiệp than thiệt hại nặng do không được mua vé tháng

Thời gian gần đây, Báo Giao thông nhận được nhiều phản ánh của doanh nghiệp thường xuyên lưu thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Pháp Vân - Cầu Giẽ và nhiều dự án BOT nhưng không được sử dụng vé tháng, quý.

Ông Khúc Hữu Thanh Hải, Giám đốc Công ty CP Vận tải thương mại và dịch vụ Đất Cảng cho biết: “Chúng tôi đã đề xuất nhiều lần nhưng chủ đầu tư tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng không bán vé tháng, quý. Hiện, doanh nghiệp có vài trăm xe chạy tuyến cao tốc này với tần suất 2 lần đi - về, riêng chi phí vé lượt chiếm khoảng 20% doanh thu nên không lãi được là bao. Trong khi nếu được mua vé tháng, quý, chi phí này chỉ chiếm khoảng 2-3%”.

Ông Lê Văn Tiến, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa Hải Phòng cũng cho biết, việc không bán vé tháng khiến doanh nghiệp bị thiệt hại nặng nề. Mỗi chuyến xe phải mua vé lượt đến 2 lần, mất hơn 1,5 triệu đồng. Trong khi đó, nếu mua vé tháng chỉ trả khoảng 1,2 triệu đồng/xe (loại xe chở hàng bằng container 20 feet) và không hạn chế số lượt xe qua lại trạm thu phí. “Chính vì vậy, doanh nghiệp vận tải hàng hóa Hải Phòng ít đi tuyến cao tốc này mà chọn tuyến đường 5 cũ có giá rẻ hơn”, ông Tiến nói.

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Tổng giám đốc Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI - chủ đầu tư dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng) cho biết, đối với các dự án cao tốc áp dụng hình thức thu giá kín, trong đó có cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã đảm bảo công bằng cho các chủ phương tiện. “Các phương tiện đi bao nhiêu trả tiền bấy nhiêu theo số km quãng đường. Đối với việc bán vé tháng, vé quý của dự án cao tốc, hiện nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể nên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng hiện chưa thực hiện vấn đề này”, ông Tỉnh nói.

Không chỉ đối với cao tốc, theo kết quả kiểm tra, giám sát việc bán vé tại các trạm thu giá BOT theo quy định tại Thông tư 35, Tổng cục Đường bộ VN cho biết, hiện vẫn còn trạm thu giá chậm triển khai bán vé tháng, vé quý. Cụ thể, trạm thu giá tại Km 2016+400 của Công ty CP Đức Thành Gia Lai thu hoàn vốn cho Dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh (QL14) đoạn từ cầu 38 đến TX Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước theo hình thức BOT.

Cùng đó, Tổng cục Đường bộ VN cũng ghi nhận hai trường hợp trạm thu giá bán vé tháng, vé quý chưa đúng quy định của Thông tư 35, gồm một trạm thu giá của Công ty CP Đầu tư cầu Mỹ Lợi thu hoàn vốn cho Dự án Đầu tư xây dựng công trình cầu Mỹ Lợi (Km 34+826, QL50) trên địa bàn tỉnh Long An và Tiền Giang theo hình thức hợp đồng BOT; một trạm thu giá Công ty CP Đầu tư Đồng Thuận thu hoàn vốn cho Dự án đầu tư xây dựng công trình QL1 đoạn tránh TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai theo hình thức hợp đồng BOT.

Đặc biệt, trạm thu giá QL1K thu hoàn vốn cho Dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp QL1K đoạn Km 3+300 - Km 12+987 (không bao gồm cầu Hóa An) trên địa phận các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương và TP Hồ Chí Minh còn không thực hiện việc bán vé tháng, vé quý.

Lý giải về vấn đề này, ông Nguyễn Trọng Đoàn, Chủ tịch HĐTV Công ty BOT QL1K cho rằng, mức đầu tư cho tuyến đường lên đến trên 390 tỷ đồng, thời gian thu phí có 17 năm. Nếu bán vé tháng, doanh thu sẽ giảm từ 30-40%. Để giải quyết vấn đề này, cần tăng thời gian thu phí lên 24 năm thì công ty mới có thể giải quyết bán vé tháng. Đây là tuyến đường chủ yếu phục vụ việc kinh doanh của các mỏ đá nằm dọc hai bên tuyến. Do đó, kinh phí duy tu bảo dưỡng tuyến đường đặc thù này rất lớn. Chính vì vậy, trong phương án tài chính để ký kết hợp đồng của dự án không có phương án bán vé tháng.

Trạm thu giá BOT phải bán vé tháng, quý

Đầu tháng 11/2017, Bộ GTVT đã có văn bản nghiêm khắc phê bình 4 doanh nghiệp là: Công ty CP Đầu tư cầu Mỹ Lợi, Công ty CP Đầu tư Đồng Thuận, Công ty TNHH BOT QL1K, Công ty CP Đức Thành Gia Lai vì thực hiện bán vé tháng, vé quý không đúng quy định tại Thông tư số 35/2016. Bộ GTVT yêu cầu các nhà đầu tư nghiêm túc thực hiện việc bán vé tháng, vé quý theo đúng quy định. Đồng thời, thông báo công khai, niêm yết các thông tin về mức Bộ GTVT giao Tổng cục Đường bộ VN kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm trong việc thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ của các đơn vị theo thẩm quyền.

Lý giải về một số trạm thu giá trên cao tốc và BOT không bán vé tháng, quý đúng quy định, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho biết, có tình trạng này là do nhà đầu tư muốn hạn chế ngày bán để không bị sụt giảm doanh thu. Trước đây, Thông tư 159 quy định người dân mua bất kỳ ngày nào trong tháng cũng chỉ đến ngày cuối cùng của tháng là hết hạn. Thông tư 35 gần đây đã khắc phục việc này bằng quy định phải tính tròn một tháng, dù mua bất kỳ ngày nào. Nhiều nhà đầu tư đang lợi dụng không tính theo Thông tư 35 mà lại tính theo Thông tư 159.

Về bán vé tháng, quý đối với các trạm thu giá đường bộ, ông Huyện lý giải, đa số các trạm thu giá BOT hiện đang thu theo phương thức thu hở. Nhược điểm của cách thu này là không biết người tham gia giao thông đi hết bao nhiêu km đường, nên phải quy định bán vé tháng, vé quý. Ngược lại, đối với các tuyến cao tốc, trừ tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ, đều thu theo phương thức thu kín, xe đi bao nhiêu km trả tiền bấy nhiêu nên không cần phải quy định bán vé tháng, vé quý.

“Tôi khẳng định, chỉ có trạm BOT trên đường cao tốc mới được bán vé theo lượt, còn lại tất cả các trạm thu phí khác đều phải thực hiện bán vé tháng theo quy định”, ông Huyện nói.

Khó bỏ trạm thu giá quốc lộ hoàn vốn đường cao tốc