Chế tài chưa rõ ràng
Tại Thanh Hoá, ông Nguyễn Anh Hùng, Chủ tịch UBDN xã Tân Trường, thị xã Nghi Sơn cho hay, theo quy hoạch đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt khi mở rộng thị xã Nghi Sơn thì xã Tân Trường sẽ hình thành 8 khu công nghiệp và phân khu chức năng với diện tích đất thu hồi hàng trăm ha.
“Khi có quy hoạch chúng tôi sẽ thông báo rộng rãi tới người dân. Đặc biệt là ngay ở khâu thu hồi đất cho dự án, nên không có chuyện người dân không tiếp cận được thông tin quy hoạch”, ông Hùng cho biết.
Tương tự, ông Nguyễn Trọng Trung, Chủ tịch UBND thị trấn Tân Phong, huyện Quảng Xương thông tin, trong thời gian tới, địa phương sẽ quy hoạch với tổng diện tích đất 481.362,2m2 (bao gồm đất ở, đất nông nghiệp) để phục vụ quy hoạch xây dựng các khu thương mại dịch vụ, trường học, hạ tầng giao thông…
“Đối với các quy hoạch có sử dụng đất, thông tin thu hồi đất thì đều được địa phương triển khai rộng rãi từ trên hệ thống cổng thông tin điện tử. Về các khu phố thì tổ chức họp dân, thông báo trên hệ thống loa truyền thanh.
Chỉ có người dân do bận công việc hoặc không quan tâm đến quy hoạch, dự án thì không dự hoặc không tìm hiểu. Rồi đến khi cần thì lại đi hỏi, tìm hồ sơ. Để khắc phục, cần phải tiếp tục thông tin tuyên truyền hơn nữa”, ông Trung nói.
Các quy hoạch đất đai được công bố tại trụ sở UBND xã Hưng Đông, TP Vinh
Ghi nhận tại xã Hưng Đông, TP Vinh, tỉnh Nghệ An, việc công khai quy hoạch được thực hiện theo hình thức in pa nô rồi treo ngay tại trụ sở UBND xã. Ông Trần Anh Tấn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Lâu nay, quy hoạch đất đai đều được địa phương công khai ở trụ sở UBND xã. Mọi người dân có nhu cầu đều có thể đến để tiếp cận, xem.
Trong khi đó, tại xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An, quy hoạch đất đai cung được địa phương in kích thước lớn và công khai ở sảnh ra vào trụ sở UBND xã.
Ông Nguyễn Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã cho biết: Trước tới nay, mỗi khi có thay đổi hay điều chỉnh quy hoạch, nếu trước kỳ họp HĐND xã thì địa phương sẽ công bố trong cuộc họp để người dân nắm được và sau đó góp ý. Còn không, địa phương sẽ công bố trong các cuộc họp mở rộng, có bí thư, xóm trưởng các xóm dân cư. Còn quy hoạch đã được phê duyệt thì in và công khai ngay tại sảnh trụ sở UBND, người dân nào có nhu cầu thì đều có thể đến xem.
Theo quy định tại Điều 28 Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước xây dựng, quản lý hệ thống thông tin đất đai và bảo đảm quyền tiếp cận của tổ chức, cá nhân đối với hệ thống thông tin đất đai.
Cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong quản lý, sử dụng đất đai có trách nhiệm tạo điều kiện, cung cấp thông tin về đất đai cho tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.
Mặc dù việc tiếp cận thông tin đất đai nói chung và thu hồi đất nói riêng trong những năm gần đây đã được cải thiện, tuy nhiên, vấn đề này vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định.
Đáng chú ý nhất là người dân chưa thực sự hiểu rõ cách thức để tiếp cận thông tin trên trang thông tin điện tử của các cơ quan có thẩm quyền; thông tin đăng tải đôi khi còn mập mờ, chưa rõ ràng để mọi người có thể tiếp cận. Đặc biệt, chế tài đối với các trường hợp bưng bít, gây khó dễ khi người dân muốn tìm hiểu thông tin về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư vẫn chưa cụ thể, rõ ràng.
Cần quy định cụ thể trách nhiệm
Ông Phan Văn Lâm, Viện Nghiên cứu Pháp luật và Kinh tế ASEAN cho biết, việc làm cho nhân dân tiếp cận với quy hoạch sử dụng đất đai là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai.
Để nhân dân được tiếp cận dễ dàng thì cần phổ biến tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên cổng thông tin điện tử của các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai, ngoài ra cần niêm yết tại trụ sở UBND xã phường để người dân tiện theo dõi.
“Đặc biệt cần xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức vi phạm về công khai, minh bạch thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai. Thực tế cho thấy hiện nay ở cấp phường xã và cấp huyện việc công khai, minh bạch quy hoạch đất đai còn chưa đáp ứng theo quy định”, ông Lâm nói.
