Xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc tăng trưởng ấn tượng

Hôm nay (12/12), Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và phu nhân sẽ thăm cấp nhà nước tới Việt Nam. Trong chuyến thăm, hai bên dự kiến ký hàng chục văn kiện hợp tác quan trọng trong các lĩnh vực như hợp tác kênh Đảng, an ninh quốc phòng, hợp tác giữa cơ quan và địa phương liên quan, tư pháp, truyền thông, kết nối chiến lược phát triển, kinh tế thương mại, đầu tư, kinh tế số, phát triển xanh, xuất nhập khẩu hàng nông sản, thủy lợi và hợp tác trên biển.

Báo Giao thông ghi nhận những "ấn tượng" về dòng chảy thương mại song phương trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc.

Thị trường xuất khẩu duy nhất tăng trưởng dương

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Công thương, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc đã đạt hơn 155 tỷ USD sau 11 tháng đầu năm. Trong đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của nước ta với kim ngạch ước đạt 55,98 tỷ USD, tăng 6,2%, chiếm 17,3% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Ở chiều ngược lại, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 99,6 tỷ USD, giảm 9,0% so với cùng kỳ năm trước.

Bộ Công thương đánh giá Trung Quốc là thị trường duy nhất trong số các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam đạt mức tăng trưởng dương (xuất khẩu của nước ta sang Trung Quốc đảo chiều từ mức giảm 2,2% trong 6 tháng đầu năm sang mức tăng 6,2% sau 11 tháng).

Trong khi các thị trường lớn khác đều giảm. Cụ thể, EU giảm 8,1%, Hàn Quốc giảm 4%; Nhật Bản giảm 4,3%, ASEAN giảm 6,2%; riêng Hoa Kỳ giảm mạnh nhất 13,1% so với cùng kỳ.

Những con số trên thêm khẳng định tầm quan trọng của thị trường Trung Quốc với hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Tính chung cả năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 175,6 tỷ USD, tăng 5,5% so với năm 2021. Trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến Trung Quốc đạt 57,7 tỷ USD, tăng 3,2% so với năm 2021. Xuất khẩu của Việt Nam đến Trung Quốc chiếm tỷ trọng 15,5% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Trong 15 năm qua, kim ngạch thương mại song phương đã tăng gần 9 lần, từ khoảng hơn 20 tỷ USD năm 2008 lên 175,57 tỷ USD năm 2022. Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong các nước thành viên ASEAN. 

Hiện nay, Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc các mặt hàng như điện thoại di động, linh kiện, thiết bị điện tử, cao su, nông sản, thủy hải sản... và nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc các sản phẩm như máy móc, thiết bị, nguyên liệu sản xuất trong ngành may mặc, giày da, sắt thép, vật tư xây dựng, các mặt hàng sinh hoạt hàng ngày...

Đến nay, Trung Quốc đã cấp phép cho 13 mặt hàng rau quả Việt Nam xuất chính ngạch vào Trung Quốc gồm: tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, măng cụt, vải, chanh dây và sầu riêng. Các loại nông sản, hoa quả vừa được mở cửa thị trường là những sản phẩm mà thị trường Trung Quốc có nhu cầu lớn, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, từng bước nâng cao thị phần và có chỗ đứng vững chắc tại thị trường này.

Điều đáng chú ý là, nhiều mặt hàng xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc đã có sự tăng trưởng đột biến về sản lượng và giá trị, điển hình là sầu riêng (đã ký Nghị định thư xuất khẩu chính ngạch tháng 7/2022. Năm 2022, xuất khẩu sầu riêng đạt 420 triệu USD. Dự kiến, xuất khẩu sầu riêng năm 2023 đạt 2,3 tỷ USD, tăng gấp 5 lần so với năm 2022 và tăng gấp 10 lần so với năm 2021.

Thúc đẩy xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc

Trung Quốc và Việt Nam có chung đường biên giới trên bộ, trên biển và đường thủy. Chiều dài biên giới đường bộ lên tới gần 400 km, đi qua địa phận của 7 tỉnh phía bắc của Việt Nam. Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên nhận định đặc điểm này đã mang lại cho hai nước lợi thế để phát triển kinh tế, nhất là kinh tế thương mại khu vực biên giới, cửa khẩu.

