Vì sao ứng dụng trông giữ xe iParking “chết yểu”?

Sau hơn 3 năm triển khai thí điểm, Hà Nội đã thông báo dừng triển khai ứng dụng tìm kiếm và thanh toán giá dịch vụ trông giữ xe tự động (iParking) từ 1/9/2020. Nguyên nhân vì đâu?

Áp dụng công nghệ kiểu nửa vời

Ngày 14/9, trực tiếp lưu thông trên một số tuyến phố nội đô của Hà Nội như: Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Quang Trung, Đào Tấn… ghi nhận của PV Báo Giao thông, hàng loạt các điểm iParking đã bị dỡ bỏ.

Một số điểm iParking do Công ty CP 901 quản lý, bảng biển vẫn còn song mã QR Code, biểu mẫu nhắn tin thanh toán tự động được thay thế bằng bảng giá phục vụ thu phí gửi xe thủ công, thu phí sử dụng tạm thời lòng đường theo m2 với mức 25.000 đồng/h đối với ôtô từ 4 - 9 chỗ và 30.000 đồng/h với ôtô từ 10 chỗ trở lên.

Anh Hùng, trật tự viên tại điểm đỗ xe thuộc Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội trên đường Trần Hưng Đạo cho biết không bất ngờ về việc dừng triển khai iParking.

“Công nghệ này còn vô số bất cập. Khi có xe vào điểm đỗ, nhân viên ngoài việc nhập thông tin phương tiện trên ứng dụng iParking vẫn phải xuất vé giấy, ghi biển số vào sổ để kiểm soát. Sở dĩ như vậy vì hóa đơn điện tử xuất từ ứng dụng iParking không có giá trị pháp lý. Trong khi rất nhiều người hoạt động trong cơ quan nhà nước cần vé có in mã số thuế để cơ quan thanh toán”, anh Hùng nói và cho hay, từ khi dịch vụ nhắn tin theo cú pháp để thanh toán phí gửi xe tạm dừng (9/2019), đa phần chủ xe nhờ nhân viên thanh toán hộ. Tại điểm đỗ trên đường Trần Hưng Đạo, một tháng may ra nhân viên gặp được một khách hàng chủ động tải ứng dụng.

Trực tiếp quản lý 6 điểm đỗ iParking trên địa bàn TP Hà Nội, ông Vũ Hà Thanh, Phó TGĐ Công ty CP Đồng Xuân cho rằng, nguyên nhân dẫn đến thất bại trong ứng dụng iParking do công nghệ nửa vời, cơ chế chính sách chưa đồng bộ, hạ tầng công nghệ thông tin còn thiếu.

“Ứng dụng iParking đang thực hiện các hình thức thanh toán qua thẻ ATM/Visa, nạp tiền qua tài khoản. Tuy nhiên, tại Hà Nội, hầu hết người dân vẫn giữ thói quen sử dụng tiền mặt, ngại trích nộp vài chục nghìn đồng/lượt trông giữ xe từ tài khoản. Doanh nghiệp phải ứng tiền trước để nộp vào tài khoản thanh toán hộ qua Cổng Thanh toán quốc gia. Điều này đồng nghĩa, doanh nghiệp dùng công nghệ nhưng không giảm sức người mà tác nghiệp của nhân viên phức tạp hơn”, ông Thanh nói.

Ngoài ra, phần mềm quản lý cũng không bao quát được hết phạm vi tổ chức trông giữ. Việc cập nhật vị trí điểm đỗ phụ thuộc hoàn toàn vào sự trung thực của trật tự viên, tức là thu phí tự động nhưng quản lý thủ công. Trong khi đó, tại các nước phát triển, khi phương tiện vào vị trí gửi là lập tức hệ thống tự động cập nhật.

Phó giám đốc Sở GTVT Hà Nội Ngô Mạnh Tuấn đánh giá, việc triển khai ứng dụng iParking còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với nghị quyết của HĐND thành phố.