Cũng theo ông Lâm, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang được lấy ý kiến rộng rãi trên các diễn đàn khác nhau. Dự thảo đã quy định nhiều điểm mới, trong đó quyền tiếp cận thông tin đất đai.
Tuy nhiên, khoản 4 Điều 33 có quy định: “Việc tiếp cận thông tin đất đai theo quy định của Luật này và pháp luật về tiếp cận thông tin” cần phải được mở rộng hơn. Bởi nếu quy định theo hướng liệt kê “đóng” các thông tin mà công dân có quyền tiếp cận như dự thảo là chưa phù hợp với nguyên tắc của pháp luật về tiếp cận thông tin.
Quy định này thể hiện nguyên tắc của Luật Tiếp cận thông tin là không liệt kê các loại thông tin được tiếp cận mà chỉ liệt kê các trường hợp không được tiếp cận và tiếp cận có điều kiện. Mặt khác, việc quy định theo hướng liệt kê các thông tin như dự thảo có thể thiếu sót, gây khó khăn cho người dân nếu như họ muốn tiếp cận những thông tin không được quy định trong Luật.
Do đó, nên quy định theo hướng công dân có quyền tiếp cận thông tin đất đai, ngoại trừ các thông tin mà pháp luật quy định không được tiếp cận.
Cạnh đó, Điều 26 dự thảo đã quy định trách nhiệm của Nhà nước trong việc cung cấp thông tin đất đai. Tuy nhiên, cần làm rõ quy định không được cung cấp là những thông tin nào, tránh trường hợp các cơ quan có thẩm quyền lợi dụng quy định này để từ chối cung cấp thông tin.
Bên cạnh đó, một số chuyên gia cũng cho rằng, cần có các quy định cụ thể về trách nhiệm của cá nhân, tổ chức, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong việc không cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin không chính xác, sai lệch hoặc có hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực khi người dân có nhu cầu được tiếp cận các thông tin có liên quan.
Đồng nhất phương thức công khai để người dân dễ tiếp cận
Năm 2021, anh Nguyễn Văn Phúc (33 tuổi, trú P.Quán Bàu, TP Vinh) phải vô cùng chật vật khi bán thửa đất 140m2 ở mặt đường Trần Bình Trọng (P.Đông Vĩnh, TP Vinh). Đây vốn là thửa đất bố mẹ mua cho anh Phúc được cấp GCNQSĐ (bìa đỏ) từ năm 2011. Thế nhưng, vì thời điểm đó có quy hoạch mở rộng đường Trần Bình Trọng nối thông ra đường 72m nên mảnh đất bị cắt đi 1/3 diện tích và biến thửa đất hình chữ nhật thành hình lưỡi mác.
Quy hoạch này sau đó được tỉnh Nghệ An điều chỉnh với nhiều lý do khác nhau, thế nhưng thông tin điều chỉnh quy hoạch không được công bố rộng rãi. Anh Phúc cho biết: Nhiều người đến hỏi mua đất nhưng khi thấy sổ bị đường quy hoạch cắt qua nên họ đều tìm cách chối khéo.
Thực trạng thông tin quy hoạch khu đô thị, các tuyến đường giao thông không được công khai rộng rãi hoặc công khai theo thời điểm nhất định đã khiến cho người có nhu cầu chuyển nhượng, đầu tư bất động sản gặp khó. Một cán bộ làm công tác quy hoạch ở Sở GTVT Nghệ An cho rằng: Hiện nay, không phải ai cũng có thể tiếp cận được quy hoạch chi tiết các tuyến đường vì nhiều lý do như công nghệ, khả năng tiếp cận của mỗi người dân, đảm bảo bí mật an ninh quốc phòng...
Chu trình quy hoạch các tuyến đường giao thông ở địa phương được đưa vào trong hợp phần quy hoạch chung của tỉnh. Sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, quyết định phê duyệt quy hoạch sẽ được công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của tỉnh. Tuy nhiên, không công khai chi tiết từng vị trí từng nơi theo mong muốn của người dân, doanh nghiệp.
Vì lẽ đó, theo vị này, bây giờ là thời đại số, việc công khai quy hoạch cũng cần được số hóa, đồng nhất về phương thức công khai để người dân tiếp cận. Tuy nhiên cũng cần phân định rõ mức độ công khai, những nội dung gì được công khai, những nội dung nào cần giữ bí mật để đảm bảo quốc phòng an ninh, đảm bảo tính công khai minh bạch khi đã luật hóa.
Công dân được quyền tiếp cận các thông tin đất đai sau đây:
1. Thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, các quy hoạch có sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt; kết quả thống kê, kiểm kê đất đai; bảng giá đất đã được công bố, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; kết quả thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai, kết quả xử lý vi phạm pháp luật về đất đai.
2. Thông tin về các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.
3. Văn bản quy phạm pháp luật về đất đai.
4. Việc tiếp cận thông tin đất đai theo quy định của Luật này và pháp luật về tiếp cận thông tin.
Điều 33 dự thảo Luật Đất đai, sửa đổi
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận