Người lao động sáng làm cho chủ này, tối làm chủ khác, khó bắt buộc đóng bảo hiểm

Không phải ai rút bảo hiểm một lần cũng vì khó khăn

Chiều 27/5, sau khi Quốc hội thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung phát biểu giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội nêu.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, tuy bảo hiểm xã hội (BHXH) ở Việt Nam còn rất non trẻ (mới 29 năm) nhưng Việt Nam đã có 8/9 loại hình BHXH, cơ bản phát triển tốt và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Giải trình về vấn đề nhiều đại biểu quan tâm nhất đó là rút BHXH một lần, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đây là vấn đề nhạy cảm nhất trong luật và cũng là vấn đề phức tạp nhất phải xử lý.

Mục tiêu lớn nhất khi thiết kế điều này là vừa thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài, để khi người già về hưu có lương, có bảo hiểm y tế vừa phải quan tâm đến đời sống thực tế của người lao động, vì nguyện vọng của một bộ phận người lao động muốn rút BHXH.

"Không phải ai rút bảo hiểm đều do kinh tế khó khăn, mỗi người có hoàn cảnh khác nhau, có trường hợp rút rồi lại muốn tham gia trở lại", ông Dung nói.

Bộ trưởng LĐ-TB&XH nhấn mạnh, luật của các nước không có điều này nhưng khi đưa ra 2 phương án, Chính phủ cũng tham vấn các tổ chức quốc tế nhiều lần, tổ chức hội thảo, trao đổi nghiên cứu.

Từ kỳ họp thứ 6 tới nay, cơ quan thẩm tra, soạn thảo đã lấy ý kiến rộng rãi với đối tượng tác động.

"Tôi có đọc 5 báo cáo của 5 địa phương có tỉ lệ rút bảo hiểm một lần nhiều nhất hiện nay, đặc biệt là phía Nam, khu vực Đông Nam Bộ thì thấy tuyệt đại đa số ý kiến chọn phương án 1, tôi thấy rất ít người đề xuất phương án 2, hầu hết người lao động đề xuất phương án 1", ông Dung nói.

Cùng với đó, ông Dung cho biết, tán thành rất cao về việc để hạn chế cho rút BHXH một lần cần có chính sách khác hỗ trợ, như chính sách tín dụng, cho vay.

Vì sao khó bắt buộc hộ kinh doanh cá thể tham gia bảo hiểm?

Giải trình nội dung liên quan đến mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, Bộ trưởng cho biết, Nghị quyết 28 nêu rõ, phấn đấu tới tiến tới bảo hiểm xã hội toàn dân, đa tầng. Nghị quyết 42 cũng nêu đến năm 2030 đạt độ bao phủ là 60% nên việc mở rộng BHXH là tất yếu.

Bộ trưởng đề nghị, những đối tượng nào đã rõ, đã đủ điều kiện, chúng ta quy định ngay trong luật này.

Còn với đối tượng là hộ kinh doanh cá thể, qua lấy ý kiến cho thấy, tham gia bảo hiểm bắt buộc là phù hợp.

Nhưng, theo ông, "trên thị trường lao động linh hoạt, chuyển biến nhanh, hôm nay có thể làm việc này ngày mai làm việc khác, một người có nhiều quan hệ lao động khác nhau, làm cho ông chủ này nhưng tối đi làm cho ông chủ khác, doanh nghiệp khác".

Vì vậy, đề nghị ủy quyền giao lại cho Thường vụ Quốc hội quy định như vậy là phù hợp hơn, linh hoạt hơn.

Liên quan đến cải cách tiền lương, ông Dung cho biết, với hơn 20 năm chuẩn bị, "cái khó nhất là không có tiền. Đợt này thì có tiền rồi, rất mừng với con số 680.000 tỷ đồng đã báo cáo Quốc hội".

"Cải cách tiền lương thì rõ ràng cần thiết và cấp bách hiện nay. Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, vấn đề phức tạp vì cốt lõi là trả lương theo vị trí việc làm", ông Dung cho hay.

Theo ông Dung, muốn trả lương theo vị trí việc làm thì phải xác định được vị trí việc làm. Trong đó, vị trí việc làm có 3 đặc điểm như tính ổn định, lâu dài và thường xuyên.

Về cải cách tiền lương, Bộ trưởng cho biết, chỉ đề xuất mức tham chiếu thay thế cho mức lương cơ sở. Mức tham chiếu thực chất là tính trên cơ sở tăng trưởng kinh tế hoặc mức thu chi. Dù mức tham chiếu thay cho lương cơ sở nhưng bản chất không có vấn đề gì.