Theo đó, dự án xây được cấp phép theo hình thức đối tác công tư - Hợp đồng BOO chưa hoàn chỉnh nên gặp vướng mắc liên quan đến cơ chế tài chính. Các đơn vị trông giữ phương tiện vẫn chưa trang bị các thiết bị để kiểm soát, theo dõi, kiểm tra phương tiện người gửi, quản lý điểm đỗ…

Ngoài ra, hệ thống chưa thực hiện trích nộp phí trực tiếp về tài khoản tại Kho bạc Nhà nước của đơn vị cấp phép. Các đơn vị trông giữ xe còn chậm thanh toán tiền hợp đồng vào hệ thống; Một số đơn vị không đảm bảo đủ tiền trong tài khoản thanh toán hộ dẫn đến trường hợp bị lỗi thanh toán do thẻ hết tiền.

Nhiều trường hợp trật tự viên cố tình không nhập hoặc nhập không đủ số phương tiện đang đỗ, gửi trong điểm đỗ lên hệ thống iParking dẫn đến số liệu doanh thu ghi nhận qua hệ thống chưa phản ánh đúng thực trạng tại điểm đỗ.

“Bên cạnh đó, qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện có tình trạng trật tự viên nhập trên hệ thống iParking 100% phương tiện ký hợp đồng tháng đang đỗ, gửi trong điểm đỗ xe. Nhưng qua kiểm tra thực tế, các phương tiện này không đỗ trong điểm gây ảnh hưởng đến hiệu quả chức năng tìm kiếm vị trí đỗ xe trên hệ thống, ảnh hưởng trực tiếp đến báo cáo doanh thu của điểm đỗ”, ông Tuấn cho hay.

Không thể vì khó mà quay lại thanh toán thủ công

Trao đổi với Báo Giao thông, TS. Phan Lê Bình, chuyên gia JICA, giảng viên trường Đại học Việt Nhật cho rằng, với tính năng ưu việt là thông tin vị trí gửi xe còn trống trên từng khu vực, từng vị trí cụ thể, khách hàng tiết kiệm được thời gian, công sức. Do đó, việc Hà Nội dừng triển khai ứng dụng iParking là vội vàng, đi ngược với xu thế.

Nhấn mạnh hoàn toàn không ủng hộ giải pháp thu phí sử dụng lòng đường theo m2 mà Hà Nội lựa chọn, TS. Bình cho rằng, điều này không chỉ thể hiện sự tụt hậu, đi ngược với mục tiêu xây dựng thành phố thông minh mà nguồn thu ngân sách cũng sẽ đối diện nguy cơ “cắt xén” do hình thức thanh toán thủ công.

“Hà Nội cần sớm “hồi sinh” ứng dụng iParking, nghiên cứu, tìm kiếm cách thức thanh toán dễ dàng, thay vì bằng thẻ, tài khoản, có thể mở rộng tiện ích thanh toán trên ví điện tử. Đối với việc kiểm soát, việc lắp camera đọc biển số trên một quãng phố trải dài 200 - 300m là không khả thi, đòi hỏi cơ quan chức năng phải tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện gian dối trong thống kê phương tiện”, TS. Bình nói.

Đồng quan điểm, ông Vũ Hà Thanh cho rằng, chủ trương triển khai ứng dụng iParking là rất đúng, song để mô hình này phát huy hiệu quả, cơ quan chức năng phải nghiên cứu đồng bộ các yếu tố: Từ công tác quản lý nhà nước, chính sách của đối với doanh nghiệp, hạ tầng công nghệ...

Trong đó, về hạ tầng điểm đỗ, muốn có công nghệ hiện đại, cơ quan có thẩm quyền phải cam kết cấp phép cho DN 10 hay 20 năm thay vì hình thức tạm thời có thể thu hồi bất cứ lúc nào.

“Các cổng thanh toán phải tích hợp các ngân hàng, tương tự cách làm tại một số nước tiên tiến. Người mua ô tô sẽ có một tài khoản liên kết với ngân hàng, khi xe vào điểm đỗ, hệ thống thông minh sẽ tự động nhận diện và ngân hàng trừ vào tài khoản chủ xe. Đặc biệt, phải có chế tài cụ thể, trong đó quy định rõ trách nhiệm của khách hàng, nhân viên trông giữ và cơ quan quản lý điểm đỗ”, ông Thanh nói.

Hà Nội nêu lý do dừng thí điểm trông giữ xe ứng dụng iParking từ ngày 1/9