Xăng dầu bán nhỏ giọt, đại biểu đề nghị tăng chiết khấu cho hệ thống bán lẻ

Đảm bảo hiệu quả kinh doanh hợp lý cho các doanh nghiệp xăng dầu

Bên hành lang Quốc hội trong phiên họp chiều 10/11, kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đã có những chia sẻ liên quan đến vấn đề quản lý xăng dầu hiện nay.

Nói về chi phí đưa xăng dầu về Việt Nam đã được Bộ Tài chính đề xuất nâng lên, tăng từ 5 - 83%, tương ứng với 60 - 660 đồng/lít và áp dụng từ ngày 11/11, đại biểu Hoàng Văn Cường cho biết, xăng dầu là mặt hàng do Nhà nước quản lý nên Nhà nước phải định giá xăng dầu và có chính sách điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.

Nguyên tắc điều chỉnh phải dựa trên những chi phí cụ thể, đảm bảo hiệu quả kinh doanh hợp lý cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, phải tính đúng, tính đủ. Để làm được điều này, Bộ Tài chính phải có số liệu, cơ sở đánh giá cụ thể. Tính toán từ mức chiết khấu đến các chi phí trong quá trình vận chuyển, lưu thông xăng dầu.

Cơ sở đánh giá này dựa trên yếu tố lịch sử điều hành đã thực hiện trong nhiều năm qua. Đồng thời, phải đánh giá xu thế thay đổi của các nguồn cung cấp.

Hiện nay, Việt Nam đang có nguồn cung trong nước khá cao, như Bộ trưởng Bộ Công thương thông tin, chúng ta có thể phấn đấu đạt 70-80% nguồn cung trong nước.

Chủ động được nguồn cung thì các vấn đề chi phí, chiết khấu cũng sẽ được tính toán chủ động hơn so với việc phụ thuộc hoàn toàn 100% vào nước ngoài.

Lỗi do cơ chế điều hành của bộ ngành chưa phù hợp?

Về tình trạng các doanh nghiệp cho rằng, chiết khấu hoa hồng cho các nhà bán lẻ quá thấp, thậm chí 0 đồng, đại biểu Cường đặt câu hỏi: Khi giá xăng dầu thế giới tăng cao, chúng ta vẫn điều tiết tốt, không cửa hàng nào thiếu xăng dầu. Nhưng giai đoạn này, giá xăng dầu thế giới không tăng quá cao, tại sao trong nước lại xảy ra tình trạng khan hiếm xăng dầu?

"Tôi cho rằng, lỗi ở đây không phải do nguồn cung thế giới, không phải do không nhập được xăng dầu, mà lỗi do cơ chế điều hành của bộ ngành chưa phù hợp", ông Cường nói.

Đại biểu Cường phân tích, thực tế, với mức chiết khấu xuống quá thấp, chi phí kinh doanh không được điều chỉnh kịp thời, khiến doanh nghiệp bị thua lỗ, nên doanh nghiệp buộc phải nghỉ bán. Cần tăng chi phí chiết khấu cho các doanh nghiệp. Thời gian vừa qua, chúng ta chưa làm được điều này; mới chỉ thực hiện được chi phí chiết khấu cho nhà phân phối, còn hệ thống doanh nghiệp bán lẻ không có.

Theo ông Cường, công tác điều hành liên quan tới chi phí chiết khấu, sự phân chia chi phí chiết khấu giữa công ty đầu mối, nhà phân phối và nhà bán lẻ nếu có sự hợp lý hơn sẽ không xảy ra tình trạng các cây xăng bán lẻ phải dừng bán như hiện nay. Do đó, công tác điều hành liên quan đến các chi phí kinh doanh, chiết khấu cũng cần được quan tâm đúng mức.

Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận, nếu tình trạng thiếu xăng dầu vừa qua là do doanh nghiệp dùng để yêu sách, phản đối chính sách điều hành của bộ ngành liên quan thì cần phải xem xét trách nhiệm của cả doanh nghiệp và năng lực quản lý của cơ quan bộ ngành.

Ở các quốc gia có hệ thống kinh doanh xăng dầu hàng đầu, doanh nghiệp kinh doanh hoàn toàn độc lập, tự do cạnh tranh, Nhà nước hầu như không cần phải can thiệp, các công ty tự định giá để đưa ra thị trường.

Ở Việt Nam, Nhà nước vẫn đang quản lý mặt hàng xăng dầu. Do vậy, việc cơ quan quản lý đưa ra chính sách điều hành, nếu không phù hợp sẽ gây tác động tới thị trường.

Theo ông Cường, nếu Nhà nước không có công cụ quản lý tốt rất có thể sẽ dẫn đến tình trạng độc quyền, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp.

Do vậy, cần phải nghiên cứu, xem lại hai yếu tố: Thứ nhất, phải xem cơ chế điều hành xăng dầu thực sự đã hiệu quả, khoa học chưa và đã dựa trên các nguyên tắc khách quan, đảm bảo rằng khi quyết định đưa ra, lợi ích của Nhà nước được đảm bảo chưa, quyền lợi của doanh nghiệp thoả đáng chưa.

Thứ hai, cần xem lại hệ thống cung cấp nguồn cung xăng dầu quốc gia để có giải pháp căn cơ. Hiện nay, việc có quá nhiều tầng nấc trung gian phân phối xăng dầu dẫn tới hệ luỵ mất kiểm soát. Bởi có tình trạng một số đầu mối xuất nhập khẩu xăng dầu xin giấy phép để có room tín dụng, hạn mức vay ngân hàng lớn; sử dụng vốn vay ngân hàng vào mục đích khác như kinh doanh bất động sản, chứng khoán...

"Hệ luỵ dẫn đến ngân hàng siết tín dụng vốn vay của các doanh nghiệp đầu mối khác làm ăn chân chính, gây khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu khi tiếp cận vốn vay ngân hàng", ông Cường nhìn nhận.

Quốc hội chốt GDP năm 2023 là 6,5%,đẩy nhanh tiến độ công trình giao thông