Liên quan đến điều tra của Báo Giao thông về việc tài xế, chủ xe phải chi "tiền luật" cũng như việc mua bán "lốt" xe tại các cửa khẩu ở Lạng Sơn, một lãnh đạo UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, lãnh đạo tỉnh đã nhận được nhiều bằng chứng liên quan đến những tiêu cực kể trên.
“Hiện, tỉnh đang chỉ đạo công an tập trung lực lượng kiểm tra, làm rõ để xử lý nghiêm theo quy định”, vị này cho biết.
Theo điều tra của PV Báo Giao thông, mỗi xe xuất khẩu nông sản qua cửa khẩu ở Lạng Sơn ngoài việc tài xế phải chi hàng chục triệu đồng để “làm luật”, chủ hàng muốn được thông quan nhanh còn phải chi cả trăm triệu đồng để mua “lốt”.
Tất cả các công đoạn làm thủ tục, mua bán “lốt” xe do các “nhà luật” thực hiện.
Các xe chờ làm thủ tục thông quan tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị
Có hàng trăm "nhà luật" đang hoạt động
Tiếp nhận các thông tin phản ánh của PV Báo Giao thông, lãnh đạo Ban Quản lý khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng, Lạng Sơn cho biết, tỉnh cũng đã có chỉ đạo lực lượng công an vào cuộc điều tra, xử lý.
Lãnh đạo Ban thông tin, tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn hiện nay đang có hơn 20 doanh nghiệp, đại lý hải quan, được Tổng cục Hải quan cấp phép hoạt động xuất, nhập khẩu.
Ngoài ra, còn có hàng trăm người là cộng tác viên, được các tài xế quen gọi là “nhà luật”, hay “cò luật” giúp lái xe hoàn thiện thủ tục thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu.
Cũng theo đơn vị này, tình trạng trên đã nảy sinh tiêu cực, có tình trạng xe vượt “lốt”; xe đến sau được lên trước, được ưu tiên hoàn thiện thủ tục để xuất khẩu ngay, trong khi xe đến trước, ăn chực nằm chờ cả chục ngày trời...
Luật ngầm kiếm tiền tỷ của lái xe xuất hàng qua biên giới
Những ngày đầu tháng 1/2022, PV Báo Giao thông có mặt tại khu vực bãi đỗ phương tiện ở thị trấn Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn và ghi nhận, tình trạng ùn ứ phương tiện xuất khẩu vẫn diễn ra.
Nhiều tháng ròng rã, do ách tắc tại các cửa khẩu kéo dài, cánh tài xế phải “ăn chực nằm chờ” trong cái rét cắt thịt, đối mặt nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh.
Nhưng điều khiến họ bức xúc hơn cả là trong tình cảnh đó, họ phải cắn răng chi những khoản “tiền luật” cao một cách phi lý.
Theo quy định, tại các cửa khẩu biên giới, các tài xế chở hàng phải ăn, nghỉ trên xe hoặc đến khu cách ly tập trung tại cửa khẩu để phòng, chống dịch.
Trong khi đó, chủ xe, chủ hàng cũng không thể đến tận nơi để hoàn thiện thủ tục thông quan, xuất khẩu hàng hóa. Vì thế, việc xuất khẩu nhanh hay chậm đều trông chờ vào các “nhà luật” (một dạng “cò” thủ tục hành chính).
Tài xế N.V.L. phản ánh, anh vừa phải nộp tiền “luật” 19,2 triệu đồng sau khi xuất hàng qua Trung Quốc. Với khoản tiền trên, chuyến hàng này chủ xe của anh xác định lỗ nặng khi xe lưu bãi tại cửa khẩu đến 22 ngày, tổng chi phí vận chuyển, giao hàng ước tính khoảng 110 triệu đồng (“tiền luật” gần 20 triệu đồng, tiền dầu để vận chuyển, nổ máy, duy trì kho lạnh là 45 triệu đồng...).