Tuy nhiên, tư lệnh ngành Công thương cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế trong quan hệ kinh tế, thương mại, nhất là thương mại biên giới. Đó là, trao đổi thương mại chưa tương xứng với tiềm năng, chưa khai thác hết năng lực hạ tầng cửa khẩu; xuất khẩu nông thủy sản chủ yếu vẫn là tiểu ngạch, số lượng, chất lượng, giá cả đều thiếu ổn định; hạ tầng biên giới còn hạn chế; việc nâng cấp, mở mới các cặp cửa khẩu chưa theo kịp nhu cầu thương mại; việc ứng dụng công nghệ mới trong quản lý hoạt động của các cửa khẩu cũng mới chỉ mang tính thí điểm, chưa phải phổ biến các cửa khẩu…

Do vậy, để thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết trước tiên Việt Nam cần xác định Trung Quốc là một nền kinh tế lớn, thị trường tiêu thụ lớn, và đây cũng là thị trường cung ứng phần lớn các nguyên liệu cho ngành sản xuất của Việt Nam để xuất khẩu. Các doanh nghiệp, địa phương cần tổ chức lại sản xuất, chế biến theo đề án xuất khẩu chính ngạch mà Bộ Công thương xây dựng và đã được Chính phủ thông qua để hướng đến giải pháp xuất khẩu bền vững, nhằm giải quyết các hạn chế trên.

Ngoài ra, Tư lệnh ngành công thương cũng lưu ý mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc rất tương đồng với Việt Nam. Điều này vừa tạo ra lợi thế và thách thức đối với hàng hóa nước ta. Dẫn đến, việc cạnh tranh hàng xuất khẩu ra các thị trường truyền thống của Việt Nam sẽ không dễ dàng, nhất là khi nguyên liệu phục vụ cho các ngành sản xuất xuất khẩu của nước ta vẫn phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Với vai trò và tầm quan trọng của hợp tác kinh tế, thương mại Việt - Trung, tại kỳ họp lần thứ 12 Ủy ban hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam – Trung Quốc, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào đã thống nhất một số vấn đề cần giải quyết và lĩnh vực trọng điểm cần tăng cường hợp tác, mục tiêu đưa quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại hai nước phát triển theo hướng ổn định hơn, cân bằng và bền vững hơn.

Bộ trưởng Bộ Công thương mong muốn phía Trung Quốc ủng hộ, tạo thuận lợi và dành ưu đãi để doanh nghiệp Việt Nam tăng cường hiện diện, thuê kho bãi và xuất khẩu qua các khu thí điểm thương mại điện tử, khu thí điểm thương mại tự do của Trung Quốc… Còn Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc, Vương Văn Đào cũng đưa ra nhiều ý tưởng mới nhằm mở rộng và tạo thuận lợi cho hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại song phương Việt - Trung như: tăng cường hợp tác nông nghiệp; hợp tác phòng vệ thương mại, hợp tác thương mại điện tử xuyên biên giới; thúc đẩy mở, nâng cấp cửa khẩu biên giới, xây dựng cửa khẩu thông minh và nâng cao mức độ thuận lợi hóa thông quan…

Trước chuyến thăm của Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và phu nhân, Trung Quốc khẳng định sẽ tiếp tục mở cửa cho nhiều loại nông sản của Việt Nam, sẵn sàng phối hợp triển khai các biện pháp tạo thuận lợi thông quan nhằm đảm bảo lợi ích của người nông dân Việt Nam, hỗ trợ phát hiện thương hiệu Việt Nam tại thị trường Trung Quốc...

Lô yến đầu tiên xuất khẩu sang Trung Quốc

Việc đưa tổ yến sang Trung Quốc bằng đường chính ngạch giúp mở ra thị trường mới với nhiều tiềm năng cho ngành nuôi yến.