Luật sư nói gì về thương vụ Grab thâu tóm Uber?

Luật sư Trương Thanh Đức - (Ảnh Khánh Linh)

Nhiều điều cần làm rõ trước khi áp Luật Cạnh tranh 

Ngày 26/3, Uber chính thức đồng ý bán mảng kinh doanh tại Đông Nam Á cho đối thủ Grab, nhiều ý kiến lo ngại khi thâu tóm xong Uber, Grab sẽ độc quyền trong thị trường kinh doanh taxi công nghệ tại Việt Nam. 

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Basico đã bày tỏ quan điểm với Báo Giao thông. Luật sư Đức cho rằng, chưa có cơ sở khẳng định Uber sáp nhập vào Grab có vi phạm Luật Cạnh tranh hay không. Việc sáp nhập 2 doanh nghiệp này ở nước ngoài, còn Grab Việt Nam là pháp nhân Việt Nam độc lập, chỉ có 49% vốn của Grab nước ngoài.

"Do đó, việc xem xét xác định thị phần thế nào là chưa rõ. Giống như Google chiếm thị phần tra cứu thông tin rất lớn ở Việt Nam, nhưng nếu có việc sáp nhập, hợp nhất được áp dụng theo luật của Mỹ, chứ không áp dụng luật Việt Nam", Luật sự Trương Thanh Đức nói.

Cũng theo Luật sư Đức, Cơ quan chức năng chưa xác định rõ Uber, Grab là kinh doanh taxi hay kinh doanh dịch vụ công nghệ, nên chưa đủ cơ sở khẳng định thị phần kinh doanh taxi thế nào. Ít nhất cũng phải tách bạch được phần liên kết với các hãng taxi và phần còn lại (nếu có). Kể cả trường hợp đã xác định rõ, 2 hãng này là kinh doanh taxi và xác định được thị phần liên quan còn phải xác định tiếp quy mô doanh thu trên toàn bộ 100% hay chỉ trên 20% doanh thu, là phần mà họ được hưởng và phải nộp thuế (80% còn lại là thuộc về các hãng taxi và tổ chức, cá nhân khác có đăng ký kinh doanh vận tải).

"Tính thị phần riêng loại taxi công nghệ hay tính toàn bộ thị trường taxi, theo tôi phải tính toàn bộ, vì hoàn toàn cạnh tranh và thay thế nhau, trong đó có thể coi taxi công nghệ chỉ như là một phân khúc thị trường hay một dòng sản phẩm", Luật sư nói và cho rằng, taxi công nghệ cũng có nhiều hãng đang và sẽ triển khai, nên chưa thấy rõ khả năng độc quyền. Trường hợp sau khi sáp nhập, xuất hiện yếu tố độc quyền thì sẽ phải tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan.

Luật sư Trương Thanh Đức khẳng định: Trường hợp sau khi sáp nhập, xuất hiện yếu tố độc quyền thì sẽ phải tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan - (Ảnh minh họa)

Luật sư Trương Thanh Đức cho biết, Điều 16 về “ Tập trung kinh tế”, Luật Cạnh tranh năm 2004 quy định, tập trung kinh tế là hành vi của doanh nghiệp bao gồm: Sáp nhập doanh nghiệp; hợp nhất doanh nghiệp; mua lại doanh nghiệp; liên doanh giữa các doanh nghiệp; các hành vi tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật.

Điều 18 về “Trường hợp tập trung kinh tế bị cấm”, Luật Cạnh tranh năm 2004 quy định: Cấm tập trung kinh tế nếu thị phần kết hợp của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế chiếm trên 50% trên thị trường liên quan.

Điều này có thể được xem xét miễn trừ trong các trường hợp: Một hoặc nhiều bên tham gia tập trung kinh tế đang trong nguy cơ bị giải thể hoặc lâm vào tình trạng phá sản; việc tập trung kinh tế có tác dụng mở rộng xuất khẩu hoặc góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ; doanh nghiệp sau khi thực hiện tập trung kinh tế vẫn thuộc loại doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Đề cập đến điều kiện, thủ tục sáp nhập, Luật sư Đức cho biết, theo quy định tại Điều 20 về “Thông báo việc tập trung kinh tế”, Luật Cạnh tranh năm 2004, các doanh nghiệp tập trung kinh tế có thị phần kết hợp từ 30% đến 50% trên thị trường liên quan, đại diện hợp pháp của các doanh nghiệp đó phải thông báo cho Cục quản lý cạnh tranh, bộ Công thương trước khi tiến hành tập trung kinh tế.

Trong thời hạn 45 ngày (trường hợp có nhiều tình tiết phức tạp thì có thể gia hạn không quá 2 lần, mỗi lần không quá 30 ngày), kể từ ngày nhận được đầy đủ hồ sơ thông báo sáp nhập, Cục quản lý cạnh tranh có trách nhiệm trả lời cho doanh nghiệp theo một ttrong các trường hợp như việc sáp nhập không thuộc trường hợp bị cấm và việc sáp nhập bị cấm và nêu rõ lý do cấm.

Nếu việc sáp nhập (tập trung kinh tế) thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật nước nào thì phải tuân thủ quy định đó, nên việc phải làm thủ tục tại 1, một số hay cả 11 nước trong khu vực là tùy thuộc vào phạm vi ảnh hưởng và Luật cạnh tranh của các nước.

Uber thông báo tài xế muốn lái cho Grab "hãy đăng ký ngay"

Trước đó, ngày 26/3, Grab Việt Nam phát đi thông cáo cho hay, đã chính thức thâu tóm Uber ở khu vực Đông Nam Á. Ngay trong buổi sáng cùng ngày, các tài xế Uber cũng nhận được thông báo họ sẽ được chuyển sang hoạt động với ứng dụng Grab kể từ ngày 8/4. Trong thông báo gửi đến các đối tác tài xế, Uber cho hay: “Ứng dụng Uber dành cho tài xế sẽ tiếp tục hoạt động tại Đông Nam Á trong vòng 2 tuần nữa trước khi ngừng hoạt động. Nếu bạn muốn gia nhập đội ngũ Grab hãy đăng ký ngay với chúng tôi”.

Ngay sau khi thương vụ Grab thâu tóm Uber tại thị trường Đông Nam Á được công bố, ngày 26/3, Uỷ ban quản lý cạnh tranh Singapore đã yêu cầu Grab, Uber gửi báo cáo, “làm rõ chi tiết” về thoả thuận mua lại giữa hai doanh nghiệp này. Đại diện Uỷ ban này cho hay, cơ quan này có quyền xem xét bất kỳ thương vụ sáp nhập hoặc mua lại nào có ảnh hưởng đến cạnh tranh trên thị trường. 

“Chúng tôi sẽ đảm bảo rằng không một nhà đầu tư nào thống trị thị trường, gây thiệt hại cho người dân, tài xế. Trường hợp chúng tôi nhận thấy việc sáp nhập có thể dẫn tới việc suy giảm cạnh tranh trên thị trường sẽ đưa ra những biện pháp tạm thời ngăn ngừa”, đại diện Uỷ ban cho biết.

Làm sao để Grab, Uber không “phủi” trách nhiệm với khách?