Khi nào người dân TP.HCM được đi metro?

Người dân mong chờ

Những ngày gần đây, đi dọc tuyến đường Võ Nguyên Giáp (Xa lộ Hà Nội cũ), thỉnh thoảng người dân TP.HCM lại bắt gặp hình ảnh các đoàn tàu metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên chạy tới chạy lui ở đoạn đường trên cao từ Thủ Đức lên quận 1 và ngược lại. Ai cũng háo hức, mong ngày chính thức vận hành của tuyến metro này.

"Thấy báo chí đưa tin metro số 1 đã vận hành thử nghiệm, tôi cũng hào hứng lắm. Hà Nội có hai tuyến rồi, chỉ mong TP.HCM sớm đưa vào khai thác để người dân đi làm cho tiện", chị Mai Lan (29 tuổi, ngụ TP Thủ Đức) nói.

Cũng chia sẻ về việc chờ đợi tuyến metro số 1, Minh Quân, sinh viên sống tại ký túc xá Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, rất mong chờ được trải nghiệm chuyến tàu metro đầu tiên. Là sinh viên, Quân thường xuyên di chuyển từ ký túc xá vào trung tâm thành phố bằng xe buýt hoặc xe máy, nhưng luôn đối mặt với kẹt xe giờ cao điểm.

"Khi metro số 1 đi vào hoạt động, em sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian, cũng không còn phải lo kẹt xe hay thời tiết xấu. Chỉ nghĩ đến cảnh ngồi trong khoang mát lạnh, đi loáng một cái là tới nơi… là em thấy thích rồi. Em cũng mong xe buýt được kết nối thuận tiện để không còn phải đi xe cá nhân nữa", Quân bày tỏ.

Cần gì để cuối 2024 vận hành?

Tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) là một trong những dự án giao thông trọng điểm của TP.HCM, khởi công từ tháng 8/2012. Sau nhiều lần trễ hẹn, dự kiến metro này sẽ được đưa vào khai thác thương mại toàn tuyến vào quý IV/2024.

Ghi nhận của PV, sau 12 năm thi công, đến nay dự án chỉ còn khoảng 2% khối lượng công việc chưa hoàn thiện. Một trong những nguyên nhân kéo dài thời gian là do những vướng mắc, diễn giải khác nhau về mặt hợp đồng giữa chủ đầu tư, tư vấn NJPT và nhà thầu Hitachi.

TS Nguyễn Hữu Nguyên, Hội Quy hoạch phát triển đô thị TP.HCM cho rằng: Dù chỉ còn 2% khối lượng công việc, nhưng việc đã phải kéo dài cả năm nay chứng tỏ 2% này rất quan trọng, cần tập trung thực hiện bài bản, không nóng vội.

"Nếu ví dự án như quả bóng thì 2% còn lại như một lỗ thủng trên quả bóng đó. Dù lỗ thủng nhỏ nhưng nếu chưa giải quyết được, sẽ không thể bơm hơi. Tương tự, 98% đã hoàn thành nhưng chưa có đội ngũ kỹ thuật để vận hành thì cũng không giải quyết được gì", ông Nguyên nói.

Cũng theo ông Nguyên, trong khoảng thời gian còn lại, TP.HCM cần tập trung cao độ để xử lý các điểm nghẽn, vận dụng cơ chế đặc thù để gỡ vướng. Còn vấn đề huấn luyện, đào tạo nhân lực cần thực hiện bài bản, không nên vì tiến độ mà làm gấp gáp. Bởi nếu nhân lực chưa đảm bảo sẽ dẫn đến trục trặc kỹ thuật, phần mềm, ảnh hưởng đến cả quá trình vận hành.

"Một khi đã cam kết thì mọi thứ phải được triển khai hiệu quả, chứ không hết lần này đến lần khác lỗi hẹn với dân", ông Nguyên nói.

Tăng tốc hoàn thiện

Lãnh đạo Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM cho biết, sau thời gian nỗ lực trao đổi, đàm phán giữa các bên, những vướng mắc về sử dụng trang thiết bị của các nhà thầu cho công tác đào tạo thực hành đã cơ bản được tháo gỡ. 

Tuyến metro số 1 đang về đích, dự kiến đưa vào khai thác thương mại trong quý IV/2024.