Biên nhận đã nhận đủ số tiền luật là hơn 14,5 triệu đồng của “nhà luật” tại cửa khẩu Tân Thanh
Đưa ra một số giấy biên nhận và các khoản sao kê đã chuyển khoản cho “nhà luật”, một tài xế cho biết, mức thu do những “nhà luật” này tùy ý đưa ra, mỗi thời điểm, mỗi xe một khác.
Các lái xe không được thỏa thuận, không được cung cấp hóa đơn, chứng từ liên quan để chứng minh.
Tài xế T.Đ.Q. quê Tiền Giang chia sẻ: “Những chuyến trước, tiền luật chỉ 5 - 7 triệu đồng/xe. Vậy nhưng họ chẳng thông báo hay có hóa đơn, chứng từ gì mà yêu cầu tôi phải đưa 25 triệu đồng tiền luật, không khác gì trấn lột”.
Theo phản ánh, trước đây cả “tiền luật” và chi phí xuất hàng qua Trung Quốc tại cửa khẩu chỉ từ 6 - 8 triệu đồng. Tuy nhiên, từ khoảng cuối tháng 12/2021 đến nay, “tiền luật” bị các “nhà luật” nâng cao bất thường.
Đơn cử, ngày 24/12/2021, tại cửa khẩu Tân Thanh, “nhà luật” Triệu Thị Chiến đã ký tên, xác nhận nhận đủ hàng và khoản ghi rõ tiền luật là 14.560.000 đồng của tài xế.
Một trường hợp khác, tài xế T.Đ.V. cũng phải chuyển tiền đến số tài khoản ngân hàng của “nhà luật” Nguyễn Văn Chiến tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị số tiền 20 triệu đồng chi phí xuất khẩu nông sản, trong đó có khoản tiền 12 triệu đồng được ghi rõ là “tiền luật”.
Trong vai chủ các xe vận chuyển nông sản trên, PV đã liên hệ với “nhà luật” Trần Bá An và Nguyễn Văn Chiến tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và được xác nhận đã nhận được số tiền luật kể trên.
Những người này còn cho biết, đây là mức thu luật chung trong đợt này, “không thể giảm được”, nguyên nhân là do cửa khẩu ách tắc, phải chi phí nhiều.
Hơn trăm triệu một “lốt” xe
Nội dung thông báo chi phí xe sang Trung Quốc “nhà luật” gửi cho đơn vị vận tải
Đáng chú ý, chủ hàng muốn thông quan nhanh còn phải chi cả trăm triệu đồng để mua “lốt”. Xe nào mua “lốt” thì được lên cửa khẩu sớm hơn, còn không phải nằm chờ, có khi thời gian thông quan lên tới 20 ngày.
Chẳng hạn, với 1 xe chở mít hay chở thanh long, nếu xe được thông quan sớm thì chủ hàng sẽ lãi lớn, còn nếu để 20 ngày hay 1 tháng sau mới đến lượt, lúc đó hàng sẽ hỏng dù được bảo quản lạnh đến mấy.
Chính vì điều này mà nhiều chủ hàng chấp nhận bỏ ra số tiền lớn để được sớm lên cửa khẩu.
Thời gian cao điểm với cả nghìn xe container xếp hàng, thì việc mua được “lốt” cũng không phải dễ và giá đương nhiên cũng rất cao, có khi tới hơn cả 100 triệu đồng.
Liên hệ với một số “nhà luật” tại Lạng Sơn về những thông tin trên, những người này thừa nhận có tình trạng trên nhưng cho biết, thông tin chi tiết về lịch trình di chuyển họ chỉ nói, hợp đồng với chủ hàng là người quen, đã được báo trước số xe, ngày vận chuyển cụ thể.
Khi xe ra đến Lạng Sơn, lái xe phải liên hệ với “nhà luật” do chủ hàng ấn định mới được giải quyết.
Anh N.V.B. một lái xe container cho biết, từ ngày 13/12/2021, xe anh từ Tiền Giang ra đến Lạng Sơn, đến ngày 15/12 vào bãi tự xếp “lốt”. Đến ngày 6/1/2022, sau 22 ngày chờ thông quan, anh mới đến được cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.
