UAV "phù thuỷ" của Ukraine khiến Nga phải đau đầu đối phó

Baba Yaga đáng sợ như thế nào?

Theo tờ Forbes, suốt thời gian dài, trong cuộc xung đột với Nga, các binh sĩ Nga rất nhiều lần bất ngờ và hoảng loạn vì một phương tiện tấn công bí ẩn. Đó là những chiếc UAV thường xuất hiện ban đêm, binh sĩ Nga chỉ có thể nghe thấy tiếng khi nó đã áp sát và không thể nhìn thấy ngay cả khi UAV bắt đầu thả bom. 

Phía Nga không thể xác định cụ thể loại vũ khí tấn công bí ẩn này là gì, chỉ xác định đó là một loại máy bay không người lái ném bom đêm và gọi chung với cái tên Baba Yaga. 

Cái tên Baba Yaga bắt nguồn từ tên một mụ phù thủy trong truyện dân gian Slav chuyên ăn thịt trẻ em rồi bay vòng vòng trong đêm. Tuy nhiên, thay vì bay bằng chổi như các phù thủy phương Tây, mụ phù thuỷ Baba Yaga truyền thuyết bay trong một chiếc ấm đun nước hoặc một cái chày bằng sắt, đặc biệt rất thích bay sát mặt đất.

UAV Baba Yaga được Ukraine triển khai hàng đêm tấn công vào các mục tiêu là xe tăng, lính bộ binh và thậm chí là những phương tiện quân sự di chuyển với tốc độ cao của Nga. Phiên bản mới nhất của Baba Yaga trở nên đáng sợ hơn khi nó có thể di chuyển nhanh và được trang bị những loại vũ khí có sức công phá mạnh.

Một điểm đáng sợ khác của UAV Baba Yaga là hoàn toàn miễn nhiễm với hệ thống gây nhiễu của đối thủ. Khi được hỏi về việc liệu các thiết bị tác chiến điện tử có hiệu quả trong việc ngăn chặn UAV Baba Yaga không, một binh sĩ Nga cho biết: "Đối với những UAV loại nhỏ thì có thể nhưng với những UAV như Baba Yaga thì rất khó". 

Để bảo vệ tài sản, binh sĩ Nga chỉ còn cách đào sâu, chôn chặt. Kênh Telegram Frontline Tractor của Nga cho biết: "Các binh sĩ Nga dùng xẻng để đào hố sâu lấp kín những trang thiết bị quân sự tránh UAV Ukraine dội bom". 

Mãi đến tháng 10/2023, binh sĩ Nga mới có điều kiện tiếp cận một chiếc UAV Baba Yaga bị bắn hạ. Một trong những tính năng quan trọng của UAV Baba Yaga là hệ thống Starlink gắn trên nóc giúp phương tiện có thể thực hiện liên lạc từ xa bằng vệ tinh mà rất khó bị làm nhiễu tín hiệu.

Ukraine hiện sở hữu rất nhiều UAV tự chế có thể được phân loại là Baba Yaga theo tiêu chí của Nga như Kazhan 620, Vampire. Các phương tiện này có tốc độ, tầm hoạt động và các trang thiết bị hoàn toàn khác nhau, có loại có thể mang tới 6 quả bom và thả theo từng đợt khác nhau sau khi đã cân chỉnh lại mục tiêu mỗi lần tấn công, có loại có thể thả mìn diệt tăng TM-62…

Chiến lược săn "phù thủy" của Nga

UAV Baba Yaga đáng sợ là vậy nhưng sau thời gian dài chiến đấu, binh sĩ Nga đã phát hiện ra hai cách thức ngăn chặn chúng một cách hữu hiệu: Cách đầu tiên là sử dụng UAV trang bị hệ thống quan sát đêm để tìm kiếm UAV Baba Yaga và lao vào tấn công cảm tử. Cách còn lại là triển khai lính bắn tỉa.

Ông Dmitry Rogozin - cựu lãnh đạo Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga (Roscosmos) tuyên bố: "Chúng tôi sẽ hủy diệt loại UAV này sau khi đã nghiên cứu hành vi, cách di chuyển và chiến thuật. Điều quan trọng không phải là bắn hạ Baba Yaga mà phải tiêu diệt được người điều khiển phía sau bằng cách tìm ra nơi họ trú ẩn".

Cũng theo ông Rogozin, quân đội Nga đã sử dụng camera nhìn đêm để quan sát xung quanh nơi họ đồn trú thay vì cố lắng nghe tiếng Baba Yaga tiếp cận. "UAV Baba Yaga gần như không phát ra tiếng động lớn nhưng lại hiện ra rõ ràng trên ống kính tầm nhiệt ở khoảng cách vài km", ông Rogozin giải thích thêm. Trước đó, chính ông cũng thừa nhận UAV Baba Yaga là vũ khí "cực kỳ nguy hiểm" dùng để chống lại binh sĩ Nga".

Hiện mỗi trung đội bộ binh Nga đều có ít nhất một đội lính bắn tỉa được trang bị súng trường SVD hoặc phiên bản nâng cấp SVDM sử dụng đạn công phá lớn 7.62×54mmR. Phiên bản SVD thông thường được Nga trang bị cho lính bắn tỉa từ năm 1963 có thể bắn hạ mục tiêu từ khoảng cách khoảng 800m và có hộp đạn 10 viên. Súng cũng được gắn ống ngắm tầm nhiệt Shakhin 1PN140 giúp dễ dàng phát hiện UAV Baba Yaga và bắn hạ hiệu quả.

Những video do Nga đăng tải cảnh bắn hạ UAV Baba Yaga trong các ngày 20 và 21/4 cho thấy chiến thuật của lính bắn tỉa Nga là khá đơn giản: Khi UAV Baba Yaga đang di chuyển với tốc độ chậm, lính bắn tỉa sẽ xả đạn và họ cần khoảng 8 phát đạn để bắn hạ được chiếc UAV đó.

Dù vậy, giới chức Nga cũng thừa nhận Ukraine đang không ngừng nâng cấp UAV Baba Yaga và thay đổi chiến thuật tấn công để chạy đua với lính bắn tỉa Nga. Theo đó, UAV Baba Yaga sẽ được hộ tống bởi nhiều UAV cỡ nhỏ khác và nếu UAV Baba Yaga bị bắn hạ, những chiếc UAV hộ tống sẽ ngay lập tức tìm kiếm kẻ thù và tập trung tiêu diệt mục tiêu.

Nga hiện cũng đang phát triển các loại UAV có tính năng tương đương nhưng vẫn chưa thể theo kịp Ukraine. Ông Rogozin thừa nhận: "Ukraine không còn cải hoán công năng sử dụng của những chiếc UAV dành cho nông nghiệp để phục vụ mục đích quân sự nữa mà đã tự chế được những loại UAV tấn công hiện đại có tầm hoạt động rộng hơn".