Sau gần một năm bỏ quy hoạch và triển khai cơ chế mới về xã hội hóa đầu tư đăng kiểm, đã có thêm 20 trung tâm đăng kiểm mới ra đời.
Nở rộ trung tâm đăng kiểm mới
Cách đây vài tháng, bên trong khuôn viên bến xe khách phía Nam huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang) mọc lên khu nhà xưởng trưng biển “Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 98-04D” trên diện tích khoảng hơn 600m2. Sau khi kiểm tra hồ sơ pháp lý, các sở, ngành ở tỉnh kết luận trung tâm đăng kiểm này xây dựng không phép. Vì vậy, tháng 7/2019, chủ đầu tư bị chính quyền huyện xử phạt 40 triệu đồng và cho thời hạn 60 ngày để hoàn thiện thủ tục xin phép xây dựng.
Trong khi đó, Cục Đăng kiểm VN cho biết, chủ đầu tư chưa hề có văn bản thông báo về việc xây dựng trung tâm đăng kiểm theo quy định, nên chưa có tên trong hệ thống đăng kiểm. Theo thông tin của PV, chủ đầu tư đích thực của trung tâm trên là một công ty đăng kiểm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, vốn đang kinh doanh khó khăn do lượng xe đến đăng kiểm thưa thớt. Tuy vậy, không hiểu sao doanh nghiệp này vẫn tiếp tục đầu tư đăng kiểm ở tỉnh khác.
Cùng theo xu hướng mở rộng đầu tư, vừa qua một đơn vị đăng kiểm ở tỉnh khác cũng thuê mặt bằng, nhà xưởng của một doanh nghiệp để mở thêm trung tâm đăng kiểm ở Thái Nguyên. Khác với trường hợp trên, trung tâm này đã được cấp giấy phép, hoạt động được vài tháng mới bị ngành chức năng địa phương “thổi còi” vì doanh nghiệp cho thuê nhà xưởng chưa chấp hành đúng quy định về đăng ký tài sản trên đất đã cho thuê.
Hai trường hợp trên nằm trong số hơn 20 trung tâm đăng kiểm mới ra đời sau gần một năm thực hiện cơ chế mới về đầu tư, nâng tổng số trung tâm đăng kiểm trên toàn quốc là 195 trung tâm.
Ông Trần Anh Quân, quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN cho biết, từ 1/1/2019 cơ chế đầu tư trung tâm đăng kiểm thông thoáng hơn nhiều so với trước đó. Cụ thể, bắt đầu từ năm 2019, không còn quy hoạch, hạn chế thành lập đơn vị đăng kiểm. Cùng đó, bãi bỏ quy định chủ đầu tư phải lập dự án đầu tư và không quy định về văn bản thỏa thuận của UBND cấp tỉnh về địa điểm xây dựng...
Theo quy định mới, chủ đầu tư trước khi xây dựng trung tâm đăng kiểm chỉ cần có văn bản thông báo cho Cục Đăng kiểm VN về địa điểm xây dựng, thời gian dự kiến hoàn thành để phục vụ cấp phiên hiệu, mã số đơn vị. Sau khi xây dựng xong, Cục Đăng kiểm VN đánh giá, đối chiếu, nếu đáp ứng quy chuẩn về điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực sẽ cấp giấy chứng nhận hoạt động. Đây có lẽ là lý do việc các trung tâm đăng kiểm mới đua nhau nở rộ và không thể tránh được tình trạng lộn xộn.
Lo làm ẩu khi “nhà nhà làm đăng kiểm”
Theo Cục Đăng kiểm VN, lĩnh vực kinh doanh đăng kiểm đang có xu hướng doanh nghiệp ở địa phương này đầu tư mở rộng, “lấn sân” sang địa phương khác, tạo ra sự cạnh tranh gay gắt. Thậm chí các trung tâm cũ không muốn đơn vị đăng kiểm khác xuất hiện.
Ông Ngô Hồng Hệ, nguyên Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN cho biết, giai đoạn trước năm 2005 khi chưa thí điểm xã hội hóa đầu tư, giữa các trung tâm đăng kiểm cùng địa phương cũng có cạnh tranh với nhau nhưng không gay gắt, chủ yếu là bằng hình thức giữ “phiếu hẹn khám” của phương tiện. Vài năm gần đây, khi số lượng bung ra nhiều, cung vượt cầu, các biểu hiện cạnh tranh cũng đa dạng, như khuyến mãi tặng dầu, chai nước…
“Chuyện cạnh tranh ngầm và khó phát hiện nhất vẫn là trung tâm đăng kiểm kiểm định dễ, bỏ qua chất lượng để thu hút xe đến đăng kiểm”, ông Hệ cho biết. Cũng theo ông Hệ, đăng kiểm có tính chất chuyên ngành kỹ thuật sâu nên hiện khó khăn trong việc quản lý chất lượng kiểm định từ phía Sở GTVT các địa phương. Mặt khác, nếu địa phương cũng tổ chức bộ máy kiểm tra, giám sát kỹ thuật chuyên ngành như Cục Đăng kiểm VN sẽ dễ gây chồng chéo, khó khăn cho doanh nghiệp.