“Trong thời gian chờ xếp “lốt”, tôi đã chứng kiến nhiều xe mới lên đã được ưu tiên vượt lên trước để vào cửa khẩu”, tài xế N.V.B. bức xúc nói.
Ai nhận tiền từ tài xế?
Trong vai chủ hàng và chủ xe cần nhờ làm thủ tục xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, chúng tôi đã đến khắp các bến bãi tại cửa khẩu Lạng Sơn.
Trao đổi với PV, lãnh đạo các bến, bãi tại các cửa khẩu cho biết: Mô hình “nhà luật” trên đã tồn tại hàng chục năm nay tại cửa khẩu. Các đơn vị đề xuất Cục Hải quan Lạng Sơn thành lập đại lý hải quan ngay tại các bến bãi giúp các lái xe thuận lợi trong việc hoàn thiện thủ tục, thu nộp đầy đủ các loại thuế, phí để tránh thất thu cho Nhà nước, phòng tránh tiêu cực tại các cửa khẩu.
Có mặt tại dốc Quýt, chúng tôi được một cán bộ tại Trạm Kiểm soát liên ngành tỉnh Lạng Sơn chia sẻ, hàng ngày, tại khu vực này có khoảng 10 “nhà luật”, trong đó có cả người nhà của các cán bộ đang công tác Trạm liên ngành.
Sau khi thỏa thuận các chi phí liên quan, những người này sẽ kết nối với các lực lượng chức năng tại cửa khẩu để hoàn thành các thủ tục hải quan, kiểm dịch theo quy định cho xe xuất hàng.
Qua người quen giới thiệu, chúng tôi được H.V.T, một “nhà luật” đón tại cổng vào Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. T. chia sẻ: “Hàng ngày bọn em vẫn tổ chức cử người đón xe, thỏa thuận với các tài xế về mức thù lao được hưởng khi hoàn thành thủ tục”.
Theo T., do lái xe không thể bỏ xe để đi làm thủ tục nên họ nhờ T. và các “nhà luật” khác đi làm thủ tục giúp. Tùy vào số lượng thủ tục liên quan, “nhà luật” và lái xe sẽ thỏa thuận trước mức thù lao từ 500.000 - 1.000.000 đồng/xe.
Ngoài ra tài xế còn phải trả thêm các khoản tiền thuế, phí liên quan như lệ phí mở tờ khai hải quan, phí sử dụng hạ tầng cửa khẩu, kiểm dịch, lái xe chuyên trách Việt Nam và Trung Quốc... với tổng mức tiền khoảng 8 triệu đồng/xe.
“Trước đây, mỗi người làm luật có thể hoàn thiện thủ tục từ 10 - 15 xe nông sản, trừ tất cả chi phí phải nộp và “cảm ơn”, mỗi ngày chúng em vẫn bỏ túi từ 2 - 3 triệu đồng/người. Tuy nhiên, gần 2 tháng nay, có khoảng 4, 5 “nhà luật” từ nơi khác đến đã nâng mức thu lên cả chục triệu đồng. Sau đó, chỉ những xe do những người này nhận làm thủ tục mới được “ưu tiên”.
Kiếm tiền tỷ trên nỗi thống khổ của tài xế, chủ xe
Theo thống kê, chỉ tính từ ngày 25/12/2021, tại 3 cửa khẩu của Lạng Sơn tồn gần 5.000 xe.
Đến ngày 12/1/2022 (sau 17 ngày) đã được giải phóng 3.200 xe, còn 1.800 xe. Hiện nay, trung bình mỗi ngày có khoảng 65 - 80 xe được làm thủ tục thông quan.
Nếu đúng như các tài xế phản ánh, số tiền “luật” mà các tài xế, chủ xe phải chi cho các “nhà luật” lên tới 800 triệu - 1 tỷ đồng mỗi ngày (chỉ tính mức 10 triệu đồng/xe, chưa tính tiền mua “lốt” của chủ hàng).
Và với hàng nghìn xe xuất hàng thời gian qua, có thể thấy các “nhà luật” đã bắt chẹt lái xe, chủ xe để kiếm tiền tỷ trên nỗi thống khổ của họ như thế nào.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận