Hai trạm thu phí BOT cầu Bến Thủy được hình thành thế nào?

Vị trí đặt hai trạm thu phí Bến Thủy 1 và 2 hiện nay là phương án tối ưu đã được các bộ ngành, chính quyền địa phương hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh thống nhất

Vừa qua, Bộ GTVT và UBND hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh cùng với nhà đầu tư CIENCO4 đã thống nhất giảm 100% phí cho phương tiện loại 1 và 2 của các hộ dân có hộ khẩu thường trú tại 4 huyện, thị gần trạm thu phí Bến Thủy 1. Tuy nhiên, gần đây, một số phương tiện truyền thông tiếp tục đăng tải thông tin cho rằng, hai trạm thu phí Bến Thủy đặt nhầm chỗ, cần phải di dời. Báo Giao thông tìm hiểu để làm rõ sự việc.

Đầu tư hệ thống giao thông liên hoàn

Theo tìm hiểu của PV, năm 2003, với mục tiêu giảm ùn tắc và TNGT cho TP Vinh (Nghệ An), đồng thời mở ra hành lang phát triển các khu công nghiệp phía Tây thành phố, Bộ GTVT đã cho phép CIENCO4 đầu tư dự án đường tránh Vinh theo hình thức BOT với chiều dài 25,8 km từ Bắc thị trấn Quán Hành (Km 448+800) đến cầu Bến Thủy cũ (Km 467+056, QL1), tổng mức đầu tư 378 tỷ đồng.

Tháng 12/2005, khi công trình hoàn thành và đưa vào khai thác, trên cơ sở đề nghị của Bộ Tài chính, Bộ GTVT đã có văn bản chấp thuận để nhà đầu tư sử dụng trạm thu phí Bến Thủy cũ (nay là trạm Bến Thủy 1) để thu phí hoàn vốn thay vì xây trạm thu phí mới trên tuyến tránh Vinh. Mức thu phí của trạm Bến Thủy 1 được quy định theo Quyết định số 46, ngày 14/7/2005 của Bộ Tài chính.

Đến tháng 9/2012, khi dự án xây dựng cầu Bến Thủy 2 hoàn thành và kết nối vào tuyến tránh Vinh, Bộ Tài chính và Bộ GTVT thống nhất cho phép nhà đầu tư xây dựng trạm thu phí phụ trên đường đầu cầu Bến Thủy 2 (thu phí từ ngày 15/11/2012) để cùng trạm Bến Thủy 1 hoàn vốn cho dự án đầu tư công trình tuyến tránh Vinh. Mức thu phí vẫn được áp dụng theo quy định tại Quyết định 46 của Bộ Tài chính.

Tiếp đó, thực hiện chủ trương của Quốc hội và Chính phủ về việc nâng cấp, mở rộng QL1 từ Thanh Hóa đến Cần Thơ, đồng thời để giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước, ngày 5/9/2012, Bộ GTVT ban hành Quyết định 2118 phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình nâng cấp, mở rộng QL1 đoạn Nam Bến Thủy - tránh TP Hà Tĩnh theo hình thức BOT với chiều dài 35,1 km, tổng mức đầu tư 2.434 tỷ đồng do CIENCO4 làm nhà đầu tư.

Để tạo một hệ thống giao thông liên hoàn từ Bắc Hà Tĩnh đến Nam Nghệ An, CIENCO4 đã được Bộ GTVT cho phép đầu tư thêm ba hạng mục khác với kinh phí trên 600 tỷ đồng bổ sung vào dự án BOT tuyến tránh Vinh và Nam Bến Thủy - tránh TP Hà Tĩnh gồm: Dự án đầu tư sửa chữa cầu Bến Thủy cũ (17,6 tỷ đồng), cầu vượt QL46 với đường sắt Bắc - Nam (435 tỷ đồng) để giải quyết ách tắc khu vực phía Tây TP Vinh và đảm bảo ATGT cho đường sắt Bắc - Nam; Tiểu dự án cầu vượt QL8B với QL1 (156 tỷ đồng),

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Ngô Trọng Nghĩa, Phó tổng giám đốc CIENCO4 cho biết, việc triển khai xây dựng dự án đã khắc phục triệt để ách tắc và các vụ TNGT thảm khốc trên QL1 đoạn qua Hà Tĩnh. “Ngày 19/1/2014, sau khi dự án đưa vào khai thác, nguồn thu của hai trạm thu phí Bến Thủy 1 và Bến Thủy 2 được sử dụng để hoàn vốn cho cả hai dự án BOT tránh Vinh và Nam Bến Thủy - tránh TP Hà Tĩnh và các hạng mục bổ sung”, ông Nghĩa nói.

