TP.HCM: Đánh thức bán đảo Bình Quới - Thanh Đa

Dân sống khổ vì quy hoạch treo

Nằm cách trung tâm quận 1 khoảng 6km, nhưng do là một bán đảo trên sông Sài Gòn, quang cảnh Bình Quới - Thanh Đa khá thanh bình. Người dân đây cất nhà giữa những khu đất hoang hóa xen kẽ với đầm lầy. Cả khu vực rộng gần 427ha chỉ có một cây cầu kết nối nên hàng chục năm qua, bán đảo này nằm ngoài guồng quay phát triển của TP.HCM.

Vì quy hoạch treo từ năm 1992 đến nay, người dân trong khu vực không được phép xây dựng mới, sửa chữa nhà cửa, không có nước sạch... Các quyền lợi về đất đai như: tách thửa, gộp thửa, cho tặng đất đai cũng bị hạn chế.

Ông Nguyễn Văn Phước (59 tuổi) cho biết, đường sá ở đây còn thua xa nhiều tuyến đường thôn quê ở các tỉnh miền Tây, chỉ đủ 2 xe máy tránh nhau. "Cách đây mấy tháng con gái tôi bị đột quỵ nhưng khi gọi cấp cứu 115 thì xe cứu thương không thể vào tận nơi. Cả nhà phải khiêng con ra ngoài hơn 500m để chuyển lên xe", ông kể.

Gia đình ông Phước hiện có bốn thế hệ sinh sống trong cùng một ngôi nhà xây từ hơn 20 năm trước. Nhiều lần muốn cải tạo sửa chữa nâng cấp cho khang trang, kiên cố hơn nhưng đều không thành vì khu vực vướng quy hoạch.

Cùng cảnh, chị Nguyễn Thị Thanh Thảo (38 tuổi) được cha mẹ chồng cho mảnh đất từ 20 năm trước nhưng đến nay vẫn không được xây nhà. "Sửa chữa nhỏ cũng phải ký giấy cam kết với chính quyền địa phương để xác nhận không khiếu kiện, yêu cầu bồi thường nếu thu hồi đất", chị Thảo chia sẻ.

Sớm tái khởi động dự án

Khu đô thị sinh thái Bình Quới - Thanh Đa được phê duyệt vào năm 1992 và là một trong những dự án bị treo lâu nhất TP.HCM. Năm 2004 thành phố thu hồi, giao đất cho Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn đầu tư nhưng vì nhiều lý do dự án không thể triển khai.

Sau đó, TP.HCM giao một tập đoàn trong nước lập đồ án quy hoạch phân khu 1/2.000 nhưng tập đoàn này cũng không thể thực hiện. Cuối năm 2015, liên danh Bitexco và Emaar Properties PJSC được chỉ định là nhà đầu tư dự án với tổng vốn khái toán hơn 30.000 tỷ đồng. Giữa năm 2017, Công ty Emaar Properties PJSC đã xin rút khỏi dự án.

Số phận bán đảo Thanh Đa - Bình Quới trong suốt 6 nhiệm kỳ chính quyền TP.HCM vẫn không thể tháo gỡ. Việc thúc đẩy xúc tiến quy hoạch và thực thi rơi vào bế tắc khiến nhiều đại biểu HĐND TP.HCM bức xúc.

Quy hoạch treo khiến hơn 16.000 người dân rơi vào cảnh sống lay lắt. Do vậy, TP.HCM đã cam kết với người dân sẽ sớm giải quyết dứt điểm dự án, để người dân bán đảo có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Tháng 6/2024, UBND TP.HCM đã phê duyệt "Thi tuyển quốc tế ý tưởng quy hoạch kiến trúc bán đảo Bình Quới - Thanh Đa". Yêu cầu chung đặt ra cho phương án thi tuyển phải đảm bảo yêu cầu xây dựng bán đảo thành khu đô thị sinh thái, bền vững và hiện đại.

Đến nay, sau 4 tháng phê duyệt triển khai, cuộc thi đã bước vào vòng 2 với 5 đơn vị thi tuyển đáp ứng các tiêu chí.

Theo Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM, các đơn vị này đã được cung cấp thông tin và các tài liệu chi tiết để triển khai phương án dự thi gồm tài liệu về quy chế thi tuyển, nhiệm vụ thiết kế, các văn bản pháp lý liên quan; các bản đồ, sơ đồ, hình ảnh, bản vẽ để đảm bảo quy hoạch xây dựng bán đảo Bình Quới - Thanh Đa thành khu đô thị sinh thái, bền vững và hiện đại.

Hòa nhập không gian chung

KTS Võ Văn Nam, Công ty Cổ phần Tư vấn Quốc tế EnCity - một đơn vị tham gia cuộc thi cho rằng, yếu tố tiên quyết là đưa ra các giải pháp tối ưu để đô thị Bình Quới - Thanh Đa hòa nhập tốt nhất vào không gian chung của TP.HCM.

"Qua các chuyến khảo sát cùng tài liệu kỹ thuật, tôi đã có cái nhìn tổng thể về Thanh Đa và các di sản, bám sát đề bài của thành phố", ông Nam cho biết.

Theo ông Hồ Phương, Phó chủ tịch UBND quận Bình Thạnh, địa phương kỳ vọng cuộc thi thiết kế quy hoạch Bình Quới - Thanh Đa sớm đem lại kết quả. Từ đó, thành phố sớm tìm được nhà đầu tư triển khai dự án tại khu vực.

"Người dân Bình Quới - Thanh Đa đã trông đợi chấm dứt quy hoạch treo từ nhiều thế hệ. Kết quả thiết kế quy hoạch lần này cũng sẽ giúp người dân hiểu được giá trị của dự án, làm rõ các vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng", ông Phương nói.

Về vấn đề kết nối giao thông của bán đảo Bình Quới - Thanh Đa, ông Nguyễn Hữu Anh, Trưởng phòng Quản lý Quy hoạch Khu vực 2, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM cho biết, khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa sẽ kết nối với tuyến metro số 1 dọc xa lộ Hà Nội. Ngoài ra, khu vực còn cần kết nối với đường Phạm Văn Đồng là trục kết nối sân bay Tân Sơn Nhất.

Đại diện Sở Quy hoạch kiến trúc cho biết, bên cạnh việc thiết kế hài hòa các chỉ tiêu giao thông đô thị, dự án Bình Quới - Thanh Đa phải dành ít nhất 200ha công viên cây xanh, hài hòa với cảnh quan sông Sài Gòn, tạo ra không gian vui chơi, giải trí cho người dân.