Lỗ gần nghìn tỷ, đường sắt xoay xở thế nào?

Nguy cơ lỗ nặng hơn dự kiến

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa phê duyệt kế hoạch phát triển sản xuất kinh doanh (SXKD) và đầu tư phát triển năm 2021 của Công ty mẹ - Tổng công ty Đường sắt VN. Trong đó, doanh thu của Công ty mẹ 1.600 tỷ đồng; lỗ 700 tỷ đồng.

Trao đổi với Báo Giao thông về các chỉ tiêu này, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Đường sắt VN Vũ Anh Minh thẳng thắn cho rằng, đơn vị sẽ khó hoàn thành kế hoạch trên.

Theo ông Minh, 6 tháng đầu năm, do ảnh hưởng bùng phát dịch đợt 3, đợt 4, Công ty mẹ đã lỗ hơn 400 tỷ. Thời điểm Tổng công ty Đường sắt VN trình kế hoạch điều chỉnh, dù đã dự kiến mức lỗ của năm 2021 nhưng lúc đó chưa lường hết được dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, kéo dài như hiện nay.

Tàu khách gần như dừng toàn bộ từ tháng 6, cuối tháng 8 thì dừng hết; tàu hàng cũng giảm.

“90% doanh thu của Công ty mẹ là từ nguồn vận tải. Nguồn thu từ vốn góp tại các công ty cổ phần vận tải cũng không có vì các công ty này đang lỗ. Tàu dừng chạy nên nguồn thu từ cung cấp sức kéo, dịch vụ điều hành giao thông vận tải đường sắt cũng không có”, ông Minh nói.

Với khoản thu từ cho thuê hạ tầng đường sắt không liên quan trực tiếp đến chạy tàu tại các nhà ga, cũng đang bị “treo”, chưa sử dụng đến.

Do chưa có cơ chế khai thác hạ tầng khu ga không liên quan trực tiếp đến chạy tàu, hiện đang chờ Đề án quản lý, sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư được phê duyệt mới có quy định cụ thể để thực hiện.

Ông Nguyễn Chính Nam, Trưởng ban Kế hoạch - Kinh doanh cho biết, ban đầu trình kế hoạch, Công ty mẹ dự kiến lỗ khoảng 940 tỷ năm 2021.

Tuy nhiên, diễn biến dịch Covid-19 khó lường, chưa biết hậu quả ảnh hưởng ra sao nên Ủy ban duyệt kế hoạch doanh thu 1.600 tỷ đồng , lỗ 700 tỷ đồng.

Chỉ tiêu này đưa ra đã loại trừ yếu tố khách quan như: Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19; chất lượng, năng lực kết cấu hạ tầng đường sắt và việc triển khai thực hiện các dự án cải tạo, nâng cấp các công trình thiết yếu đường sắt tuyến Hà Nội - TP.HCM.

“Khả năng thực hiện kế hoạch trên của Tổng công ty Đường sắt VN là bất khả thi. Với diễn biến dịch kéo dài như hiện nay, chúng tôi dự kiến lỗ còn nhiều hơn, lên đến cả nghìn tỷ đồng”, ông Nam nói.

Cắt giảm tối đa chi phí để giảm lỗ

Ông Vũ Anh Minh cho biết, để giảm lỗ trong tình hình vận tải giảm sút nghiêm trọng, thời gian qua, Tổng công ty Đường sắt VN thực hiện nhiều giải pháp để tăng thu, giảm chi.

Chúng tôi rà soát toàn bộ dòng tiền để cắt giảm tất cả những chi phí có thể cắt giảm, từ chi phí gián tiếp đến trực tiếp, kể cả đầu tư và lương.

“Đã phải cắt giảm đến lương thì không còn khoản gì có thể không cắt giảm. Lương chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí. Công ty mẹ có khoảng 7.000 lao động. Từ tháng 9 đến hết năm 2021, chúng tôi cắt giảm khoảng 30% lao động gián tiếp theo hình thức tạm hoãn hợp đồng lao động. Số lao động còn lại dù vẫn bố trí việc làm nhưng giảm công, nghỉ luân phiên. Khối trực tiếp thì tùy đặc thù đơn vị, tính chất công việc mà bố trí, nguyên tắc là cố gắng cắt giảm lao động nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn”, ông Minh nói.

Thông tin cụ thể, Trưởng ban Tài chính Nguyễn Tuấn Vinh cho hay, Tổng công ty đã siết gần như tất cả các khoản chi phí gián tiếp của Công ty mẹ gồm: Khối cơ quan tổng công ty, 12 chi nhánh khai thác ga, 5 chi nhánh đầu máy, Trung tâm Điều hành GTVT đường sắt. Các chi phí khánh tiết, họp, công tác phí... cắt giảm tối đa.

Toàn bộ các dự án mang tính chất đầu tư mới, đầu tư trung hạn và dài hạn đều phải dừng lại. Việc sử dụng phương tiện như: Đầu máy cũng tính toán chi tiết, để sử dụng ít phương tiện nhất, tận dụng được sức kéo và tiết kiệm nhiên liệu, chi phí liên quan. Các chi phí cho đầu tư công ích như đầu tư sửa chữa nhà ăn cho CBCNV cũng cắt giảm.

“Chúng tôi cắt giảm tất cả các chi phí có thể mà không vi phạm quy định pháp luật. Chỉ giữ lại những chi phí trực tiếp tạo ra doanh thu và các chi phí gián tiếp không thể cắt giảm theo mô hình vận dụng, theo quy định pháp luật. Ví dụ: Nhiên liệu chạy đầu máy kéo tàu theo định mức; các chi phí liên quan đến an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy; chi phí chi cho phòng, chống dịch Covid-19”, ông Vinh nói.

Lãnh đạo Tổng công ty Đường sắt VN cũng cho biết thêm, sẽ thực hiện nhiều giải pháp để bổ sung dòng tiền. Trong đó có thu hồi công nợ từ cung cấp sức kéo, dịch vụ điều hành GTVT đường sắt, cổ tức, lãi từ các công ty cổ phần.

Đồng thời, rà soát các tài sản ngắn hạn, dài hạn ít tham gia vào hoạt động SXKD để tổ chức thanh lý, cơ cấu lại tài sản, tăng hiệu quả sử dụng và mang lại doanh thu.

Tổng công ty đang trình cấp có thẩm quyền xin cấp hạn mức tín dụng 800 tỷ đồng vay ưu đãi không tính lãi để bổ sung cho nguồn vốn lưu động. Hai năm 2019, 2020 Tổng công ty lỗ 1.324 tỷ đồng, dự kiến năm 2021 lỗ hơn 940 tỷ đồng nữa.

Như vậy 3 năm sẽ lỗ khoảng 2.300 tỷ đồng nhưng Tổng công ty chỉ đề xuất vay 800 tỷ đồng vì vay sẽ phải trả.

“Chúng tôi xác định, trong lúc khó khăn phải tiết giảm tối đa chi phí, phải tự nỗ lực tìm giải pháp, không phải lỗ bao nhiêu vay bấy nhiêu. Chúng tôi cũng đang tiếp cận các nguồn vay tín dụng hoặc huy động vốn từ các nguồn khác để có dòng tiền duy trì hoạt động, trong lúc chờ cơ quan thẩm quyền xem xét khoản vay 800 tỷ đồng”, ông Minh nói.

Lợi ích từ việc xuất hàng hóa đi châu Âu bằng đường sắt