Vị trí đặt trạm và mức phí được chính quyền địa phương thống nhất

Về mức phí của dự án, ngày 7/3/2014, Bộ Tài chính ban hành Văn bản 2895 xin ý kiến Bộ GTVT, UBND các tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh về dự thảo Thông tư thu phí sử dụng đường bộ trạm thu phí cầu Bến Thủy 1 và trạm thu phí cầu Bến Thủy 2, QL1 để hoàn vốn cho dự án BOT tuyến tránh TP Vinh và dự án nâng cấp QL1 đoạn Nam Bến Thủy - tránh TP Hà Tĩnh.

Trả lời Bộ Tài chính tại Văn bản 970 ngày 14/3/2014 của UBND tỉnh Hà Tĩnh nêu rõ: “Tỉnh Hà Tĩnh cơ bản nhất trí với bố cục và các nội dung trong dự thảo của Bộ Tài chính”; Văn bản 1266 ngày 11/3/2014 của UBND Nghệ An cũng khẳng định: “Mức thu và lộ trình áp dụng cho các năm 2014 - 2015 và từ năm 2016 như trong dự thảo là phù hợp với quy định tại biểu khung mức thu phí ban hành kèm theo thông tư 159/2013 của Bộ Tài chính”.

Trên cơ sở đó, ngày 24/4/2014, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 51  để thay thế Quyết định 46/2005. Theo đó, Bộ Tài chính cho phép CIENCO4 điều chỉnh mức thu phí qua trạm thu phí cầu Bến Thủy 1 và cầu Bến Thủy 2, với mức thu được áp dụng bằng hai lần mức thu tối thiểu khung (quy định tối đa cho phép 3,5 lần - PV).

Cụ thể, Thông tư 51 quy định, kể từ ngày thông tư có hiệu lực (8/6/2014) đến hết ngày 31/12/2015, mức thu phí đối với các phương tiện qua trạm cầu Bến Thủy 1 và cầu Bến Thủy 2 gồm: Loại xe dưới 12 ghế ngồi, xe tải có tải trọng dưới 2 tấn và các loại xe buýt vận tải khách công cộng là 30 nghìn đồng/lượt; Xe từ 12 - 30 ghế ngồi, xe tải có tải trọng từ 2 tấn đến dưới 4 tấn là 40 nghìn đồng/lượt...

Thông tư 51 cũng nêu rõ: từ ngày 1/1/2016, các loại phương tiện qua cầu Bến Thủy sẽ áp dụng mức thu phí mới. Trong đó, loại xe dưới 12 chỗ ngồi, xe tải có trọng tải dưới 2 tấn và các loại xe buýt công cộng là 45 nghìn đồng/lượt; Xe từ 12 - 30 ghế ngồi, xe tải có tải trọng từ 2 tấn đến dưới 4 tấn là 60 nghìn đồng/lượt...

Trao đổi thêm với Báo Giao thông, đại diện Ban PPP (Bộ GTVT) cũng khẳng định, vị trí đặt trạm và mức phí của dự án đều có sự thống nhất của Bộ Tài chính và UBND hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh.

“Để đảm bảo phương án tài chính của dự án BOT tuyến tránh TP Vinh và Nam Bến Thủy - tránh TP Hà Tĩnh, vị trí đặt hai trạm thu phí cầu Bến Thủy 1 và 2 đã được Bộ GTVT và chính quyền địa phương hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh thống nhất. Nếu không đặt trạm Bến Thủy 1 sẽ dẫn tới tình trạng các phương tiện trốn phí bằng cách đi vào nội thị, gây ùn tắc và tiềm ẩn TNGT trong khu vực TP Vinh, đồng thời khiến cho tuyến tránh TP Vinh không phát huy hiệu quả đầu tư”, đại diện Ban PPP nói và cho biết, việc di dời hai trạm thu phí là không thể bởi sẽ phát sinh thêm kinh phí và làm tăng thời gian hoàn vốn công trình.

Giảm phí cầu Bến Thủy: Cienco 4 kiến nghị điều chỉnh hợp đồng BOT