Đề xuất xây cao tốc phải tối thiểu 4 làn xe

Quy định 3 cấp theo tốc độ xe chạy: 80km/h, 100km/h và 120km/h

Bộ GTVT đang lấy ý kiến góp ý vào dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết kế đường bộ cao tốc. Trong đó, đề xuất quy định đường cao tốc hoàn chỉnh phải có tối thiểu 2 làn xe cho mỗi chiều (tổng 4 làn xe chạy).

Theo đề xuất tại Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết kế đường bộ cao tốc, đường cao tốc tối thiểu phải có 4 làn xe, tốc độ tối thiểu 80 km/h (Trong ảnh: Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ). Ảnh: Tạ Hải.

Quy định này thay thế cho tiêu chuẩn hiện hành, không quy định số làn tối thiểu khi thiết kế ban đầu mà chỉ quy định đường cao tốc được thiết kế phù hợp với nhu cầu từng thời kỳ.

Về tốc độ thiết kế, dự thảo chỉ quy định 3 cấp tính theo tốc độ xe chạy, là cấp 80km/h, 100km/h và 120km/h. Trong đó, cấp 80km/h chỉ áp dụng với vùng núi, đồi cao, nơi có địa hình khó khăn, hoặc trong trường hợp phân kỳ đầu tư.

Dự thảo cũng bổ sung quy định về thiết kế các điểm dừng xe dọc tuyến ở những nơi có phong cảnh đẹp với quy mô khác nhau. Trong đó, chỗ dừng chốc lát được thiết kế cho từ 1-3 xe dừng (quy mô loại 4), có thể bố trí một lều nghỉ có bản đồ chỉ dẫn du lịch; chỗ dừng lâu được thiết kế cho nhiều xe dừng (quy mô loại 3), có thể có quán giải khát, trạm điện thoại, trạm xăng.

Về hệ thống thu phí cao tốc, bắt buộc phải thu phí tự động không dừng. Trường hợp thu phí kín, tại các điểm vào cao tốc bố trí hệ thống thu phí tự động đa làn tự do không có thanh chắn (barier), đầu ra bố trí hệ thống thu phí đơn làn có barier hoặc đa làn tự do.

Ông Lê Kim Thành, Cục trưởng Cục Đường cao tốc VN cho biết, cả nước có gần 1.900km đường cao tốc, tuy nhiên quy mô không đồng đều, có cao tốc phân kỳ đầu tư, có cao tốc phân kỳ đầu tư 2 làn xe hay có tuyến gọi là tiền cao tốc. Cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đoạn Yên Bái - Lào Cai là ví dụ điển hình.

Vì thế, Chính phủ đã yêu cầu xây dựng Quy chuẩn thiết kế đường cao tốc. Cục Đường cao tốc VN đã xây dựng và tổ chức hội thảo khoa học lấy ý kiến rộng rãi đóng góp để khi quy chuẩn ban hành sẽ đủ điều kiện áp dụng vào thực tiễn.

Bỏ thiết kế 60km/h là hợp lý

Đồng tình với việc bỏ cấp thiết kế 60km/h, PGS. TS Nguyễn Đức Mạnh, Trường Đại học GTVT cho rằng, trên thế giới có rất ít nước quy định dải tốc độ 60km/h cho đường cao tốc. Thậm chí tại Đức chỉ quy định tốc độ tối thiểu và không quy định tốc độ tối đa.

Theo đề xuất, đường bộ cao tốc phải có tối thiểu 2 làn xe cho mỗi chiều (tổng 4 làn xe chạy). Ảnh: Tạ Hải.

Trong khi đó, TS Nguyễn Đình Thạo, Trường Đại học GTVT Hà Nội cho rằng, quy chuẩn phải quy định cụ thể đường cao tốc được cấu tạo như thế nào, có mặt đường, có làn dừng xe khẩn cấp, dải phân cách và các công trình khác. Trong đó, làn dừng khẩn cấp liên tục có vai trò quan trọng. Làn dừng khẩn cấp cũng sẽ liên quan đến phân kỳ đầu tư.

