Canada làm đường sắt cao tốc sau nhiều ấp ủ

Đầu tư hơn 2,7 tỷ USD để nghiên cứu

Theo kế hoạch, mạng lưới đường sắt tốc độ cao (được gọi với tên Alto), sẽ kết nối nhiều thành phố của tỉnh Quebec và thành phố Toronto với tổng chiều dài ước tính 1.000km, chạy hoàn toàn bằng điện, có thể đạt tốc độ lên tới 300km/h, được đánh giá là dự án hạ tầng lớn chưa từng có của Canada.

Tuyến đường sẽ chỉ chuyên chở hành khách, giúp rút ngắn thời gian đi từ Montreal (thành phố lớn nhất thuộc tỉnh Quebec) đến Toronto chỉ trong 3 giờ, giảm gần 50% so với di chuyển bằng ô tô. Dự kiến, tuyến sẽ đi qua các ga ở Toronto, Peterborough, Ottawa, Montreal, Laval, Trois-Rivieres và Quebec.

Cuối tháng 2 này, Chính phủ Canada thông báo chọn liên doanh Cadence để đồng thiết kế, xây dựng, tài trợ, vận hành và bảo trì mạng lưới đường sắt tốc độ cao. Nhà nước có trách nhiệm giám sát, theo dõi hoạt động của dự án.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã thông báo kế hoạch đầu tư 3,9 tỷ CAD (hơn 2,7 tỷ USD) từ ngân sách liên bang cho việc nghiên cứu, phát triển tuyến đường sắt cao tốc giữa thành phố Quebec và Toronto. Ngoài ra, còn có một khoản 371,8 triệu USD vốn bổ sung đã phân bổ trong ngân sách năm 2024.

Tới đây, các đơn vị liên quan sẽ thống nhất chi tiết cụ thể, bao gồm vị trí đặt nhà ga tại mỗi địa phương và lộ trình của tuyến đường sắt sau đó mới có thể bắt tay xây dựng.

Một số quan chức Canada cho biết vẫn còn quá sớm để ước tính chi phí cuối cùng của dự án hoặc thời điểm dự án sẽ hoàn thành.

Lợi ích dài hạn

Việc dự án được chính thức công bố đánh dấu bước tiến lớn sau nhiều năm tranh luận và nghiên cứu cách thức để cải thiện dịch vụ đường sắt đi lại ở miền Trung Canada.

Dịch vụ đường sắt chở khách hiện nay của Canada phải sử dụng chung đường ray với tàu chở hàng, phần nào hạn chế tần suất hoạt động và thường bị chậm trễ.

Trong bài viết trên trang The Walrus, nhà báo William Eltherington từng chia sẻ, theo ước tính gần nhất, quý III/2023, chỉ có 50% số chuyến tàu của công ty dịch vụ đường sắt Canada VIA Rail đến ga đúng giờ.

Thời gian di chuyển từ Montreal tới Toronto (tuyến phổ biến nhất tại Canada) là 5 giờ 8 phút. Nếu đi xe ô tô riêng, thời gian kéo dài thêm 30 phút. Song giá vé tàu khứ hồi lại được cho là khá đắt, ước tính khoảng 300 đô la Canada, cao hơn nhiều việc tự lái xe.

Thủ tướng Justin Trudeau kỳ vọng, khi hoàn thành, tuyến đường này sẽ là bước ngoặt đối với người dân Canada.

Từ lâu, đường sắt tốc độ cao được đánh giá là công cụ để phát triển kinh tế và giảm khí thải. Canada là quốc gia có diện tích lớn thứ hai thế giới nhưng 60% trong số 41 triệu người dân của nước này sống ở các tỉnh Ontario và Quebec. Trong đó, hầu hết người dân lại tập trung ở khu vực hành lang phía nam nên đây được đánh giá là mật độ dân số thích hợp để phát triển đường sắt.

Trong quá trình xây dựng, dự án dự kiến tạo ra hơn 51.000 việc làm trong 10 năm và mang lại lợi ích kinh tế dài hạn, ước tính GDP của Canada tăng 1,1%, cũng như tăng cường kết nối và năng suất khu vực.

Ông Martin Imbleau, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của dự án Alto cho biết, Canada cần giải pháp khả thi và bền vững để thay thế việc di chuyển bằng ô tô và máy bay.

"Mạng lưới đường sắt tốc độ cao không phải là món hàng xa xỉ mà thực sự cần thiết. Đường cao tốc đang vô cùng tắc nghẽn, sân bay quá tải. Hoạt động đi lại giữa các thành phố gây bất tiện khó chịu, không đáng tin cậy và không bền vững", ông Imbleau nói.

Đối mặt nhiều thách thức

Về lâu dài, để dự án trở thành hiện thực, Canada đối mặt với rất nhiều vấn đề, không chỉ ở nguồn vốn mà quan trọng hơn là liệu đảng Tự do cầm quyền hiện nay sẽ tiếp tục bảo toàn quyền lực trong bao lâu và người kế nhiệm có quyết tâm thực hiện dự án này nữa hay không.

Trước đó, ngay đầu năm nay, ông Trudeau đã chính thức tuyên bố sẽ từ chức lãnh đạo đảng và Thủ tướng sau khi đảng này chọn được người kế nhiệm. Dự kiến vào ngày 9/3, đảng Tự do cầm quyền sẽ bầu chọn nhà lãnh đạo mới cho Canada.

Trong khi đó, cả 3 đảng đối lập hiện nay đều tuyên bố sẽ lật đổ chính phủ thiểu số của đảng Tự do trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm sau khi Quốc hội họp trở lại vào ngày 24/3. Chưa kể, chính phủ mới còn chịu áp lực phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng quân sự, an ninh và năng lượng.

Bất chấp những lo ngại, Thủ tướng Trudeau tin tưởng tuyến đường sắt sẽ được triển khai xây dựng dù đảng Tự do cầm quyền có thể thất thế trong cuộc bầu cử tới đây.

"Đường sắt tốc độ cao luôn là dự án mất rất nhiều thời gian, đến mức phải qua rất nhiều đời Thủ tướng mới có thể thông qua. Để thực hiện được, cần có ý chí và quyết tâm của Chính phủ", ông Trudeau cho biết.

Còn Bộ trưởng Bộ GTVT Canada Anita Anand cho rằng, rất khó để chính phủ mới gạt bỏ hợp đồng đã ký và bác bỏ những lợi ích mà đường sắt tốc độ cao mang lại cho nền kinh tế Canada.