Còn theo một lãnh đạo trung tâm đăng kiểm nhà nước tại TP HCM, giờ “nhà nhà làm đăng kiểm” mà mục tiêu của doanh nghiệp là lợi nhuận nên việc cạnh tranh ngầm rất đa dạng. “Chưa nói về việc bỏ qua chất lượng kiểm định, chỉ riêng chuyện đơn vị đăng kiểm nhà nước tuân thủ giờ làm việc theo hành chính, còn trung tâm đăng kiểm tư nhân làm sớm hơn, nghỉ muộn hơn cũng là cách cạnh tranh không lành mạnh”, vị này nêu vấn đề.
Cũng do nở rộ việc mở trung tâm đăng kiểm nên hiện nay cung đã vượt cầu rất lớn. Chủ đầu tư một đơn vị đăng kiểm ở Hà Nội đã hoạt động được gần 3 năm nay đã phải thốt lên ngao ngán: “Đầu tư đăng kiểm đang ở cảnh: Trong chán, ngoài thèm”.
Giám sát, xử lý vi phạm thế nào?
Trước những lo ngại về việc công tác quản lý, giám sát không theo kịp thực tế nở rộ các trung tâm đăng kiểm, đại diện Cục Đăng kiểm VN cho biết, sự nở rộ này khiến gia tăng nguy cơ sai phạm trong hoạt động kiểm định, nhất là chuyện kiểm định dễ dãi, bỏ qua tiêu chuẩn chất lượng để thu hút xe nhằm tăng doanh thu, tìm kiếm lợi nhuận.
“Giải pháp phòng ngừa vi phạm hiện nay vẫn chủ yếu tăng cường công tác hậu kiểm, kiểm tra đột xuất chất lượng đăng kiểm tại các đơn vị đăng kiểm. Đồng thời, giám sát camera trực tuyến để phát hiện những bất thường tại các đơn vị đăng kiểm, như lượng xe tăng bất thường để tăng cường giám sát kiểm tra; kết hợp duy trì đường dây nóng, tiếp nhận phản ánh của người dân, khách hàng để kiểm tra, xử lý vi phạm”, đại diện Cục Đăng kiểm VN cho biết.
Bên cạnh đó, cùng với cơ chế mở, chế tài xử lý đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép trung tâm đăng kiểm cũng khá nghiêm. Chẳng hạn, chỉ cần trung tâm đăng kiểm không đảm bảo một trong các điều kiện về cơ sở vật chất theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (có hiệu lực từ 15/10/2019) sẽ bị đình chỉ. Hoặc trong 12 tháng liên tục có 2 trường hợp đăng kiểm viên bị tạm đình chỉ sẽ bị đình chỉ dây chuyền, 3 lượt đăng kiểm viên vi phạm bị đình chỉ toàn bộ hoạt động đăng kiểm...
Từ đầu năm đến nay, một trung tâm đăng kiểm tại Bắc Giang đã bị rút giấy phép; một trung tâm bị đình chỉ toàn bộ hoạt động 1 tháng, hai trung tâm khác bị đình chỉ dây chuyền do để lọt xe có khuyết khiếm an toàn kỹ thuật.
Theo ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia, chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực đăng kiểm hiện nay khá phù hợp, có tính răn đe cao. “Vấn đề cần chú trọng hiện nay là tăng cường giáo dục, nâng cao ý thức đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ làm công tác đăng kiểm để phòng ngừa các trường hợp cố tình sai phạm”, ông Tạo nói.
Không còn “giấy phép con”
Ông Trần Anh Quân cũng xác nhận, dù Nghị định đã có hiệu lực gần một năm nhưng không ít địa phương vẫn “ngỡ ngàng” về việc bỏ quy hoạch trung tâm đăng kiểm, cho rằng việc cấp chứng nhận hoạt động đăng kiểm dễ dãi. “Sau một thời gian Nghị định 139 có hiệu lực, nhiều Sở GTVT, UBND tỉnh gửi văn bản hỏi Bộ GTVT, Cục Đăng kiểm VN về việc có còn quy hoạch trung tâm đăng kiểm không, tại sao không quy hoạch. Công tác quản lý ở địa phương không theo kịp quy định mới nên dẫn đến hiện tượng “huyện đồng ý, tỉnh chặn”, “trên rải thảm, dưới rải đinh”, tìm cách ngăn chặn để không có thêm trung tâm đăng kiểm được đầu tư theo cơ chế xã hội hóa”, ông Quân nói.
Trong khi đó, ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm VN cho biết, từ năm 2019, quy định kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới đã bỏ các “giấy phép con” để tạo thông thoáng cho môi trường đầu tư và quản lý theo hướng hậu kiểm. Bởi nếu xây dựng quy trình, thủ tục chi tiết liên quan đến thẩm quyền của địa phương lại dễ quay lại câu chuyện “giấy phép con” như trước đây.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận