Mô hình mới huy động nhiều nguồn lực đầu tư hạ tầng giao thông

Chiều 1/3, tại TP.HCM, Tập đoàn Đèo Cả tổ chức hội nghị Tiềm năng và cơ hội đầu tư hạ tầng giao thông theo mô hình PPP++. Tham dự có đại diện các doanh nghiệp, nhà đầu tư...

Hội nghị nhằm thảo luận về tiềm năng, cơ hội đầu tư hạ tầng giao thông thông qua mô hình mới này; vừa là nhằm thu hút nguồn lực, vừa tạo cơ hội đầu tư cho người dân, doanh nghiệp, ngân hàng quan tâm.

Ai cũng có thể trở thành nhà đầu tư

Theo báo cáo của Tập đoàn Đèo Cả, trong năm 2024, đơn vị dự kiến đầu tư, xây dựng 300km đường cao tốc, đường vành đai với tổng mức đầu tư hơn 82.000 tỷ đồng với các dự án như cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng, Tân Phú – Bảo Lộc, TP.HCM – Chơn Thành, Vành đai 4, TP.HCM – Trung Lương – Mỹ Thuận (giai đoạn 2)…

Trên cơ sở của mô hình đối tác công tư PPP, Tập đoàn Đèo Cả đưa ra giải pháp mô hình PPP++ để đa dạng hoá nguồn vốn huy động, tăng hiệu quả huy động, giảm thiểu rủi ro trong suốt vòng đời dự án.

Theo Tập đoàn Đèo Cả, với mô hình PPP++, cơ cấu nguồn vốn được đa dạng hoá hơn so với mô hình PPP cơ bản.

Ngoài vốn ngân sách Nhà nước, vốn chủ sở hữu và vốn tín dụng, cơ cấu nguồn vốn theo mô hình PPP++ có sự tham gia của nguồn lực đến từ lợi nhuận thi công dự án, trái phiếu, cổ phiếu, các hợp đồng BCC…

Bên cạnh đó, các nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm tham gia đồng thời với vai trò nhà đầu tư thứ cấp, cùng triển khai thi công dự án theo mô hình tổng thầu thiết kế - thi công (EC), hoặc thiết kế - cung cấp thiết bị - thi công (EPC).

Phương thức này sẽ góp phần tối ưu hiệu quả đầu tư bởi lợi nhuận từ nhà thầu thi công được góp trở lại vào vốn đầu tư dự án. Lợi ích và trách nhiệm của nhà thầu gắn liền với lợi ích và trách nhiệm của nhà đầu tư, gắn liền với hiệu quả thực hiện, vận hành dự án.

Tập đoàn Đèo Cả có trách nhiệm tổ chức chuẩn bị dự án, đấu thầu thực hiện dự án, tổ chức quản lý dự án với vai trò là nhà đầu tư, trực tiếp làm việc với cơ quan Nhà nước (Quốc hội, Chính phủ, các Bộ...).

Để huy động các doanh nghiệp khác cùng tham gia đầu tư, Đèo Cả phân cấp nhà đầu tư kèm theo các quyền lợi và nghĩa vụ khác nhau gồm nhà đầu tư "kiên định", nhà đầu tư "bắc cầu", nhà đầu tư "tiềm năng".

Nhà đầu tư "kiên định" tham gia ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư dự án, được trực tiếp tham gia đầu tư vào dự án và được hưởng các quyền lợi của nhà đầu tư theo quy định, được ưu tiên lựa chọn phạm vi thi công, đăng ký khối lượng thi công phù hợp với phạm vi tham gia và năng lực.

Nhà đầu tư "bắc cầu" tham gia từ giai đoạn đấu thầu dự án, góp vốn thông qua nhà đầu tư dẫn đầu, được ủy thác đầu tư thông qua hợp đồng BCC với Tập đoàn Đèo Cả, hưởng các quyền lợi theo thỏa thuận, nhận khối lượng tương ứng với tỷ lệ tham gia đầu tư vào dự án nhưng có giới hạn.

Nhà đầu tư "tiềm năng" tham gia từ giai đoạn thực hiện dự án, góp kinh phí theo cơ chế quản lý dự án với vai trò là nhà thầu, được xem xét tham gia đầu tư vào các dự án trong tương lai, được giao khối lượng thi công phù hợp với năng lực nhưng giới hạn đầu tư nhỏ hơn nhóm nhà đầu tư "bắc cầu".

Nhiều lợi ích nhưng vẫn còn băn khoăn

Tại hội nghị, nhiều nhà đầu tư nêu quan điểm về những lợi ích, sáng tạo của mô hình PPP++ nhưng cũng có ý kiến băn khoăn về mô hình này trong tương lai.

Ông Hoàng Quang Trung, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH đầu tư và xây dựng Trung Thành bày tỏ: "Chúng tôi xác định được rằng để trở thành nhà đầu tư kiên định theo mô hình PPP++ thì phải kiên định đồng hành vượt qua khó khăn, rủi ro, thách thức.

Đồng thời phải đáp ứng được năng lực về tài chính, quản trị, nguồn nhân lực và tính chuyên nghiệp. Hiện tại chúng tôi đang là nhà đầu tư "bắc cầu" và sẽ tiếp tục chứng minh năng lực để trở thành nhà đầu tư "kiên định" trong thời gian tới".

Ông Bùi Dương Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Lizen cho biết, công ty đang là nhà đầu tư "kiên định" của Tập đoàn Đèo Cả. Trong quá trình song hành cùng Đèo Cả, có một số dự án rất gian nan, gặp rất nhiều khó khăn nhưng công ty vẫn kiên định.

"Hạ tầng giao thông ngày càng phát triển, một nhà đầu tư thì không đủ sức. Cần huy động tối đa nguồn lực của xã hội. Do đó đây là mô hình rất sáng tạo, mang tính đột phá. Tuy nhiên nhà đầu tư sáng lập phải là người đủ đức, đủ tài để huy động nguồn lực và điều hành dự án", ông Hùng nói.

Tại hội nghị cũng có nhà đầu tư quan tâm về mô hình này sau xây dựng thì sẽ chuyển giao thế nào, trong quá trình đầu tư, được hỗ trợ về vốn ra sao…

Đại diện ngân hàng Tiên Phong cho biết, trong tương lai cũng sẽ trở thành "ngân hàng kiên định" của Đèo Cả. Hiện Tiên Phong cấp cho Đèo Cả 5.000 tỷ đồng để hỗ trợ các nhà thầu, khi tập đoàn này bảo lãnh.

Phát biểu tại hội nghị, ông Hồ Nghĩa Dũng, nguyên Bộ trưởng Bộ GTVT cho rằng, đầu tư hạ tầng giao thông cần một số vốn khổng lồ, nhà nước mạnh đến đâu cũng không thể kham hết được bằng đầu tư công.

Do đó, nhà nước đã kêu gọi khối tư nhân tham gia đầu tư bằng phương thức PPP để phát triển hạ tầng công, dịch vụ công phục vụ nhân dân.

Tuy nhiên, tư nhân dù mạnh đến mấy cũng không thể nào "đơn thân độc mã" hợp tác với nhà nước để làm nên 1 công trình mà sẽ đóng vai trò là leader - người dẫn đầu, tập hợp, kêu gọi các nhà đầu tư khác tham gia đầu tư. Do đó, mô hình PPP++ là một sáng tạo để tạo ra nguồn lực đủ mạnh, cùng nhau thực hiện dịch vụ công.