Theo TS Thạo, cần đưa vào quy chuẩn quy định xuyên suốt các hạng mục, bộ phận của đường cao tốc như yếu tố hình học, các công trình nền đường, mặt đường, thoát nước, hệ thống ATGT, hệ thống ITS, trạm thu phí, chiếu sáng, cây xanh. Trong đó, quy định hạng mục nào là quy định cứng phải có và hạng mục nào là mở.

Ngoài ra, cần có quy định bài bản hơn về truy nhập và lối ra/vào đường cao tốc. Cần làm rõ kiểm soát các lối ra/vào theo nguyên tắc hành chính, qua một tỉnh, huyện có nút giao hay trung bình định tính cứ 30 - 50km có 1 nút giao.

Về chiều rộng làn xe, TS Thạo cho biết, nhiều năm nay, các nước trên thế giới đều theo khung làn xe 3,75m. Quy chuẩn cần thống nhất được khung giới hạn quy mô kích thước làn xe. Đây là cơ sở để lập chủ trương đầu tư dự án đường cao tốc, khai toán sơ bộ công trình cũng như chiếm dụng đất.

Ông Thành cho hay,  thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GTVT đang nghiên cứu xây dựng quy chuẩn cao tốc 4 làn xe. Dù còn nhiều khó khăn về kinh phí nhưng các tuyến cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành, Ninh Bình - Nam Định - Thái Bình đã được phê duyệt 4 làn xe đầy đủ. Bộ GTVT đang rà soát nâng cấp các tuyến cao tốc 2 làn xe hiện tại. Khi Quy chuẩn thiết kế đường cao tốc được phê duyệt sẽ có tính đột phá.

Đầu tiên, cấp thiết kế đối với đường cao tốc tốc độ 60km/h trong quy chuẩn mới sẽ không được coi là cấp thiết kế. Nó chỉ được coi là trường hợp đặc biệt, có thể được phép để giảm kinh phí đầu tư, nhưng chỉ áp dụng với vùng có nhiều khó khăn về địa hình.

Quy chuẩn cũng nghiên cứu cấp thiết kế cao hơn cấp giới hạn tốc độ tối đa 120km/h vì chất lượng đường và phương tiện hiện nay rất tốt, đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó, cũng cho phép tốc độ khai thác có thể cao hơn tốc độ thiết kế.

Dứt khoát không phân kỳ cao tốc 2 làn xe

Đối với phân kỳ đầu tư cao tốc, dự thảo quy định, tuyến đường cao tốc có cấp quy hoạch cao hơn sẽ được làm ở mức tối thiểu. Ví dụ, theo quy hoạch tuyến cao tốc đó là 4 làn xe, dứt khoát không phân kỳ. Quy hoạch 6 - 8 làn xe có thể phân kỳ đầu tư theo 4 làn, mỗi bên 2 làn và có làn dừng đỗ khẩn cấp.

Để đảm bảo việc khai thác vận hành đường cao tốc an toàn, làn dừng khẩn cấp liên tục sẽ được quy định là cấu tạo bắt buộc của đường cao tốc. Bên cạnh đó, thu phí không dừng (ETC) được quy định thiết kế đa làn tự do không có barie đầu vào.

Hệ thống giao thông thông minh (ITS), trạm dừng nghỉ cũng sẽ là các yếu tố bắt buộc của đường cao tốc. Dữ liệu từ trạm kiểm soát xe quá tải sẽ được kết nối với lực lượng CSGT để xử phạt.

Đối với nút giao, khi qua đơn vị hành chính bắt buộc phải có, đảm bảo tính kết nối. Quy chuẩn cũng quy định rõ phải có thiết kế định hướng hoạch định chờ cho tương lai các nút giao của một tuyến cao tốc, khi các tỉnh có nhu cầu kết nối đã có sẵn thiết kế.