Bộ GTVT đề xuất loạt chính sách chuyển đổi sang xe điện

Số lượng xe điện tăng nhanh chóng

Bộ GTVT vừa có báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề xuất chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang xe ô tô điện.

Theo Bộ GTVT, thời điểm hiện tại, trong nước có 2 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện gồm Vinfast (thuộc tập đoàn Vingroup) và Công ty CP ô tô TMT. Bên cạnh đó, Công ty CP Tập đoàn Thành Công và Công ty CP ô tô Trường Hải cũng đã giới thiệu một số mẫu xe ô tô điện để tìm hiểu thị trường và tiến tới sản xuất, lắp ráp trong nước.

Số lượng xe ô tô điện sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Nếu như từ năm 2018 - 2021, chỉ có 167 xe được kiểm tra, cấp giấy chứng nhận thì đến tháng 7/2023, con số này lên gần 12.600 xe. Tuy nhiên, các loại xe ô tô điện tại Việt Nam hiện nay chủ yếu là xe ô tô con và xe ô tô buýt thành phố.

Về hệ thống trạm sạc điện, Bộ GTVT cho biết, VinFast phát triển hệ thống trạm sạc với hơn 150.000 cổng sạc cho xe máy điện và xe ô tô điện, trải dài rộng khắp 63 tỉnh, thành phố. Tính tới ngày 14/10/2022, VinFast đã lắp đặt được 1.560 trạm sạc điện trong toàn quốc.

"Một doanh nghiệp khác cũng cung cấp giải pháp sạc cho xe điện là Công ty EVIDA với hơn 850 điểm sạc điện. Tập đoàn Điện lực VN (EVN) cũng đã bàn giao 6 trạm sạc đến khách hàng. Một số thương hiệu như Porsche, Audi hay Mercedes-Benz cũng đã thiết lập hệ thống trạm sạc, tuy nhiên số lượng vẫn còn hạn chế, hầu hết chỉ lắp đặt tại showroom hoặc nhà máy của hãng. Các thương hiệu như Audi hay Mercedes-Benz đều có kế hoạch mở rộng hệ thống trạm sạc", Bộ GTVT cho hay.

Liên quan đến giá xe ô tô điện, Bộ GTVT cho biết, hiện Vinfast đang cung cấp ra thị trường 4 loại xe ô tô con chạy điện, các phiên bản bán xe có kèm pin có giá dao động từ 538 triệu đồng đến hơn 2 tỷ đồng, các phiên bản bán xe không kèm pin có giá dao động từ từ 458 triệu đồng đến gần 1,7 tỷ đồng.

Về giá sạc điện VinFast cung cấp đơn giá sạc xe ô tô điện hơn 3.200 đồng/kWh. Đơn giá sạc điện tại trạm sạc công cộng của EBOOST là 8.900 đồng/kWh, chưa bao gồm phí kích hoạt 4,900 đồng/lần sạc đối với xe máy và 19.900 đồng/lần sạc đối với xe ô tô.

Đề cập đến chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện, Bộ GTVT cho biết, bên cạnh các chính sách ưu đãi chung về thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp thì ngành sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam còn chịu sự điều chỉnh của các chính sách mang tính đặc thù, thường xuyên sửa đổi, bổ sung, đặc biệt là các chính sách thuế đối với phát triển ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ.

"Chính sách khuyến khích sử dụng ô tô điện hóa của Việt Nam hiện mới chỉ tập trung vào dòng xe ô tô điện chạy pin (BEV) thông qua các ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ", Bộ GTVT cho hay.

Cần gì để chuyển đổi sang xe điện?

Đề xuất khung chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang xe ô tô điện, Bộ GTVT kiến nghị 3 loại xe ô tô điện được hưởng hỗ trợ, ưu đãi phát triển gồm: xe ô tô điện chạy pin, xe ô tô điện sử dụng pin nhiên liệu và xe ô tô năng lượng mặt trời.

Đối với xe ô tô điện sản xuất lắp ráp, Bộ GTVT kiến nghị, rà soát, bổ sung các chính sách ưu tiên phát triển xe ô tô điện (đặc biệt là phương tiện giao thông công cộng) trong các Luật liên quan. Bên cạnh đó, xây dựng, ban hành các quy định nâng cao mức tiêu chuẩn khí thải, giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu để hạn chế phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các quy định về xử lý pin ô tô điện thải bỏ.

Cùng với bổ sung ngành nghề sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, sản xuất pin vào ngành nghề thuộc lĩnh vực đặc biệt ưu đãi đầu tư, Bộ GTVT đề xuất ưu đãi đầu tư đối với các dự án đầu tư sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, pin xe điện. Miễn, giảm thuế nhập khẩu trang thiết bị, dây chuyền và nhập khẩu tổng thành, linh kiện để sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, pin xe điện.

Đối với doanh nghiệp sản xuất lắp ráp, bảo dưỡng xe ô tô điện, Bộ GTVT đề xuất có cơ chế ưu đãi tiếp cận tài chính, tín dụng cho đối tượng này và ưu tiên tiếp cận, chuyển giao công nghệ sản xuất lắp ráp xe ô tô điện. Đồng thời, có cơ chế ưu đãi thuế xe ô tô điện nhập khẩu.

Liên quan đến cơ chế ưu đãi cho người sử dụng, Bộ GTVT đề xuất miễn, giảm lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký biển số đối với xe ô tô điện. Bên cạnh đó, thúc đẩy tiếp cận tín dụng, trợ giá trực tiếp cho người mua xe ô tô điện. Đồng thời, xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách quy định mua sắm, sử dụng ô tô điện khi sử dụng nguồn vốn công.

Khẳng định cần có cơ chế thu phí khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, Bộ GTVT cũng đề xuất ưu tiên phát triển xe ô tô điện tham gia kinh doanh vận tải và ưu đãi vốn vay đối với các doanh nghiệp vận tải chuyển đổi sử dụng ô tô điện và trợ giá cao hơn đối với xe buýt điện. Tăng quyền ưu tiên tham gia giao thông đối với xe ô tô điện khi hoạt động trong khu vực đô thị, vùng lõi đô thị; ưu tiên đỗ xe (chỗ, giá), giờ cao điểm.

Đối với phát triển hạ tầng trạm sạc, Bộ GTVT đề xuất ban hành các Quy chuẩn về trạm sạc điện, chuẩn kết nối trạm sạc phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ sạc quốc tế. Quy định hệ thống trạm sạc điện trong hạ tầng kỹ thuật đô thị, khu dân cư, cơ sở hạ tầng đầu tư mới, cơ sở hạ tầng cải tạo.

Cùng đó, cho phép xây dựng trạm sạc điện công cộng trên các công trình có mục đích sử dụng đất như hiện tại mà không cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất để xây dựng trạm sạc. Nghiên cứu việc miễn giấy phép xây dựng và điều chỉnh chủ trương đầu tư khi lắp đặt trạm sạc và ưu tiên cấp điện cho hạ tầng trạm sạc điện công cộng.

Cũng liên quan đến phát triển trạm sạc, Bộ GTVT đề xuất ưu đãi đầu tư, hỗ trợ lãi suất vốn vay sản xuất, nhập khẩu trang thiết bị, linh kiện để xây dựng hạ tầng trạm sạc, trụ sạc, đặc biệt là trụ sạc nhanh. Miễn thuế nhập khẩu máy móc linh kiện và ưu đãi giá bán điện, ưu tiên cung cấp nguồn điện để phục vụ cho hệ thống trạm sạc điện công cộng. Ưu đãi tiền thuê đất, tiếp cận quỹ, miễn, giảm thuế cho các tổ chức, cá nhân đầu tư trạm sạc điện.

Đáng chú ý, theo Bộ GTVT cho biết, nhiều doanh nghiệp đề xuất tiếp tục ưu đãi áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe ô tô điện loại chở người từ 9 chỗ trở xuống là 3% sau ngày 28/2/2027 đối với xe ô tô điện sản xuất lắp ráp trong nước. Miễn thuế VAT trong 5 năm đầu, giảm 50% cho 5 năm tiếp theo.

Đối với phí trước bạ, miễn lệ phí trước bạ đối với xe ô tô điện trong 5 năm đầu kể từ ngày 1/3/2022. Trong 2 năm tiếp theo (từ 1/3/2027), lệ phí trước bạ lần đầu bằng 50% mức thu đối với xe ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi. Miễn lệ phí cấp biển 3 năm đầu, giảm 50% lệ phí cấp biển cho xe ô tô điện cho 2 năm tiếp theo.

Trợ cấp cho người dân một khoản tiền hỗ trợ khi mua xe ô tô điện để chuyển dịch hành vi tiêu dùng từ xe ô tô chạy xăng, dầu sang xe ô tô điện khoảng 1.000 USD/xe.

Miễn thuế nhập khẩu linh kiện, thiết bị để lắp đặt trạm sạc điện và miễn thuế đất trong 5 năm đầu, giảm 50% trong 5 năm tiếp theo. Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu và giảm 50% cho 5 năm tiếp theo. Ưu đãi giá bán điện bằng giá điện phục vụ sản xuất.

Cách nào để mục tiêu “xanh hóa” phương tiện vận tải khả thi?