Theo đó, nhà thầu Hitachi đã bàn giao toàn bộ hệ thống cơ điện của gói thầu CP3 cho Liên danh Tư vấn chung NJPT để phục vụ công tác đào tạo thực hành cho nhân viên Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 (HURC1). Đây là cột mốc quan trọng, giúp dự án có thể về đích như kế hoạch đề ra.

Thời điểm hiện tại, toàn bộ hệ thống cơ điện gồm 11 đoàn tàu, đường ray, thẻ vé, thông tin, tín hiệu, biển báo hiệu, thiết bị depot và nhà xưởng, cửa chắn ke ga đều đã được bàn giao. Sau khoảng thời gian dài các nhân viên của HURC1 học lý thuyết suông, giờ họ sẽ được thực hành trực tiếp.

Sau khi hoàn thành khóa đào tạo thực hành vào cuối tháng 9, nhân viên HURC1 sẽ tham gia vận hành thử trong tháng 10 và 11 dưới sự giám sát, đánh giá độc lập từ tư vấn an toàn hệ thống của Pháp.

Dựa trên kết quả đánh giá vận hành thử cũng như báo cáo thẩm định an toàn hệ thống, chủ đầu tư sẽ trình hồ sơ lên Cục Đường sắt VN và Hội đồng nghiệm thu Nhà nước, hoàn tất công tác nghiệm thu, đưa dự án vào vận hành khai thác.

"Với việc tháo gỡ được vướng mắc, dự án đang được các đơn vị tăng tốc, bước vào giai đoạn cuối cùng để hoàn thành và đưa vào khai thác thương mại trong quý IV/2024", lãnh đạo Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM khẳng định.

Chạy đà cho tuyến metro số 2

Nối tiếp những tín hiệu khả quan từ tuyến metro số 1, tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) sau nhiều vướng mắc về mặt bằng cũng cơ bản hoàn tất thủ tục. Đến nay đơn vị chức năng đã ban hành quyết định bồi thường cho 584/586 trường hợp, đạt 99,6%. Trong đó, quận 1, 10, 12, Tân Bình, Tân Phú đạt 100% bàn giao mặt bằng. Duy nhất hai hộ trên địa bàn quận 3 chưa bàn giao, các đơn vị đang tích cực vận động.

Những ngày qua, dọc đường Trường Chinh, Cách Mạng Tháng Tám qua địa bàn các quận 3, Tân Bình, Bình Tân... các nhà thầu đã bắt đầu tháo dỡ hệ thống hạ tầng đường điện, ống nước, biển báo, chiếu sáng, đèn tín hiệu giao thông. Ban Quản lý đường sắt đô thị cũng tiếp tục triển khai các thủ tục để chuẩn bị đấu thầu các gói thầu khác.

Theo Sở GTVT TP.HCM, giai đoạn 2021 - 2025, TP.HCM tiếp tục xây dựng tuyến metro số 2, đồng thời triển khai các công việc để chuẩn bị đầu tư cho các tuyến còn lại. Đến năm 2035, TP dự kiến hoàn thành khoảng 183km metro gồm các tuyến số 1, 2, 3, 4, 5, 6. Đến năm 2045, xây dựng thêm 168,36km metro, nâng tổng chiều dài tuyến lên khoảng 351km (có thêm tuyến số 7).

Dự kiến tới năm 2060, TP xây dựng hoàn thành các tuyến số 8 (42,8km), 9 (28,32km), 10 (87,84km), nâng tổng chiều dài lên 510km.

Báo cáo với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại hội nghị ngày 10/8, được tổ chức ở TP.HCM, Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi cho biết, TP đang phối hợp với TP Hà Nội, Bộ GTVT để hoàn thiện hồ sơ đề án phát triển đường sắt đô thị, dự kiến trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp cuối năm nay.

Để triển khai, TP.HCM xác định đến năm 2035, nhu cầu vốn cần 36 tỷ USD; đến năm 2045 cần 33 tỷ USD và 2060 cần 48 tỷ USD, được huy động qua các nguồn như đầu tư công của thành phố; từ khai thác quỹ đất quanh nhà ga; vay trái phiếu địa phương... TP dự kiến trình cơ quan thẩm quyền ban hành 25 cơ chế chính sách. Bởi nếu không có cơ chế vượt trội, để làm được 510km phải mất hàng thế kỷ.